Temišvarski pašaluk
 | Ovom članku ili jednom njegovom dijelu nedostaju izvori. Molimo vas da pomognete Wikipediji i dodate odgovarajuće izvore u članak. |
Temišvarski pašaluk ili Temišvarski ejalet je bio administrativna jedinica prvog stepena (provincija) u Osmanskom carstvu. Ovaj pašaluk je većim delom bio lociran u Banatu, a pored Banata, pašaluk je uključivao i oblast severno od reke Moriš i oblast oko reka Kereš i Kereš-er. Danas je ova teritorija podeljena između tri države: Mađarske, Rumunije i Srbije.
Pašaluk je dobio ime po administrativnom sedištu Temišvaru.
- Ime pašaluka na staroturskom jeziku je bilo Eyâlet-i Temeşvar i Eyâlet-i Tımışvar,
- Na današnjem turskom jeziku Temeşvar Eyaleti i Tamışvar Eyaleti[1]
- Na rumunskom jeziku Eialetul Timişoarei i Paşalâcul Timişoara
- Na mađarskom jeziku Temesvári ejálet
Temišvarski ejalet je osnovan 1552. godine, kada je region osvojen od strane Osmanskog carstva. Ovo područje je u ime Osmanskog carstva osvojio muslimanski Srbin Mehmed-paša Sokolović, a u osvajanju Banata su mu tada pomogli lokalni banatski Srbi.
Ejalet je postojao sve do 1716. godine, kada su Turci isterani odatle i oblast je tada potpala pod vlast Habzburga. Habzburzi su 1718. godine od ove oblasti napravili novu pokrajinu koju su nazvali Tamiški Banat.
Stanovništvo ovog pašaluka je uglavom bilo sastavljeno od pravoslavaca Srba i Rumuna. Administrativno središte je bio grad Temišvar, danas u Rumuniji.
Pašaluk je svoj teritorijalni procvat imao 1552. godine i uključivao je sledeće sandžake:
- Sandžak Temišvar (Tamışvar)
- Sandžak Lipova (Lipva)
- Sandžak Čanad (Çanad)
- Sandžak Đula (Küle)
- Sandžak Morava (Morava ?)
- Sandžak Inej (Yanova)
- Sandžak Bešlek (Beşlek) ili Bečkerek (Beçkerek)
- Sandžak Lugoš (Logoş)
- Sandžak Karansebeš (Şebeş)
- Sandžak Veliki Varadin (Varat)
- Sandžak Kasaš (Kacaş)
Sandžaci Veliki Varadin (Varat), Lugoš (Logoş), Kasaš (Kacaş), Bešlek (Beşlek) i Janova (Yanova), su 1660. godine izdvojeni iz pašaluka i postali su deo novog Varadinskog pašaluka (ejaleta).
Pre sklapanja Karlovačkog mira 1699. godine, pašaluk se sastojao iz sledećih sandžaka:
- Sandžak Temišvar (Tamışvar)
- Sandžak Lipova (Lipva)
- Sandžak Čanad (Çanad)
- Sandžak Bečkerek (Beçkerek)
- Sandžak Lugoš (Logoş)
- Sandžak Đula (Küle)
- Sandžak Pančevo (Pançova)
- Sandžak Čakovo (Çakova)
- Kazim-beg (1552-1554).
- Banat
- Banatski ustanak
- Tamiški Banat
- Osmansko carstvo
- Budimski pašaluk
- Jegarski pašaluk
- Istorija Srbije u Osmanskom carstvu
- Istorija Mađarske u Osmanskom carstvu
- Dr Dušan J. Popović, Srbi u Vojvodini, knjiga 1., Novi Sad, 1990.
- Milan Tuturov, Banatska rapsodija, Novi Sad, 2001.
- Temišvarski pašaluk 1600 - Mapa
- Temišvarski pašaluk 1700 - Mapa
- Temišvarski pašaluk - Mapa
- Temišvarski pašaluk - Mapa
- ↑ Geonames.de. „Some Provinces of the Ottoman Empire”.