Đuro Vujović

ĐURO VUJOVIĆ
Đuro Vujović Španac
Mesto rođenja	Ljubotinj, kod Cetinja Knjaževina Crna Gora
Datum smrti	9. 6. 1943. (32 godina)
Mesto smrti	Tjentište, kod Foče ND Hrvatska
Profesija	rudar
Član KPJ od	1929.
Učešće u ratovima	Španski građanski rat Narodnooslobodilačka borba
Služba	Internacionalne brigade NOV i PO Jugoslavije
Čin	poručnik
Narodni heroj od	4. jula 1946.

Đuro Vujović Španac (Ljubotinj, kod Cetinja, 14. april 1911 — Tjentište, kod Foče, 9. jun 1943) bio je učesnik Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije. Od 1942. bio je jedan od nekoliko ličnih pratilaca Vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita.

Biografija

Rođen je 14. aprila 1911. u selu Ljubotinj, kod Cetinja. Poticao je iz siromašne zemljoradničke porodice Stevana Vujovića. U rodnom mestu je završio osnovnu školu, nakon čega je ostao u selu, gde se bavio zemljoradnjom i išao u nadnicu kod bogatijih seljaka. Sredinom 1920-ih napustio je rodno selo i pošao u svet.

Tokom učenja bravarskog zanata, priključio se radničkom pokretu i 1929. postao član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). U nadi za boljom zaradom, početkom 1930-ih otišao je u inostranstvo, gde je jedno vreme radio kao rudar u Belgiji.

Španija

Kao radnik-proleter osećao je solidarnost sa svojim drugovima rudarima, sa kojima je zajedno oktobra 1936. otišao u Španiju, gde je vođen građanski rat između snaga lojalnih Vladi Španske republike, koju je sačinjavao Narodni front (koalicija socijalista, komunista i levo orijentisanih republikanaca) i vojnih jedinica, predvođenih generalom Fransiskom Frankom, koga su podržavale fašističke Italija i Nemačka. U okviru Internacionalnih brigada, sačinjenih od antifašista iz čitavog sveta, Vujović, koga su saborci u Španiji zvali Georg, borio se skoro dve godine.

Krajem 1938. pod pritiskom zapadnih zemalja, Vlada Španske raepublike je morala da raspusti Internacionalne brigade, nakon čega je zajedno sa drugim dobrovocima iz Jugoslavije prešao u Francusku. Kako je Kraljevina Jugoslavija zabranila povratak u zemlju španskim dobrovoljcima, oni su u bili smešteni u sabirnim logorima u Francuskoj. Nakon nemačke okupacije Francuske, napustio je logor i pod teškim uslovima se prebacio u Jugoslaviju.

Narodnooslobodilačka borba

Povratkom u zemlju, došao je u rodni kraj, gde se aktivno uključio u revolucionarni pokret. Posle okupacije Jugoslavije, 1941. učestvovao je u pripremi ustanka i Trinaestojulskom ustanku u cetinjskom kraju. Kako je imao bogato ratno iskustvo radio je na obučavanju boraca u rukovanju oružjem i izvođenju diverzija. Bio je borac Ljubotinjskog partizanskog odreda, sa kojim je učestvovao u mnogim borbama protiv italijanskog okupatora. Polovinom novembra 1941. među prvima se kao dobrovoljac javio u Lovćenski partizanski bataljon, koji je uključen u sastav Crnogorski odred za operacije u Sandžaku. U sastavu ovog odreda učestvovao je 1. decembra 1941. u neuspešnom napadu na italijanski garnizon u Pljevljima.

Tokom napada na Pljevlja, svojim iskustvom je značajno pomogao komandi svoje čete da se organizuje u uslovima borbe u naseljenom mestu. Nakon italijanskog odbijanja napada, tokom koga su pretrpljene velike žrtve, došlo je do demoralizacije boraca i njihovog osipanja, jer su mnogi odlučili da se vrate kućama. Vujović je tada ostao među brocima Lovćenskog bataljona, sa kojim je 21. decembra 1941. ušao u sastav tada formirana Prva proleterska udarna brigada, kao njen Prvi bataljon.

Sa Prvom proleterskom brigadom Vujović je učestvovao na njenom putu po istočnoj Bosni — na Romaniji, Igmanu, kod Kalinovika i dr. Kao jedan od vojnički najsposobnijih boraca, ali i onih u koje se imalo veliko poverenja, februara 1942. zajedno sa grupom boraca je upućen u Foču, koja je tada bila centar slobodne teritorije. Ovde je uključen u sastav Pratećeg voda Vrhovnog štaba, koji je ubrzo potom prerastao u Prateću četu Vrhovnog štaba. Kako se isticao vojničkim isustvom i sposobnostima, odrđen je za ličnog pratioca Vrhovnog komandanta Josipa Broza Tita.

Pored Vujovića, lični pratioci Vrhovnog komandanta NOV i POJ bili su — Boško Čolić, od septembra 1941; Rade Ristanović, od juna 1942. i Nikola Nikica Prlja, kao vozač-pratilac, od avgusta 1942. godine.

Poginuo je 9. juna 1943. na Milinkladama, kod Tjentišta, tokom bitke na Sutjesci. Od iste avionske bombe ranjen je Josip Broz Tito, a poginuli su član britanske vojne misije kapetan Bil Stjuart, komandant Četvrte proleterske udarne brigade Vasilije Đurović Vako i još nekoliko partizana.

Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije broj 332/46 od 4. jula 1946. proglašen je za narodnog heroja.

Literatura

• Službeni list FNRJ 92/46, 15. novembar 1946.. Beograd: Službeni list FNRJ. 1946. 
• Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982.  (COBISS)
• Prateći bataljon Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije — zbornik sećanja. Beograd: Vojnoizdavački i novinski centar. 1987.  (COBISS)