Dvanaest imama

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu

Dvanaest imama su duhovni i politički nasljednici Muhameda, prema vjerovanju imamitskog ili Ithna-‘ashariyyah ogranka šijitskog islama.[1] Prema imamitskog teologiji, nasljednik Muhamedov je nepogrešiv ljudski pojedinac koji ne samo što pravedno vlada zajednicom, nego je također sposoban održavati i tumačiti božansko pravo i njegovo ezoteričko značenje. Poslanikove i imamove riječi i djela su vodilja i uzor koji zajednica mora slijediti; zbog toga moraju biti slobodni od pogreške i grijeha i moraju biti izabrani božanskim ukazom (nass) preko Proroka.[2][3] Šijitski imamiti vjeruju da su dvanaest imama predskazani u hadisu o dvanaest nasljednika.

Imamitski i ismalitski šijiti vjeruju kako je ‘aql - božanska mudrost - bila izvor duša poslanika i imama te im dala ezoteričko znanje poznato kao ḥikmah te da su njihove patnje bile sredstvo božanske milosti za njihove poklonike.[1][4][5] Iako Imam nije bio primatelj božanske objave, imao je bliski odnosa sa Bogom, te ga Bog vodi isto kao što imam vodi narod. Imam je također vođen od tajnih tekstova u svom posjedu kao što su al-Jafr i al-Jamia. Imamat ili vjerovanje u božanskog vodiča je temeljno vjerovanje imamitskih i ismailitskih ogranaka šijitskog islama i temelji se na konceptu Boga koji neće ostaviti čovječanstvo bez pristupa božanskom vodstvu.[6]

Prema imamitima, uvijek postoji imam vremena, koji je božanski imenovan autoritet za sve potanja vjere i prava u muslimanskoj zajednici. Ali je prvi bio imam iz ove loze i, prema mišljenju imamita, legitimni nasljednik proroka islama, a koga su slijedili muški potomci Muhameda preko njegove kćeri Fatime. Svaki imam je bio sin prethodnog imama, s izuzetkom Huseina ibn Alija, koji je bio brat Hasana.[1] Dvanaesti i posljednji imam je Muhamed al-Mahdi, za koga imamiti vjeruju da je trenutno živ i skriven prije nego što se vrati kako bi donio pravdu svijetu.[6]

Popis imama

[uredi | uredi kod]
Broj Moderni (kaligrafski) prikaz Ime
(Puno/Kunya)
Titula
(arapski/turski)[7]
Datum
rođenja
smrti
(n.e./AH)[8]
Važnost Mjesto rođenja Uzrok i mjesto smrti
i mjesto sahrane[9]
1 Ali ibn Abu Talib
علي بن أبي طالب
Abu al-Hasan
أبو الحسن
Amir al-Mu'minin


(Zapovjednik vjernih)[10]


Birinci Ali[11]
600–661[10]
23(prije Hidžre)–40[12]
Prvi Imam i pravedni nasljednik Proroka za sve šijite; suniti ga, pak, priznaju kao Četvrtog kalifa. Uživa veliki ugled kod svih sufističkih muslimanskih redova (Turuq); njihovi članovi vuku svoju lozu od Muhameda preko njega.[10] Meka,
Saudijska Arabija[10]
ubio ga Abdurahman ibn Muldžem, haridžit u Kufi, koji ga je posjekao otrovanim mačem dok se molio.[10][13]
Sahranjen u džamiji Imama Alija u Najafu,
Irak.
2 Hasan ibn Ali
حسن بن علي
Abu Muhamed
أبو محمد
al-Mujtaba


(Izabrani)


Ikinci Ali[11]
624–670[14]
3–50[15]
Bio je nastariji preživjeli unuk Muhameda preko Muhamedove kćeri Fatimah az-Zahra. Hasan je naslijedio svog oca kao kalif u Kufi na osnovi mirovnog sporazuma sa Muavijom I, prepustio je vlast nad Irakom poslije vladavine od sedam mjeseci.[16] Medina,
Saudijska Arabija[14]
Otrovan od strane svoje supruge u Medini, prema naređenju kalifa Muavije, prema vjerovanju šijita dvanaestnika.[17]
Sahranjen u Jannat al-Baqiju u Medini,
Saudijska Arabija.
3 Husayn ibn Ali
حسین بن علي
Abu Abdillah
أبو عبدالله
Sayyid ash-Shuhada


(Gospodar mučenika)


Ūçüncü Ali[11]
626–680[18]
4–61[19]
Bio je unuk Muhamedov i brat Hasan ibn Alija. Husayn se suprotstavio vlasti kalifa Jezida I. Zbog toga su on i njegova porodica kasnije ubijeni od Jezidove vojske u bitci kod Karbale. Nakon ovog događaja komemoracija Husayn ibn Alija je postala centralni ritual za oblikovanje šijitskog identiteta.[18][20] Medina,
Saudijska Arabija[18]
ubijen i odrezana mu glava u bitci kod Karbale.[18]
Sahranjen u svetištu Imama Huseina u Karbali,
Irak.
4 Ali ibn Husayn
علي بن الحسین
Abu Muhamed
أبو محمد
al-Sajjad, Zayn al-'Abidin


(Onaj koji se stalno klanja, ukras vjernika) [21]


Dorduncu Ali[11]
658/9[21] – 712[22]
38[21]–95[22]
Autor molitvi u Sahifa al-Sajjadiyya, koji su poznati kao "Psalm Domaćinstva Prorokovog."[22] Medina,
Saudijska Arabija[21]
Prema većini šijitskih učenjaka, bio je otrovan po naređenju kalifa Al-Valida I u Medini, Saudijska Arabija.[22]
sahranjen u Jannat al-Baqi, Medina,
Saudijska Arabija.
5 Muhamed ibn Ali
محمد بن علي
Abu Ja'far
أبو جعفر
Baqir al-Ulum


(Otkrivač znanja) [23]


Besinci Ali[11]
677–732[23]
57–114[23]
I sunitski i šijitski izvori ga opisuju kao jednog od ranih i najznačajnijih pravnih učenjaka, koji je poučio brojne učenike u svoje vrijeme.[23][24] Medina,
Saudijska Arabija[23]
Prema nekim šijitskim učenjacima, otrovao ga je Ibrahim ibn Walid ibn 'Abdallah u Medini, Saudijska Arabija po naređenju Hišama ibn Abd al-Malika.[22]
sahranjen u Jannat al-Baqi, Medina,
Saudijska Arabija.
6 Džafer ibn Muhamed
جعفر بن محمد
Abu Abdillah
أبو عبدالله
as-Sadiq[25]


(Čestiti)


Altinci Ali[11]
702–765[25]
83–148[25]
Uspostavio Ja'fari jurisprudenciju i razvio šijitsku teologiju. Poučavao brojne učenjake u različitim poljima, uključujući Abu Hanifaha i Malik ibn Anasa u fiqhu, Wasil ibn Atu i Hisham ibn Hakama u islamskoj teologiji, i Gebera u nauci i alkemiji.[25][26][27] Medina,
Saudijska Arabija[25]
Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan u Medini, Saudijska Arabija po naređenju kalifa Al-Mansura.[25]
sahranjen u Jannat al-Baqi, Medina,
Saudijska Arabija.
7 Musa ibn Džafer
موسی بن جعفر
Abu al-Hasan I
أبو الحسن الاول[28]
al-Kazim[29]


(Mirni)


Yedinci Ali[11]
744–799[29]
128–183[29]
Vođa šijitske zajednice u doba raskola sa ismailitima i drugim ograncima nakon smrti četvrtog imama Jafar al-Sadiqa.[30] Uspostavio je mrežu agenata koji su prikupljali khums u šijitskim zajednicama Bliskog Istoka i Horasna. Uživa ugled među mahdavijama; članovi tih redova vuku svoju lozu do Muhameda preko njega.[31] Medina,
Saudijska Arabija[29]
Zatvoren i otrovan u Bagdadu, Irak po naređenju kalifa Harun al-Rashida, prema šijitskim vjerovanjima.
Sahranjen u svetištu Kazimayn u Bagdadu,
Irak.[29]
8 Ali ibn Musa
علي بن موسی
Abu al-Hasan II
أبو الحسن الثانی[28]
ar-Rida, Reza[32]


(Zadovoljavajući)


Sekizinci Ali[11]
765–817[32]
148–203[32]
Proglašen krunskim princom od kalifa Al-Ma'muna Mamouna i poznat po svojim raspravama sa muslimanskim i ne-muslimanskim vjerskim učenjacima.[32] Medina,
Saudijska Arabija[32]
Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan u iranskom Mašhadu, po naređenju kalifa Al-Ma'muna.
Sahranjen u Svetištu Imama Reze u Mašhadu,
Iran.[32]
9 Muhamed ibn Ali
محمد بن علي
Abu Džafer
أبو جعفر
al-Taqi, al-Jawad[33]


(Bogobojazni, Velikodušni)


Dokuzuncu Ali[11]
810–835[33]
195–220[33]
Slavan po svojoj velikdušnosti i pobožnosti kada je suočen sa progonima od strane Abasidskog Kalifata. Medina,
Saudijska Arabija[33]
Otrovan od strane svoje supruge, Al-Ma'munove kćeri, u Baghadu, Irak po naređenju kalifa Al-Mu'tasima, prema šijitskim izvorima.
Sahranjen u svetištu Kazmain u Bagdadu,
Irak.[33]
10 Ali ibn Muhamed
علي بن محمد
Abu al-Hasan III
أبو الحسن الثالث[34]
al-Hadi, al-Naqi[34]


(Vodič, Čisti)


Onuncu Ali[11]
827–868[34]
212–254[34]
Ojačao mrežu zamjenika u šijitskoj zajednici. Slao im upute i zauzvrat primao financijske doprinose vjernika preko khumsa i vjerskih zavjeta.[34] Surayya, selo kraj Medine,
Saudijska Arabija[34]
Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan u Samari, Irak po naređenju kalifa Al-Mu'tazza.[35]
Sahranjen u Džamiji Al Askari u Samari,
Irak.
11 Hasan ibn Ali
الحسن بن علي
Abu Muhamed
أبو محمد
al-Askari[36]


(Građanin garnizonskog grada)


Onbirinci Ali[11]
846–874[36]
232–260[36]
Najveći dio života proveo pod raznim ograničenjima koje je kalif Al-Mu'tamid nakon smrti njegovog oca. Represija nad šijitskim stanovništvom je bikla posebno velika u njegovo vrijeme zahvaljujući velikom broju i povećanju uticaja.[37] Medina,
Saudijska Arabija[36]
Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan po naređenju kalifa Al-Mu'tamida u Samari, Irak.
Sahranjen u Džamiji Al Askari u Samari,
Irak.[38]
12 Muhamed ibn al-Hasan
محمد بن الحسن
Abu al-Qasim
أبو القاسم
al-Mahdi, Skriveni imam, al-Hujjah[39]


(Vođeni, Dokaz)


Onikinci Ali[11]
868–unknown[40]
255–unknown[40]
Prema doktrini šijita-dvanaestnika, on je stvarna historijska ličnost, trenutni imam i obećani Mahdi, mesijanska ličnost koja će se vratiti zajedno sa Kristom. On će uspostaviti pravednu vlast islama i na zemlju dovesti pravdu i mir.[41] Samarra,
Irak[40]
Prema šijitskoj doktrini, živio je u Okultaciji od 872. i nastavit će živjeti sve dok Bog to želi.[40]

Fusnote

[uredi | uredi kod]
  1. 1,0 1,1 1,2 „Shi'ite”. Encyclopedia Britannica Online. 2007. Pristupljeno 6. XI 2007. 
  2. Nasr (1979), str. 10
  3. Momen (1985), str. 174
  4. Nasr (1979), str. 15
  5. Corbin (1993), str. 45–51
  6. 6,0 6,1 Gleave, Robert. „Imamate”. Encyclopaedia of Islam and the Muslim world; vol.1. MacMillan. ISBN 0-02-865604-0. 
  7. Imamove arapske titule se koriste od strane većine dvanaestničkih šijita koji koriste arapski kao liturgijski jezik, uključujući Usooli, Akhbari, Shaykhi, i u manjoj mjeri Alawi. Turske titule se uglavnom koriste od Alevija, manje dvanaestničke grupe, koja čini oko 10% svjetske populacije šijita. Titule svakog imama doslovno znače "Prvi Alija", "Drugi Alija" itd. Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. Gale Group. 2004. ISBN 978-0-02-865769-1. 
  8. Oznaka n.e. se odnosi na solarni kalendar naše ere, dok AH označava lunarni kalendar Hidžer.
  9. osim Dvanaestog imama
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Nasr, Seyyed Hossein. „Ali”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 12. X 2007. 
  11. 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 11,11 Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. Gale Group. 2004. ISBN 978-0-02-865769-1. 
  12. Tabatabae (1979), pp.190–192
  13. Tabatabae (1979), p.192
  14. 14,0 14,1 „Hasan”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 08. 11. 2007. 
  15. Tabatabae (1979), pp.194–195
  16. Madelung, Wilferd. „Hasan ibn Ali”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 23. III 2008.  Arhivirano 2008-02-18 na Wayback Machine-u
  17. Tabatabae (1979), p.195
  18. 18,0 18,1 18,2 18,3 „al-Husayn”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 8. XI 2007. 
  19. Tabatabae (1979), pp.196–199
  20. Calmard, Jean. „Husayn ibn Ali”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 23. III 2008.  Arhivirano 2008-01-17 na Wayback Machine-u
  21. 21,0 21,1 21,2 21,3 Madelung, Wilferd. „'ALÈ B. AL-HUOSAYN”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 8. XI 2007.  Arhivirano 2009-01-22 na Wayback Machine-u
  22. 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 Tabatabae (1979), p.202
  23. 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 Madelung, Wilferd. „AL-BAQER, ABU JAFAR MOHAMMAD”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 8. XI 2007.  Arhivirano 2009-03-04 na Wayback Machine-u
  24. Tabatabae (1979), p.203
  25. 25,0 25,1 25,2 25,3 25,4 25,5 Tabatabae (1979), p.203–204
  26. Research Committee of Strasburg University, Imam Jafar Ibn Muhammad As-Sadiq A.S. The Great Muslim Scientist and Philosopher, translated by Kaukab Ali Mirza, 2000. Willowdale Ont. ISBN 0-9699490-1-4.
  27. „Wasil ibn Ata”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 8. XI 2007. 
  28. 28,0 28,1 Madelung, Wilferd. „'ALÈ AL-HAÚDÈ”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 09. 11. 2007.  Arhivirano 2008-08-03 na Wayback Machine-u
  29. 29,0 29,1 29,2 29,3 29,4 Tabatabae (1979), p.205
  30. Tabatabae (1979) p. 78
  31. Sachedina (1988), pp.53–54
  32. 32,0 32,1 32,2 32,3 32,4 32,5 Tabatabae (1979), pp.205–207
  33. 33,0 33,1 33,2 33,3 33,4 Tabatabae (1979), p. 207
  34. 34,0 34,1 34,2 34,3 34,4 34,5 Madelung, Wilferd. „'ALÈ AL-HAÚDÈ”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 8. XI 2007.  Arhivirano 2008-08-03 na Wayback Machine-u
  35. Tabatabae (1979), pp.208–209
  36. 36,0 36,1 36,2 36,3 Halm, H. „'ASKARÈ”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 8. XI 2007.  Arhivirano 2007-12-30 na Wayback Machine-u
  37. Tabatabae (1979) pp. 209–210
  38. Tabatabae (1979), pp.209–210
  39. „Muhammad al-Mahdi al-Hujjah”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 8. XI 2007. 
  40. 40,0 40,1 40,2 40,3 Tabatabae (1979), pp.210–211
  41. Tabatabae (1979), pp. 211–214

Izvori

[uredi | uredi kod]

Eksterni linkovi

[uredi | uredi kod]