Nacionalizam – razlika između verzija
nadopune |
→Istorija: ubačen Johnsonov citat |
||
| Red 1: | Red 1: | ||
[[Datoteka:Països Catalans Mural Vilassar.JPG|thumb|[[Grafit]] iz [[Katalonija|Katalonije]] u [[Španija|Španiji]] koji glasi: ''"Jedna nacija, [[Katalonske zemlje|katalonska]]! jedan jezik, [[katalonski]]!"'']] |
[[Datoteka:Països Catalans Mural Vilassar.JPG|thumb|[[Grafit]] iz [[Katalonija|Katalonije]] u [[Španija|Španiji]] koji glasi: ''"Jedna nacija, [[Katalonske zemlje|katalonska]]! jedan jezik, [[katalonski]]!"'']] |
||
'''Nacionalizam''' - 'pojam koji eshatološki postavlja naciju kao temelj svega. A onda se on koristi kao ideološka podloga za praktičku politiku birokratskoga potčinjavanja tog istog naroda, svođenjem njegova bitka na etabliranu tradicionalnost i diskriminaciju svega onoga što se razlikuje od povlaštene društveno-političke koncepcije' definicija je [[Praxis filozofija|praxisovaca]] koja možda najbolje ulazi u suštinu nacionalizma u XX. i XXi. stoljeću. Dok je buđenje nacionalne svijesti u doba romantizma bio politički i kulturni pokret mlade građanske klase protiv feudalizma, za osamostaljenje, prevladavanje feudalnog partikularizma i stvaranje jedinstvene (nacionalne) države i razvijanja kulture da bi ubrzo nacionalizam obilježavao imperijalističke namjere kapitalističkih država i monopola u porobljavanju drugih naroda, naročito malih i nerazvijenih, a u XX. st. nacionalizam se pretvara u jednu od najkonzervativnijih ideologija za manipulaciju masama koja se koristi kod retrogradnih povijesnih pojava u Evropi i ostalom razvijenom svijetu (klero-fašizam, nacizam, te razne varijante od frankizma, diktature pukovnika u Grčkoj, rušenja socijalizma u Jugoslaviji |
'''Nacionalizam''' - 'pojam koji eshatološki postavlja naciju kao temelj svega. A onda se on koristi kao ideološka podloga za praktičku politiku birokratskoga potčinjavanja tog istog naroda, svođenjem njegova bitka na etabliranu tradicionalnost i diskriminaciju svega onoga što se razlikuje od povlaštene društveno-političke koncepcije' definicija je [[Praxis filozofija|praxisovaca]] koja možda najbolje ulazi u suštinu nacionalizma u XX. i XXi. stoljeću. Dok je buđenje nacionalne svijesti u doba romantizma bio politički i kulturni pokret mlade građanske klase protiv feudalizma, za osamostaljenje, prevladavanje feudalnog partikularizma i stvaranje jedinstvene (nacionalne) države i razvijanja kulture da bi ubrzo nacionalizam obilježavao imperijalističke namjere kapitalističkih država i monopola u porobljavanju drugih naroda, naročito malih i nerazvijenih, a u XX. st. nacionalizam se pretvara u jednu od najkonzervativnijih ideologija za manipulaciju masama koja se koristi kod retrogradnih povijesnih pojava u Evropi i ostalom razvijenom svijetu (klero-fašizam, nacizam, te razne varijante od frankizma, diktature pukovnika u Grčkoj, Pinochea u Čileu, Videle u Argentini, Suharta u Indoneziji do rušenja socijalizma u Jugoslaviji, Erdoganove diktature u Turskoj, američko-evropskih imperijalnih osvajanja...) kao najmočnije oružje kapitalizma u krizi i u borbi protiv tekovina socijalne pravde te ostalih ljudskih prava. |
||
Nacionalistička ideologija ide na '''privrženost''' sopstvenoj [[nacija|naciji]] i [[država|'''državi''']], zapravo podložnost interesima vlastodržaca koji artikuliraju tzv. potrebe nacije.<ref name="Gellner 1983-pp6-7">{{cite book|last=Gellner|first=Ernest|title=Nations and Nationalism|publisher=Cornell University Press}}</ref><ref>Akomolafe, Olusoji A. “Nationalism.” ''Ethics, Revised Edition''. Ed. John K. Roth. Pasadena, CA: Salem Press, 2005.</ref> Pojam se takođe odnosi na doktrinu<ref>Gellner, Ernest. 1983. ''Nations and Nationalism.'' Ithaca: Cornell University Press.</ref> ili politički pokret<ref>Hechter, Michael. 2001. Containing Nationalism. ISBN 0-19-924751-X .</ref> po kojoj nacija definisana u okvirima etničke pripadnosti ili nacionalne kulture, ima pravo da konstituiše nezavisnu, [[suverenitet|suverenu]] ili autonomnu političku zajednicu, baziranu na zajedničkoj istoriji i sudbini. Idolopoklonici nacionalizma propagiraju da "nacionalna svest" podrazumeva [[ljubav]] prema svojoj naciji, dobro poznavanje nacionalne istorije i kulture, isticanje nacionalnih obeležja, nacionalni ponos i navodno strasno zalaganje za nacionalni prosperitet. |
Nacionalistička ideologija ide na '''privrženost''' sopstvenoj [[nacija|naciji]] i [[država|'''državi''']], zapravo podložnost interesima vlastodržaca koji artikuliraju tzv. potrebe nacije.<ref name="Gellner 1983-pp6-7">{{cite book|last=Gellner|first=Ernest|title=Nations and Nationalism|publisher=Cornell University Press}}</ref><ref>Akomolafe, Olusoji A. “Nationalism.” ''Ethics, Revised Edition''. Ed. John K. Roth. Pasadena, CA: Salem Press, 2005.</ref> Pojam se takođe odnosi na doktrinu<ref>Gellner, Ernest. 1983. ''Nations and Nationalism.'' Ithaca: Cornell University Press.</ref> ili politički pokret<ref>Hechter, Michael. 2001. Containing Nationalism. ISBN 0-19-924751-X .</ref> po kojoj nacija definisana u okvirima etničke pripadnosti ili nacionalne kulture, ima pravo da konstituiše nezavisnu, [[suverenitet|suverenu]] ili autonomnu političku zajednicu, baziranu na zajedničkoj istoriji i sudbini. Idolopoklonici nacionalizma propagiraju da "nacionalna svest" podrazumeva [[ljubav]] prema svojoj naciji, dobro poznavanje nacionalne istorije i kulture, isticanje nacionalnih obeležja, nacionalni ponos i navodno strasno zalaganje za nacionalni prosperitet. |
||
| Red 16: | Red 16: | ||
U nekim društvima nacionalizam se posmatra kao izrazito štetna pojava. [[Enciklopedija Jugoslavije]] iz [[1978]]. godine daje sledeću definiciju nacionalizma: |
U nekim društvima nacionalizam se posmatra kao izrazito štetna pojava. [[Enciklopedija Jugoslavije]] iz [[1978]]. godine daje sledeću definiciju nacionalizma: |
||
{{quote|"Nacionalizam je kult sopstvene nacije koga karakteriše šovinistički odnos i raspirivanje mržnje prema drugim nacijama, a svoj najviši domet ispoljava kroz genocid i fizičko istrebljenje drugih naroda."<ref>''Nacionalizam'' u, Enciklopedija Jugoslavije, 1978.</ref>}} |
{{quote|"Nacionalizam je kult sopstvene nacije koga karakteriše šovinistički odnos i raspirivanje mržnje prema drugim nacijama, a svoj najviši domet ispoljava kroz genocid i fizičko istrebljenje drugih naroda."<ref>''Nacionalizam'' u, Enciklopedija Jugoslavije, 1978.</ref>}}ili formulacija [[Samuel Johnson|Samuela Johnsona]]:<blockquote>''Patriotizam (nacionalizam) je posljednje utočište hulja''.</blockquote> |
||
== Vidi još == |
== Vidi još == |
||
Verzija na datum 2 maj 2020 u 02:29
Nacionalizam - 'pojam koji eshatološki postavlja naciju kao temelj svega. A onda se on koristi kao ideološka podloga za praktičku politiku birokratskoga potčinjavanja tog istog naroda, svođenjem njegova bitka na etabliranu tradicionalnost i diskriminaciju svega onoga što se razlikuje od povlaštene društveno-političke koncepcije' definicija je praxisovaca koja možda najbolje ulazi u suštinu nacionalizma u XX. i XXi. stoljeću. Dok je buđenje nacionalne svijesti u doba romantizma bio politički i kulturni pokret mlade građanske klase protiv feudalizma, za osamostaljenje, prevladavanje feudalnog partikularizma i stvaranje jedinstvene (nacionalne) države i razvijanja kulture da bi ubrzo nacionalizam obilježavao imperijalističke namjere kapitalističkih država i monopola u porobljavanju drugih naroda, naročito malih i nerazvijenih, a u XX. st. nacionalizam se pretvara u jednu od najkonzervativnijih ideologija za manipulaciju masama koja se koristi kod retrogradnih povijesnih pojava u Evropi i ostalom razvijenom svijetu (klero-fašizam, nacizam, te razne varijante od frankizma, diktature pukovnika u Grčkoj, Pinochea u Čileu, Videle u Argentini, Suharta u Indoneziji do rušenja socijalizma u Jugoslaviji, Erdoganove diktature u Turskoj, američko-evropskih imperijalnih osvajanja...) kao najmočnije oružje kapitalizma u krizi i u borbi protiv tekovina socijalne pravde te ostalih ljudskih prava.
Nacionalistička ideologija ide na privrženost sopstvenoj naciji i državi, zapravo podložnost interesima vlastodržaca koji artikuliraju tzv. potrebe nacije.[1][2] Pojam se takođe odnosi na doktrinu[3] ili politički pokret[4] po kojoj nacija definisana u okvirima etničke pripadnosti ili nacionalne kulture, ima pravo da konstituiše nezavisnu, suverenu ili autonomnu političku zajednicu, baziranu na zajedničkoj istoriji i sudbini. Idolopoklonici nacionalizma propagiraju da "nacionalna svest" podrazumeva ljubav prema svojoj naciji, dobro poznavanje nacionalne istorije i kulture, isticanje nacionalnih obeležja, nacionalni ponos i navodno strasno zalaganje za nacionalni prosperitet.
Razvijeni pojam nacionalizma podrazumeva političku ideologiju, sistem vrednosti, predstava, načela, stavova, predrasuda i stereotipa, čije jezgro čini romantičarski kult naciona i nacionalne države, oko kojeg se ispredaju mitovi, legende koji se odnose na idealizovani nacionalni karakter i mistifikovanu nacionalnu istoriju. Kulturološki gledano uz tu dogmu ide i pad dostignutih civilizacijskih vrednosti, etičkih i estetskih kriterija, rezultat čega je uzdizanje najgoreg kiča na pijedestal svetinje. Osnovna socijalno-psihološka manipulativna funkcija nacionalizma je da se u ime buđenja i jačanja nacionalne svesti u ime ljubavi širi mržnju i netrpeljivost (prema svim drugima, šovinizma) s jednim jedinim ciljem - uspostave oligarhije i ispunjavanje njihovih interesa. Čak kada je upotreba nacionalizma na prvi pogled izgledala pozitivnom, kao kod oslobodilačkih pokreta kolonijalnih zemalja, pokazalo se da je to bilo samo sredstvo za ustoličenje novih korumpiranih vlastodržaca i eksploataciju svojeg naroda i zemlje.
Istorija
Kao pojava, smatra se da je nacionalizam nastao s početka 19. veka sa pojavom romantizma u umetnosti i književnosti i kao odgovor na univerzalnost renesanse i humanizma. Pre pojave nacionalizma, kriterijum za razlikovanje među ljudima je uglavnom bila religija[5], a od početka novog veka (16. vek) do Napoleonovih ratova dolazi do formiranja jedinstvenih jezika, i tradicije se međusobno mešaju stvarajući veće grupe ljudi iste kulture. Ovo vremenom dovodi do stvaranja nacija, tj. velikih grupa ljudi koji govore istim jezikom, koji su iste vere i imaju sličnu tradiciju. Do Berlinskog kongresa 1878. godine stvorene su sve veće nacionalne države.
Nacionalizam je doveo do pojave nacionalnih država (države čije su granice definisane jezičkim ili kulturološkim granicama, a ne osvojenim teritorijama kao što je to bio slučaj ranije). Ovaj fenomen je doveo do jednog od najvećih talasa promene karte Evrope. Među novonastalim (nacionalnim) državama su Nemačka i Italija koje su ubrzo postale svetske velesile.
Kritike
U svojim ekstremnim oblicima, fašizmu u Italiji i Španiji i nacionalsocijalizmu u Nemačkoj, u prvoj polovini 20. veka, nacionalizmi ove vrste zagovaraju autoritativnu državu sa ograničenim individualnim pravima građana, a u slučaju nacionalsocijalizma i antisemitizam, superiornost arijevske rase i militarizam[5].
U nekim društvima nacionalizam se posmatra kao izrazito štetna pojava. Enciklopedija Jugoslavije iz 1978. godine daje sledeću definiciju nacionalizma:
"Nacionalizam je kult sopstvene nacije koga karakteriše šovinistički odnos i raspirivanje mržnje prema drugim nacijama, a svoj najviši domet ispoljava kroz genocid i fizičko istrebljenje drugih naroda."[6]
ili formulacija Samuela Johnsona:
Patriotizam (nacionalizam) je posljednje utočište hulja.
Vidi još
- Patriotizam
- Šovinizam
- Nacionalizacija istorije
- Nacionalni mitovi
- Hrvatski nacionalizam
- Srpski nacionalizam
Izvori
- ↑ Gellner, Ernest. Nations and Nationalism. Cornell University Press.
- ↑ Akomolafe, Olusoji A. “Nationalism.” Ethics, Revised Edition. Ed. John K. Roth. Pasadena, CA: Salem Press, 2005.
- ↑ Gellner, Ernest. 1983. Nations and Nationalism. Ithaca: Cornell University Press.
- ↑ Hechter, Michael. 2001. Containing Nationalism. ISBN 0-19-924751-X .
- ↑ 5,0 5,1 Audi, Robert. The Cambridge Dictionary of Philosophy - odrednica political philosophy. Cambridge University Press 1995., 1999. ISBN 84-460-0956-0
- ↑ Nacionalizam u, Enciklopedija Jugoslavije, 1978.
