Temišvarski pašaluk
 |
|
Temišvarski pašaluk ili Temišvarski ejalet je bio administrativna jedinica prvog stepena (provincija) u Osmanskom carstvu. Ovaj pašaluk je većim delom bio lociran u Banatu, a pored Banata, pašaluk je uključivao i oblast severno od reke Moriš i oblast oko reka Kereš i Kereš-er. Danas je ova teritorija podeljena između tri države: Mađarske, Rumunije i Srbije.
Sadržaj/Садржај
Naziv[uredi - уреди | uredi izvor]
Pašaluk je dobio ime po administrativnom sedištu Temišvaru.
- Ime pašaluka na staroturskom jeziku je bilo -{Eyâlet-i Temeşvar}- i -{Eyâlet-i Tımışvar}-,
- Na današnjem turskom jeziku -{Temeşvar Eyaleti}- i -{Tamışvar Eyaleti}-
- Na rumunskom jeziku -{Eialetul Timişoarei}- i -{Paşalâcul Timişoara}-
- Na mađarskom jeziku -{Temesvári ejálet}-
Istorija[uredi - уреди | uredi izvor]
Temišvarski ejalet je osnovan 1552. godine, kada je region osvojen od strane Osmanskog carstva. Ovo područje je u ime Osmanskog carstva osvojio muslimanski Srbin Mehmed-paša Sokolović, a u osvajanju Banata su mu tada pomogli lokalni banatski Srbi.
Ejalet je postojao sve do 1716. godine, kada su Turci isterani odatle i oblast je tada potpala pod vlast Habzburga. Habzburzi su 1718. godine od ove oblasti napravili novu pokrajinu koju su nazvali Tamiški Banat.
Stanovništvo[uredi - уреди | uredi izvor]
Stanovništvo ovog pašaluka je uglavom bilo sastavljeno od pravoslavaca Srba i Rumuna. Administrativno središte je bio grad Temišvar, danas u Rumuniji.
Administrativne jedinice[uredi - уреди | uredi izvor]
1552.[uredi - уреди | uredi izvor]
Pašaluk je svoj teritorijalni procvat imao 1552. godine i uključivao je sledeće sandžake:
- Sandžak Temišvar (-{Tamışvar}-)
- Sandžak Lipova (-{Lipva}-)
- Sandžak Čanad (-{Çanad}-)
- Sandžak Đula (-{Küle}-)
- Sandžak Morava (-{Morava ?}-)
- Sandžak Inej (-{Yanova}-)
- Sandžak Bešlek (-{Beşlek}-) ili Bečkerek (-{Beçkerek}-)
- Sandžak Lugoš (-{Logoş}-)
- Sandžak Karansebeš (-{Şebeş}-)
- Sandžak Veliki Varadin (-{Varat}-)
- Sandžak Kasaš (-{Kacaş}-)
1660.[uredi - уреди | uredi izvor]
Sandžaci Veliki Varadin (-{Varat}-), Lugoš (-{Logoş}-), Kasaš (-{Kacaş}-), Bešlek (-{Beşlek}-) i Janova (-{Yanova}-), su 1660. godine izdvojeni iz pašaluka i postali su deo novog Varadinskog pašaluka (ejaleta).
Pre 1699.[uredi - уреди | uredi izvor]
Pre sklapanja Karlovačkog mira 1699. godine, pašaluk se sastojao iz sledećih sandžaka:
- Sandžak Temišvar (-{Tamışvar}-)
- Sandžak Lipova (-{Lipva}-)
- Sandžak Čanad (-{Çanad}-)
- Sandžak Bečkerek (-{Beçkerek}-)
- Sandžak Lugoš (-{Logoş}-)
- Sandžak Đula (-{Küle}-)
- Sandžak Pančevo (-{Pançova}-)
- Sandžak Čakovo (-{Çakova}-)
Beglerbezi temišvarskog pašaluka[uredi - уреди | uredi izvor]
- Kazim-beg (1552-1554).
Povezano[uredi - уреди | uredi izvor]
- Banat
- Banatski ustanak
- Tamiški Banat
- Osmansko carstvo
- Budimski pašaluk
- Jegarski pašaluk
- Istorija Srbije u Osmanskom carstvu
- Istorija Mađarske u Osmanskom carstvu
Literatura[uredi - уреди | uredi izvor]
- Dr Dušan J. Popović, Srbi u Vojvodini, knjiga 1., Novi Sad, 1990.
- Milan Tuturov, Banatska rapsodija, Novi Sad, 2001.
Spoljašnje veze[uredi - уреди | uredi izvor]
- Temišvarski pašaluk 1600 - Mapa
- Temišvarski pašaluk 1700 - Mapa
- Temišvarski pašaluk - Mapa
- Temišvarski pašaluk - Mapa
