Hacı Bektaş Veli
| Hacı Bektâş Velî حاجی بکتاش ولی | |
|---|---|
| Srednji vijek | |
| Islamska filozofija | |
.jpg) | |
| Biografske informacije | |
| Rođenje | oko 1209 Nišapur |
| Smrt | oko 1271 Hacıbektaş, Nevşehir |
| Filozofija | |
| Škola/Tradicija | Sufijski misticizam |
| Glavni interesi | misticizam |
| Inspiracija | |
Od
| |
Hacı Bektâş Velî (Nišapur, oko 1209. – Nevşehir, 1271) bio je muslimanski mistik, svetac i filozof iz Horasana koji je živio i podučavao u Anadoliji u poznim godinama Rumskog Sultanata.
Zvao je se Muhamed Bektaş a ime po kojem je poznat doslovce znači «hodočasnik Bektaš mudri». Vrlo malo se zna o njegovom životu i većina toga leluja između legende i hagiografije. Glavni pisani izvor je Uzun Firdevsijeva hagiografija pod naslovom Vilâyet-nâme (1481/1501)[1] mada je o njemu pisao također povijesnčar Âşıkpaşazâde i drugi.
Biografska tradicija tvrdi da je bio seyyid, odnosno potomak proroka Muhameda (Vilâyet-Nâme[1]). Pretpostavlja se da je bio turkijskog ili perzijskog podrijetla i da je pripadao skupini horasanskih migranata u Anadoliji koji su napustili svoju domovinu tijekom mongolskih osvajanja. Rođen je u Nišapuru i neki navode da je bio sljedbenik sufijskog mistika Ahmad Yasawi, koji je tada imao veliki utjecaj na turkijske nomade u stepama, pogotovo zato što je propovijedao na svom materinjem turkijskom jeziku. Po šturim izvorima, iz Horasana je preko Nadžafa i Meke[1] doselio u Sivas sa bratom Menteşom, gdje su se pridružili tarikatu Bābā Eliyāsa al-Khorāsānīja, čuvenog mistika iz istočne Perzije koji je mučen do smrti zbog svojih nedoslovnih uvjerenja o islamu, i potom postali jedni od njegovih vodećih sljedbenika[1].
Iz Sivasa su braća odselila u Amasyu, pa u Kırşehir i u Kayseri[1]. Iz Kayserija Menteş je se vratio u Sivas gdje je ubijen, dok je Hacı Bektaş Veli se nastanio u Karahöyük[1]. Udaljen od anadolijskih borbi, tu je proveo ostatak svog života mirno, propovijedajući maloj skupini sljedbenika.
Umro je u 1270/1271. i prvi njegov grob je sagradio sultan Murat I[1].
Iz njegovih pouka je nastao bektaški red, jedan od osnovnih vjerskih i filozofskih pravaca u turskoj književnosti i u kulturi Osmankog Carstva koje će upravo u tim godinama niknuti iz malog anadolskog begluka.
Hacı Bektaş Velijeva linija po ocu:
Muhammad
- Velâyet-nâme (Vilayetname)
- Makalat
- Kitâbu'l-Fevâid
- Şerh-i Besmele
- Şathiyye
- Makâlât-ı Gaybiyye ve Kelimât-ı Ayniyye
