Nezaboravna 1919. godina
| Незабываемый 1919 год | |
|---|---|
| Režija | Miheil Čiaureli |
| Producent | Viktor Tsirgiladze |
| Scenario | Vsevolod Višnjevski Aleksandar Filmonov Miheil Čiaureli |
| Predložak | Nezaboravna 1919. godina; autor: Vsevolod Višnjnevski |
| Uloge | Boris Andrejev Miheil Gelovani Pavel Molčanov |
| Muzika | Dmitrij Šostakovič |
| Fotografija | Leonid Kosmatov Vitalij Nikolajev |
| Montaža | Tatjana Lihačeva |
| Studio | Mosfiljm |
| Datum(i) premijere | 1951
|
| Trajanje | 108 min. 156 min. (rana verzija, 2 dijela) |
| Zemlja |  Sovjetski Savezž |
| Jezik | ruski |
| Budžet | 10,936.000 rubalja[1] |
Nezaboravna 1919. godina (rus. Незабываемый 1919 год) je sovjetski historijski film snimljen 1951. u režiji Miheila Čiaurelija, poznat kao jedno od najskupljih i najspektakularnijih ostvarenja sovjetske kinematografije, ali i posljednjih u kojima se kroz film gradio kult ličnosti Josifa Staljina.
Temelji se na istoimenoj drami Vselovoda Višnjevskog, napisanoj u čast Staljinovog 70. rođendana, i godine 1950. nagrađenoj Staljinovom nagradom. Radnja je smještena u jesen 1919. godine, u najdramatičnije trenutke ruskog građanskog rata i prikazuje kako kontrarevolucionarne bjelogardejske snage namjeravaju uz pomoć petokolonaša, zauzeti Petrograd, čiji je Vrhovni sovjet demoraliziran i razmišlja o evakuaciji. Nominalni protagonist, čiji lik tumači Boris Andrejev, je pripadnik odreda mornara Baltičke flote iz tvrđave Krasnaja Gorka koji je došao obraniti grad.
Nezaboravna 1919. godina je bila napravljena u propagandne svrhe, i za nju je bilo karakteristično, da je radi veličanja Staljina žrtvovala historijske činjenice, pa se tako njegov lik, koga tumači Miheil Gelovani, uzima aktivno učešće, odnosno ima ključnu ulogu u obrani Petrograda. Na sadržaj filma je značajno uticao i Hladni rat, te se kao likovi pojavljuju vodeći zapadni političari, uključujući Winstona Churchilla, koji je u vrijeme snimanja filma bio britanski premijer. Usprkos toga, kao i Kristalnog globusa osvojenog na Festivalu u Karlovim Varyma, sam Staljin nije bio zadovoljan svojim prikazom.
Već sljedeće godine je Centralni komitet KPSS javno kritizirao film, a nakon Staljinove smrti je povučen iz distribucije. Na XX kongresu KPSS 1956. je Nikita Hruščov Nezaboravnu 1919. godinu u svom Tajnom referatu naveo kao jedan od negativnih primjera Staljinovog kulta ličnosti. Ponovno prikazivanje filma je, pak, bilo jedan od zahtjeva sudionika nasilno ugušenih demonstracija u Tbilisiju iste godine. U Rusiji je ponovno prikazan tek 1993. godine, nakon raspada SSSR.
- Miheil Gelovani - Josif Staljin
- Pavel Molčanov - Vladimir Lenjin
- Boris Andrejev - Šibajev
- Gabriel Belov - Mihail Kalinjin
- Victor Stanicin - Winston Churchill
- Gnat Jura - Georges Clemenceau
- Viktor Kolcov - Lloyd George
- Nikolai Komissrov - General Nekljudov
- Sergej Lukjanov - General Rodzjanko
- Paul Masalski - Pukovnik Vadbolski
- Vladimir Ratomski - Potapov
- Gljeb Romanov - komandant oklopnih vozila
- Marina Kovaljkeva - Katja Danilova
- Angelina Stepanova - Olga Butkevič
- Eugene Morgunov - Anarhist
- Vsevold Sanajev - Boris Savinkov
- The Unforgettable Year 1919 on the IMDb.
- The Unforgettable Year 1919 on Rotten Tomatoes.
- The Unforgettable Year 1919 on kino-teatr.ru.