Despotovo
| Despotovo | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Južnobački |
| Opština | Bačka Palanka |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo (2022) |  1853
|
| Gustina stanovništva | 48 st./km² |
| Geografija | |
| Koordinate | 45°27′17″N 19°31′17″E / 45.454666°N 19.5215°E |
| Nadmorska visina | 83 m |
| Površina | 43,7 km² |
  Despotovo Despotovo (Srbije) | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski kod | 21468 |
| Pozivni broj | 021 |
| Registarska oznaka | BP |
Koordinate: 45° 27′ 17" SGŠ, 19° 31′ 17" IGD
Despotovo, ranije Sentivan, je naselje u Srbiji u opštini Bačka Palanka u Južnobačkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 1853 stanovnika.
Ovde se nalazi Srpska pravoslavna crkva u Despotovu.
Atar Despotova ima oblik relativno pravilnog osmougaonika, u kom je naselje smešteno u centralnom delu. Površina atara je 4,046 ha 96a 45 m² i po tome se nalazi na 6. mestu u opštini. Uz istočni rub naselja prolazi kanal Novi Sad-Savino Selo koji je deo hidrosistema DTD.
Atar Despotova se nalazi na Južnobačkoj lesnoj terasi, na njenom unutrašnjem delu, te se svrstava u grupu unutrašnjih naselja, ovog reljefnog oblika. Nadmorska visina atara kreće se od 83 do 88 m mada su dna udolina niža za oko 2 m.
Važan faktor geografskog položaja su i saobraćajne prilike. Despotovo se nalazi na regionalnom putu R-119 Bačka Palanka-Kula. Kod Silbaša se ovaj put ukršta sa putem Novi Sad-Bački Petrovac-Odžaci-Sombor. Kod Savinog Sela R-119 se ukršta sa putem Vrbas-Srbobran-Bečej.
Od Bačke Palanke je udaljeno 28 km, od Vrbasa 19 km, Kule 17 km, Odžaka 25 km, Bačkog Petrovca 21 km i od Novog Sada 46 km.
Tokom svog postojanja naselje je često menjalo svoj naziv kao i broj žitelja što potvrđuje burnu istoriju ovog područja. U pisanim dokumentima naselje je prvi put pomenuto u 13. veku po nazivom „Sentivan“, verovatno po porodici čiji je posed bio Sentivanji. Tokom druge polovine 13. veka pominje se kao Senntivankesi (kesi - selo). Na samom početku 15. veka (1418. godina) pominje se kao Despot Sentivan, što znači da je bio posed nekog od srpskih despota. Kroz 15. vek pominje se kao Eđazašsentivan, ali i kao Kišsentivan 1559, te Sentivan u drugoj polovini 16. veka. I u 18. veku pominje se kao Despot Sentivan, a 1904. Mađari selu daju ime Ursentivan. Od kraja Prvog svetskog rata zove se Despot Sveti Ivan, a posle Drugog svetskog rata nosi ime Vasiljevo (po ruskom vojniku Vasilju, prvom oslobodiocu koji je ušao u selo). Posle toga dobija naziv Novo Vasiljevo, a svoje današnje ime Despotovo dobija maja 1952. godine.
Prvobitno naselje je imalo tri uzdužne ulice i tri poprečne, koje se, uz neznatna odstupanja, seku pod pravim uglom. Kasnije se selo širilo duž i oko ovih ulica, pa je do danas zadržalo približno isti (pravougaoni) oblik i izgled, a ima pet poprečnik i uzdužnih ulica. Starije kuće su građene uglavnom od čerpića, nove kuće uglavnom odstupaju i odudaraju od ranijeg izgleda, položaja i načina gradnje.
Despotovo je elektrificirano 1952. godine, a 1973. godine je izvršena rekonstrukcija električne mreže kada je i dovedena trofazna struja. Godine 1970. je asfaltiran put Silbaš-Pivnice, a 1972. godine put prema Savinom Selu. Te godine ugrađena i telefonska centrala sa 40 brojeva. Dana 20. decembra 1990. godine puštena je u rad analogna telefonska centrala sa preko 600 telefonskih priključaka, koja je 2004. goine zamenjena novom savremenom digitalnom centralom. Tokom 2004. i 2005. godine u selu je srušena i sazidana nova zgrada za potrebe mesne kancelarije i mesne zajdenice. Na samom početku 2006. godine izgrađena je i puštena u rad jedina eko česma u selu.
U centralnom delu naselja nalaze se svi važniji objekti. Tu je osnovna škola (prva škola u Despotovu počela je sa radom krajem 60-ih godina 18. veka), pravoslavna crkva, dom kulture, zdravstvena stanica, zadružni dom, vatrogasni i lovački dom, čitaonica, mesna zajednica, mesna kancelarija, pošta i dr. Prema poslednjem popisu organizovanom 2002. godine u Despotovu je bilo 676 domaćinstava.
U Despotovu nema industrijskih pogona. Značaj zanatske delatnosti i broj zaposlenih u njoj iz godine u godinu opada, broj trgovinskih radnji se povećava, a nekoliko ugostiteljskih objekata tipa kafane podmiruju najosnovnije potrebe stanovništva. U naselju, inače, funkcioniše zemljoradnička zadruga OZZ „Despotovo“ koja gazduje sa oko 17% poljoprivredno obradivog zemljišta i sa ribnjakom koga čini sedam jezera ukupne površine 210 ha. U ovoj zadruzi zaposleno je osamdesetak žitelja Despotova. Što se tiče kulturnog razvoja sela, bitno je pomenuti KUD „Logovac“ iz Despotova, koje čuva folklorne i tradicionalne vrednosti. Svake godine održavaju se „Ivanjdanski susreti“, svečanost koja traje tri dana i okuplja ljubitelje folklora i dobre stare pesme.
Na periferiji Despotova postoji hala-industrijski objekat koji je „pušten u pogon“ od jeseni 2007. godine, otvorena je firma „Nova Italija“, koja se bavi proizvodnjom papirnih i plastificiranih kesa, te su tu mnogi žitelji Despotova našli svoje radno mesto.
U naselju Despotovo živi 1654 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,3 godina (39,4 kod muškaraca i 41,1 kod žena). U naselju ima 676 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,10.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Etnički sastav prema popisu iz 2002. | ||||
|---|---|---|---|---|
| Srbi | 1863 | 88.88% | ||
| Slovaci | 46 | 2.19% | ||
| Hrvati | 43 | 2.05% | ||
| Jugosloveni | 31 | 1.47% | ||
| Mađari | 19 | 0.90% | ||
| Romi | 17 | 0.81% | ||
| Rusini | 12 | 0.57% | ||
| Muslimani | 10 | 0.47% | ||
| Crnogorci | 8 | 0.38% | ||
| Česi | 7 | 0.33% | ||
| Bunjevci | 7 | 0.33% | ||
| Albanci | 6 | 0.28% | ||
| Ukrajinci | 4 | 0.19% | ||
| Nemci | 4 | 0.19% | ||
| Slovenci | 2 | 0.09% | ||
| Makedonci | 2 | 0.09% | ||
| Rumuni | 1 | 0.04% | ||
| nepoznato | 3 | 0.14% | ||
| m | ž | |||
| ? | 3 | 2 | ||
| 80+ | 17 | 35 | ||
| 75-79 | 23 | 36 | ||
| 70-74 | 45 | 61 | ||
| 65-69 | 72 | 75 | ||
| 60-64 | 53 | 81 | ||
| 55-59 | 43 | 52 | ||
| 50-54 | 80 | 61 | ||
| 45-49 | 92 | 82 | ||
| 40-44 | 90 | 84 | ||
| 35-39 | 68 | 68 | ||
| 30-34 | 57 | 52 | ||
| 25-29 | 82 | 58 | ||
| 20-24 | 57 | 71 | ||
| 15-19 | 79 | 79 | ||
| 10-14 | 61 | 69 | ||
| 5-9 | 42 | 60 | ||
| 0-4 | 55 | 51 | ||
| prosek | 39.4 | 41.1 | ||
|
|
|
|
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija | Proizvodnja i snabdevanje... | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 449 | 287 | 10 | - | 47 | 1 | 4 | 24 | 3 | 13 |
| Ženski | 239 | 141 | - | - | 31 | - | 2 | 21 | 5 | 2 |
| Oba | 688 | 428 | 10 | - | 78 | 1 | 6 | 45 | 8 | 15 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 3 | 3 | 17 | 4 | 4 | 6 | - | - | 23 | |
| Ženski | 3 | 2 | 4 | 6 | 17 | 1 | - | - | 4 | |
| Oba | 6 | 5 | 21 | 10 | 21 | 7 | - | - | 27 |
- ↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
- ↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7
 | U Wikimedijinoj ostavi nalazi se članak na temu: Despotovo |