Anarhizam u Meksiku
| Serija članaka o filozofiji na temu: |
 |
|
Teorija i praksa
Kultura
Srodne teme
|
Iako su se, prema nekim teoretičarima, određeni oblici anarhizma mogli zapaziti u organizaciji i načinu života meksičkih predkolumbovskih zajednica, anarhizam u suvremenom smislu se u Meksiku pojavljuje tek u 19. vijeku. Godine 1824., nedugo nakon sticanja nezavisnosti od Španije, utopistički socijalist Robert Owen je tadašnju meksičku vladu zamolio da mu dodijeli zemljište u tada meksičkom Teksasu kako bi osnovao anarhističku komunu nalik na Novu harmoniju. Taj zahtjev je meksička vlada odbila.
Godine 1860. je Chalcu anarhist Plotino Rhodakanaty, rodom iz Grčke, potakao otvaranje škole La Social u kojoj su se, između, ostalih podučavale ideje Mihaila Bakunjina. U Meksiku je u to vrijeme anarhističkom misli dominirao mutualizam, pa se izraz mutualisti otada uvriježio kao sinonim za anarhiste u meksičkom društvu.
Anarhizam u Meksiku dobiva nov zamah kada su godine 1882. braća Enrique i Ricardo Flores Magon osnovali novu anarhističku grupu. Njihov pokret se nazivao magonističkim, a neki ga autori drže inspiracijom za meksičku revoluciju početkom 20. vijeka. Godine 1901. braća Magon su počela s izdavanjem časopisa Regeneración, koji je ubrzo dobio i svoje englesko izdanje, te postao jedan od najpoznatijih anarhističkih časopisa u Sjevernoj Americi.
Meksička revolucija, u kojoj su anarhisti na početku djelovali kao jedna od frakcija liberalnog pokreta vezanog uz Francisca Madera, postala je prilikom da neke od svojih ideja provedu u praksu. To je godine 1911. dovelo do pobune u Baja Californiji, odnosno pokušaja stvaranja anarhističkih komuna zbog čega su se anarhisti sukobili s novom revolucionarnom vladom. Pobuna je ugušena, a neki od njenih sudionika prognani u SAD, odakle su kasnije pružali podršku pokretu Emilijana Zapate.
Godine 1912. je u Ciudad Mexicu osnovana anarhosindikalistička organizacija Casa del Obrero Mundial (COM).
Završetak meksičke revolucije je meksičkim anarhistima zadao težak udarac, isto kao i oktobarska revolucija koja je revolucionarnim radikalima umjesto anarhizma kao daleko privlačniju alternativu dala komunizam. Redove meksičkih anarhista su, s druge strane, početkom 1940-ih popunili anarhisti prognani iz Španije nakon završetka građanskog rata.
Usprkos tome, anarhizam je u Meksiku dugo vremena ostao na margini, dijelom zato što je bio vezan uz ekstremnu ljevicu te što je anarhiste i njihove organizacije bilo teško razlikovati od pokreta i pojedinaca vezanih uz radikalnu ljevicu. Anarhizmu, pak, podstrek daje završetak hladnog rata koji je djelomično diskreditirao komunizam te ponovno anarhizam učinio privlačnim kao alternativu postojećem poretku. Tako se od 1990-ih Zapatistička armija nacionalnog oslobođenja u nekim izvora naziva anarhističkom, dok se 1980-ih osnovana Narodno domorodačko vijeće Oaxace "Roberto Flores Magon" eksplicitno poziva na magonističku tradiciju anarhizma.
