Cvi Azarija

Cvi Azarija
Rođenje	Herman Helfgott (1913-09-08)8. 9. 1913. Beodra, Austro-Ugarska Monarhija
Smrt	22. 5. 2002. (dob: 88) Savion, Izrael
Nacionalnost	Jugoslaven Izraelac
Etnicitet	Jevrej
Državljanstvo	Izrael
Roditelji	Kalman Helfgott Roza (Nojman) Helfgott

Cvi Azarija (rođen: Herman Helfgott) (8. 9. 1913, Beodra - 22. 5. 2002, Savion, Izrael), jugoslavensko-izraelski rabin, pisac, veroučitelj i filozof.

Biografija

Cvi Azarija je rođen 8. 9. 1913 godine kao Herman Helfgott u banatskom mjestu Beodra tj. Novo Miloševo za vrijeme Austro-Ugarske Monarhije. Detinjstvo je proveo u rodnom mestu, u jevrejskoj tradicionalnoj porodici Kalmana i Roze Helfgott. Posle završene velike mature, otišao je u Sarajevo, gde je pohađao Teološki seminar od 1932 do 1937. Pošto je bio odličan student, dobio je stipendiju od Saveza jevrejskih vjeroispovjednih opština Jugoslavije (SJVOJ) za nastavak studija na Visokom rabinskom seminaru u Beču. U Beču je studirao i filozofiju. Zbog Anšlusa, bio je primoran studije nastaviti u Budimpešti. Tu je stekao zvanje rabina i doktora filozofije. Vratio se u Kraljevinu Jugoslaviju, gde je imenovan za rabina Jevreske opštine u Zrenjaninu.

Okupacija Kraljevine Jugoslavije tj. Aprilski rat ga je zatekao kao oficira u činu kapetana jugoslovenske vojske. Bio je zarobljen i transportovan u od strane Wehrmachta u logor za oficire u Osnabriku u Nacističkoj Njemačkoj. 1943 je formirano i bio u Odboru Akcionog komiteta zarobljenika i Antifašističkog vijeća jugoslavenskih ratnih zarobljenika. U logoru je organizovao malu sinagogu i držao časove hebrejskog jezika. Vodio je dnevnik, koji je uspeo da sačuva i kasnije ga objavi u svom delu "Svedoci smo". Po oslobođenju, u aprilu 1945, otišao je u koncentracioni logor Bergen-Belzen gdje je pružao pomoć preživelim logorašima i skupljao ostatke umrlih kako bi ih sahranio po jevrejskom običaju. Od 1945 do 1948, bio je vrhovni rabin britanske okupacione zone u Nemačkoj. Taj položaj je iskoristio da pomogne bivšim logorašima u kampovima za raseljena lica.

Hagana ga je 1947 imenovala za vođu "Šerut laam" s ciljem da se mladi ljudi osposobe za borbu u Erec Izraelu. U Izrael je došao 1948, mobilisao se i dobio čin majora u Izraelskim obrambenim snagama (IDF). U IDF-u je služio do 1953. Zatim je bio priključen komisiji koja je u Nemačkoj vodila pregovore o reparacijama. Služio je i kao rabin u obnovljenoj Jevrejskoj opštini u Kelnu. Tokom 1956 godine, vođeni su pregovori sa Savezom jevrejskih opština Jugoslavije (SJOJ) o njegovom povratku u FNR Jugoslaviju. Iako su obe strane bile zainteresovane, do prelaska nije došlo jer su, 1958, nadležne vlasti FNR Jugoslavije dale zvanično obaveštenje da ne mogu izdati odobrenja za njegovo angažovanje. Cvi se potom vratio se u Izrael, gde je obavljao dužnost rabina u Savionu. Na poziv Jevrejske opštine u Donjoj Saksoniji, otišao je u Nemačku gde je radio kao rabin do 1970. U tom periodu, nastala su njegova brojna njegova dela. 1979 je nastalo njegovo opširno delo "Jevreji u Donjoj Saksoniji". Kada se konačno vratio u Izrael, 1970, bavio se podučavanjem, izučavanjem religije i kulture i istraživanjem Holokausta. U Izraelu je, pored književno-istorijskih radova, objavio i filozofsko delo "U tragu za novim filozofskim putevima". Bio je i društveno aktivan, dugogodišnji predsednik Jugoslovenske sekcije Udruženja veterana Drugog svetskog rata, redsednik društva "Ahavat Reim" i potpredsednik "Hitahduta". Dobitnik je najvišeg nemačkog odlikovanja za životno delo (1998). Cvi Azarija je umro 22. 5. 2002. Sahranjen je u Savionu. Njegova bogata ostavština čuva se u Arhivi Jad Vašema.

Djela

• Jevreji u Kelnu, (1960)
• Jevrejski kalendar, (1960)
• Ravnopravni ili trpljeni , (1960)
• Praznici i običaji Jevrejstva, (1967)
• Istorija Jevreja Osnabrika, (1969)
• U tragu za novim filozofskim putevima , (1970)
• Jevreji u Donjoj Saksoniji , (1979)

Literatura

• Nećak, Aleksandar (2011). Znameniti Jevreji Srbije, Beograd: Savez jevrejskih opština Srbije. ISBN 978-86-915145-0-1