Willem I od Nizozemske
| Willem I od Nizozemske | |
|---|---|
| |
| Willemov portret | |
| Kralj Ujedinjene Kraljevine Nizozemske i Veliki vojvoda Luksemburga | |
| Vladavina | 1815.-1840. |
| Prethodnik | - |
| Nasljednik | Willem II |
| Supruga | Frederica Louisa Wilhelmina |
| Djeca | Willem II, Frederick, Pauline, Marianne |
| Dinastija | Oranje-Nassau |
| Otac | Willem V od Oranja |
| Majka | Wilhelmina od Pruske |
| Rođenje | 22. august 1772. Haag, Nizozemska Republika |
| Smrt | 12. decembar 1843. Berlin, Kraljevina Pruska |
| Vjera | Protestant |
Willem I rođen kao Willem Frederik (Haag, Nizozemska Republika, 22. august 1772.- Berlin, Kraljevina Pruska 12. decembar 1843.) - bio je od 1815. do 1840. kralj Ujedinjene Kraljevine Nizozemske i Veliki vojvoda Luksemburga.[1]
Za svoje vladavine uspio je unaprijediti ekonomsko stanje u zemlji nakon perioda francuske vladavine (1795.-1813.), ali je svojim autokratskim metodama izazvao Belgijsku revoluciju 1830.[1]
Biografija[uredi | uredi kod]
Willem je rođen kao sin posljednjeg stadtholdera Nizozemske Republike Willema V iz Dinastije Oranje-Nassau.[1]
Willem se 1791. oženio sa Fredericom Louisom Wilhelminom, kćerkom svog ujaka-Friedricha Wilhelma II od Pruske. Nakon francuske invazije na Nizozemsku Republiku 1795., emigrirao je sa porodicom u Veliku Britaniju. Nakon pregovora sa Napoleonom dobio je neke manje domene po njemačkim zemljama, kao što je Fulda, ali ih je izgubio kad je 1806 stao na prusku stranu protiv Napoleona.[1]
Osim pojedinih zadataka na račun austrijskog dvora protiv Napoleona 1809., živio je povučeno u egzilu na pruskom dvoru do 1812.[1]
Nakon francuskog povlačenja iz Niskih Zemalja 1813., Willem je prihvatio ponudu privremene vlade da postane Krunski princ Ujedinjene Kraljevine Nizozemske. Na tron Ujedinjene Kraljevine Nizozemske i Velikog vojvodstva Luksemburg stupio je 1815.[1] Odmah je poduzeo program ekonomskog oporavka zemlje, osnujući banku 1822. koja je trebala financirati industrijsku ekspanziju po jugu. Zauzvrat je 1824. osnovao i Nizozemsko trgovačko društvo (Nederlandsche Handel-Maatschappij) koje je trebalo financirati trgovinu po udaljenim krajevima sjevera.[1]
I pored tog su brojni stanovnici južnih (belgijskih) provincija, bili protiv saveza sa sjevernjačkim Nizozemcima, jer su te dvije zajednice dobile jednaku zastupljenost u parlamentu i naplaćivao im se jednaki porez, iako su Nizozemci nakupili daleko veći dug na puno manji broj stanovnika.[1]
Katolički kler na jugu protivio se Willemovoj politici supremacije države u vjerskim pitanjima. Willem je i [[univerzitet u Gentu, Leuvenu i Liègeu stavio pod državnu kontrolu i zahtijevao je od učenika sjemeništa da pohađaju novi Filozofski koledž u Leuvenu.[1]
Južnjaci su bili dodatno revoltirani odlukom da nizozemski postane službeni jezik u čitavom kraljevstvu i nizozemskim inzistiranjem na slobodnoj trgovini u trenutku kad je južnjačkog privredi bila potrebna carinska zaštita.[1]
Dotad razjedinjena južnjačka opozicija sastavljena od brojnih liberalnih i katoličkih frakcija koje su se protivile Willemovoj vladavini udružila se 1828. u Savez partija i zatražila od kralja političke i vjerske reforme. Potaknuta Julskom revolucijom u Parizu 1830., već sljedećeg mjeseca izbila je pobuna u Bruxellesu.[1]
Nakon početnih vojnih uspjeha pobunjenika, konferencija vodećih evropskih velesila odlučila je u januaru 1831. da Belgija postane nezavisna država. Willem je odbio prihvatiti belgijsku secesiju i pripremio se za dugotrajni rat, koji je potrajao do 1839., tad je konačno pokleknuo pred zahtjevima velesila i priznao belgijsku nezavisnost.[1]
Duboko razočaran svojim neuspjehom da održi jedinstvo zemlje, abdicirao je u oktobru 1840. u korist svog sina i proveo ostatak života u Berlinu.[1]
Izvori[uredi | uredi kod]
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
| Kraljevina Holandija (1806–1810) |  | |
|---|---|---|
| Kraljevina Nizozemska1 (1815–danas) | ||
1. Vidi i Suverena kneževina ujedinjene Nizozemske (1813-1815) i Ujedinjena Kraljevina Nizozemska (1815–1839). | ||