Binač

Binač
Osnovni podaci
Država	Srbija
Pokrajina	Kosovo i Metohija
Upravni okrug	Kosovskopomoravski
Opština	Vitina
Stanovništvo
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	623 m
Binač Binač (Srbije)

Binač (alb. Binçë ili Binça) je naselje u opštini Vitina na Kosovu. Atar naselja se nalazi na teritoriji katastarske opštine Binač površine 1.236 ha. Selo Binač kod Vitine se prvi put pominje 1019. godine, u povelji vizantijskog cara Vasilija II. Pretpostavlja se da je u to vreme sedište episkopije bio manastir Sv. Arhanđela Mihaila, poznat kao Binač. Današnji manastirski kompleks ima crkvu skromnih dimenzija, konake i zvonaru. Očuvan je mlađi sloj živopisa iz 16. veka, a od vrednih predmeta jedna kadionica iz 14. veka. U manastiru borave 2 ili 3 monahinje. U selu i okolini se nalaze ostaci crkava Sv. Petke, Sv. Stefana i Sv. Nikole.

Poreklo stanovništva po rodovima

Podaci iz 1929

Srpski rodovi:

• Mirčevići (7 kuća, Sv. Jovan), doseljeni u prvoj polovini XVIII veka iz Kačanika.

• Šorlići (13 kuća.), Đurići (8 kuća.), Ilići (9 kuća.) i Milkići (10 kuća.), svi slave Sv. Nikolu; doseljeni iz Bresta kod Skoplja), odmah posle Mirčevića.

• Cajkići (1 kuća.) i Miranovići (1 kuća.), doseljeni zajedno sa gornjim rodovima iz Bresta. Za Cajkiće i Miranoviće koja su u Brestu bili jedan rod veli se, da su starinom iz Binača, iz ovog sela, i da je neka njihova baba, koja je izdala grad Turcima, iz njihovog roda. Zbog toga se drži da su oni prokleti te nikako ne mogu da imaju više od dve kuće.

• Nišići (1 k., Sv. Đorđe), preseljeni iz Đelekara oko 1780. godine, zbog albanskog zuluma.

• Dafinići (3 k., Sv. Petka), doseljeni oko 1830. godine iz Žegre kao momci.

• Mulić (1 k.), preseljeni iz Raniluga u Gnjilanu oko 1860. godine, a 1913. godine doseljen u Binač kao bakalin i mehandžija.

Rodovi Hrvata katolika:

• Lukići (4 k.), Balaban (3 k.), slave Sv. Nikolu i Sv. Franciska, preseljeni iz Vrnavokola 1895. god. Izdaju se za fis Gaš.

• Šašarci (3 k., Velika Gospođa), preseljeni iz Šašara oko 1860. god. Izdaju se za fis Beriš. Starinom iz Bosne.

Rodovi Albanaca katolika:

• Dodići (4 k.), Simonovići (2 k.), Nujić (4 k.) i Kurtovići (5 k.), svi od fisa Sop. Doseljeni oko 1750. godine iz Malesije u Albaniji kao katolici, potom prešli u islam, ali ga prividno ispovedovali. Pred kraj prve polovine 19. veka su se isponjili za katolike i bili internirani kao ovi iz Stuble. Iz prividnog islama su ostala i prezimena rodova Nujića i Kurtovića.

Rod Albanaca muslimana:

• Šuškovi (7 k.), od fisa Beriš. Preseljeni iz Korbulića oko 1830. god. Stariңom iz Albanije.

Rod Roma muslimana:

• Brajini (3 k.); kao kovači seljakaju se po selima Gornje Morave.

Demografija

Naselje ima mešovit etnički sastav. Broj stanovnika na popisima:

• popis stanovništva 1948. godine: 742
• popis stanovništva 1953. godine: 828
• popis stanovništva 1961. godine: 914
• popis stanovništva 1971. godine: 1.086
• popis stanovništva 1981. godine: 1.223
• popis stanovništva 1991. godine: 1.300