Prijeđi na sadržaj

Banat, Bačka i Baranja

Izvor: Wikipedija
Banat, Bačka i Baranja 1918. godine
Banat, Bačka i Baranja sa granicama određenim na mirovnoj konferenciji
Pokrajine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca do 1922.
 Istorija Vojvodine

 Antičko doba
 Panonija
 Donja Panonija
 Panonija Sekunda
 Panonska dijeceza
 Prefektura Ilirik
 Srednji vek
 Kraljevina Gepida
 Vizantijska Panonija
 Kuverova oblast u Sremu
 Zemlje župana Buta-ula i Bujle
 Vojvodstvo Salana
 Vojvodstvo Glada
 Vojvodstvo Ahtuma
 Vojvodstvo Sermona
 Tema Sirmijum
 Sremska kraljevina Stefana Dragutina
 Gornji Srem Ugrina Čaka
 16. vek
 Srpsko carstvo Jovana Nenada
 Sremsko Vojvodstvo Radoslava Čelnika 
 Osmanski period
 Temišvarski vilajet
 Sremski sandžak
 Segedinski sandžak
 Banatski ustanak
 Lugoški i karansebeški Banat
 Habzburški period
 Vojna krajina
 Tamiški Banat
 Potiski krunski dištrikt
 Velikokikindski privilegovani dištrikt
 Srpska Vojvodina
 Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat
 Bačko-bodroška županija
 Sremska županija
 Torontalska županija
 Tamiška županija
 20. vek
 Banatska Republika
 Banat, Bačka i Baranja
 Srpsko-mađarska republika Baranja-Baja
 Dunavska banovina
 Banat u Drugom svetskom ratu
 Narodnooslobodilačka borba
 SAP Vojvodina
 Autonomna Pokrajina Vojvodina
Ova kutijica: pogledaj  razgovor  uredi

Banat, Bačka i Baranja bila je pokrajina u sastavu Kraljevine Srbije i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca od novembra 1918. do 1922. godine. Pokrajina je imala sopstvene organe vlasti (vladu i skupštinu), a uključivala je geografske regione Banat, Bačku i Baranju. Administrativno sedište pokrajine bio je Novi Sad.

Službeno ime pokrajine bilo je Banat, Bačka i Baranja, ali se nezvanično upotrebljavao i naziv Vojvodina.[1][2][3]

Istorija

[uredi | uredi kod]

Posle raspada Austrougarske u oktobru 1918. godine, regione Banat, Bačku i Baranju zaposela je vojska Kraljevine Srbije. Faktičku upravu nad tim područjima preuzeli su lokalni vojvođanski Srbi, a na čelu ove uprave nalazio se Srpski narodni odbor iz Novog Sada.

Dana 25. novembra 1918. sazvana je Velika narodna skupština Srba, Bunjevaca i ostalih Slovena u Banatu, Bačkoj i Baranji, koja je proglasila prisajedinjenje tih regiona Kraljevini Srbiji. Na skupštini je bilo 757 delegata, od kojih 578 Srba, 84 Bunjevca, 62 Slovaka, 21 Rusin, 6 Nemaca, 3 Šokca, 2 Hrvata i 1 Mađar.[4]

Velika narodna skupština takođe je donela odluku o formiranju pokrajinske uprave (vlade i skupštine) u spomenutim regionima. Pokrajinska vlada je zvanično nazvana „Narodna uprava za Banat, Bačku i Baranju”, a za njenog predsednika izabran je Jovan Lalošević. Pokrajinska skupština zvanično je nazvana „Veliki narodni savet”, za čijeg je predsednika izabran Slavko Miletić.

Dana 1. decembra 1918. Kraljevina Srbija se ujedinila s Državom Slovenaca, Hrvata i Srba i formirala Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca.

Iako je vlada u Beogradu prihvatila odluku o prisajedinjenju Banata, Bačke i Baranje Kraljevini Srbiji, ona nije zvanično priznala Narodnu upravu, koja je upravljala ovim područjima sve do 11. marta 1919. godine, kada je održala svoju poslednju sednicu.

Pre mirovne konferencije u Parizu vlast Narodne uprave prostirala se u svim delovima spomenutih regiona koje je od novembra 1918. kontrolisala vojska Kraljevine Srbije, uključujući i delove koji danas pripadaju Rumuniji i Mađarskoj.[5][6]

Iako od 1919. godine Narodna uprava Banata, Bačke i Baranje nije bila aktivna, ova teritorija je zvanično činila jednu od pokrajina Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, sve do podele zemlje na oblasti 1922. godine.

Stanovništvo

[uredi | uredi kod]

Etnički sastav ove teritorije bio je veoma složen. Iako su Srbi, Bunjevci i drugi Sloveni naseljavali veći deo pokrajine, oni su živeli pomešano s Rumunima, Mađarima i Nemcima. Posle uspostavljanja konačnih državnih granica na mirovnoj konferenciji, u delovima Banata, Bačke i Baranje koji su priznati kao deo Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, živelo je 1.365.596 stanovnika, od kojih 29% Srba, 27,7% Mađara, 23,8% Nemaca, kao i pripadnici drugih naroda.

Ustanove

[uredi | uredi kod]

Veliki narodni savet (parlament) pokrajine brojao je 50 članova, od kojih 35 Srba, 8 Bunjevaca, 5 Slovaka, 1 Krašovana i 1 unijatskog sveštenika.

U nadležnosti narodne uprave (vlade) pokrajine nalazili su se sledeći odseci:

  • politički poslovi
  • unutrašnji poslovi
  • pravosuđe
  • prosveta
  • finansije
  • saobraćaj
  • privreda
  • prehrana i snabdevanje
  • socijalne reforme
  • narodno zdravlje
  • narodna odbrana

Zvaničnici

[uredi | uredi kod]

Povezano

[uredi | uredi kod]

Reference

[uredi | uredi kod]
  1. [1]
  2. [2]
  3. [3]
  4. [4]
  5. Drago Njegovan, Prisajedinjenje Vojvodine Srbiji, Novi Sad, 2004, strana 259, citat: "Teritorija na kojoj se prostirala ingerencija Narodne uprave određena je demarkacionom linijom na osnovu Beogradskog primirja od 13. novembra 1918."
  6. [5]

Literatura

[uredi | uredi kod]
  1. Drago Njegovan, Prisajedinjenje Vojvodine Srbiji, Novi Sad, 2004.
  2. Lazo M. Kostić, Srpska Vojvodina i njene manjine, Novi Sad, 1999.
  3. Dimitrije Boarov, Politička istorija Vojvodine, Novi Sad, 2001.
  4. Čedomir Popov, Jelena Popov, Autonomija Vojvodine – srpsko pitanje, Sremski Karlovci, 2000.

Vanjske veze

[uredi | uredi kod]