Kočo Racin
| KOSTA RACIN | |
|---|---|
 Kosta Racin | |
| Mesto rođenja | Veles Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 13. 6. 1943. (34 godina) |
| Mesto smrti | Lopušnik Kraljevina Bugarska |
| Profesija | književnik |
| Član KPJ od | 1924. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
Kosta Kočo Racin (mak. Kosta Apostolov Solev Racin; Veles, 22. decembar 1908 — Lopušnik, 13. jun 1943),[1] bio je makedonski i jugoslovenski pesnik.[2] Racin je bio najistaknutiji pesnik, prozaista, kritičar, istorijski mislilac, rodoljub i najpoznatiji makedonski intelektualac između dva svetska rata.[3]
Rođen je 22. decembra 1908. godine u Velesu.[4] Potiče iz siromašne porodice. Njegovi roditelji Marija i Apostol, nisu imali novca da ga školuju, pa je 1918. godine morao da napusti redovno školovanje i počne da uči grnčarski zanat. Njegova želja za obrazovanjem je bila velika i on je počeo da se samooborazuje.
Godine 1924. došao je u dodir sa marksizmom i postao član SKOJ-a.
Prvo literarno djelo koje je Racin napisao bili su “Sinovi gladi“, na srpskom jeziku, a djelo je objavljeno 1928. godine u zagrebačkom listu „Kritika“. Zajedno sa pjesnicima Đorđevićem i Aksićem, Racin objavljuje 1932. godine u Skoplju zbirku pjesama na srpskom jeziku, pod nazivom "1932.", čime na velika vrata ulazi u srpsku književnost. U isto vrijeme, Racin objavljuje i druge pjesme, priče i članke sa različitom tematikom. U člancima sa istorijskom tematikom, sve više istupa kao zaštitnik makedonske nacionalne stvari. Zajedno sa makedonskim studentima pokazivao je otpor profesoru arheologije Vuliću na Beogradskom univerzitetu zbog njegovog otvorenog nepriznavanja makedonskog naroda čija je predavanja bojkotovao (u dogovoru sa hrvatskim studentima), a poznata je i njegova debata sa istim profesorem kome je argumentovano dokazao da makedonski narod postoji.
Poginuo je u partizanima 1943. godine. Prema jednoj verziji, ubijen je greškom kada se vraćao u partizanski logor u Lopušniku.
Jedina samostalna zbirka pjesama „Beli mugri“ ("Bijele zore") ilegalno je objavljena u Samoboru blizu Zagreba 1939. godine,[5][6] na makedonskom jeziku (veleškom dijalektu). Ona je zbog svoje nacionalne, jezičke i komunističke konotacije pridobija popularnost među makedonskom narodu u Vardarskoj Makedoniji. Javno čitanje pesme »Denovi« prisutni su doživeli kao "prvo rađanje čudesno lepe makedonske poezije". Bez reči su jedan za drugim prilazili autoru i ljudski od srca ga grlili.[7]
U leksici i pravopisnoj formi, Racin je pod jakim uticajem Krste Petkova-Misirkova i na neki način ova zbirka postaje osnova za kasnije kodificirani makedonski književni jezik, koji je takođe baziran na veleškom govoru. Kočo Racin bi se u širem smislu mogao smatrati i bugarskim piscem, budući da je napisao 6 neobjavljenih pesama i na bugarskom književnom jeziku, kojim je takođe vladao.[8]
U njegovu čast se održavaju „Racinovite sredbi“, a njegova rodna kuća u Velesu danas je pretvorena u spomen muzej.
- ↑ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 678-679.
- ↑ „Kosta Racin”. Poezija by Jovica Letić. Arhivirano iz originala na datum 21. 01. 2021. Pristupljeno 23. 1. 2019.
- ↑ „Kosta Racin”. LJUBAV, SMRT I SNOVI. Arhivirano iz originala na datum 23. 01. 2019. Pristupljeno 23. 1. 2019.
- ↑ „Kosta Racin – Poezija suštine” (sr). Pristupljeno 2024-02-02.
- ↑ https://znaci.org/00003/964.pdf
- ↑ https://www.znaci.org/00003/524.pdf
- ↑ https://znaci.org/00003/964.pdf
- ↑ „Racin, Kočo”. Leksigrafski zavod Miroslav Krleža. Pristupljeno 23. 1. 2019.
