Beyoğlu

Beyoğlu
Grad	Istanbul
Opština	Beyoğlu Belediyesi
Površina	8,76 km² km²
Stanovništvo	226.396
Gustina	25.844 st./km²

Koordinate: 41° 01′ 43" SGŠ, 28° 58′ 29" IGD

Beyoğlu je jedan administrativni kotar (ilçe) i opština (belediye) grada Istanbula, nalazi se na europskoj strani. Beyoğlu sakuplja 45 administrativne gradske četvrti (mahalle) i 21 opštine (semt).
Imenom Beyoğlu (osm. turk. بك‌اوغلی) se na turskom označava Pera, stara gradska četvrt unutar današnjeg okruga koja je bila mala đenovljanska trgovačka kolonija nastanjena na sjeveru u okolici kule Galata. Karaköy (crno selo) je manji dio Beyoğlua, odnosno južni rt prema mostu Galata (Galata Köprüsü). Danas sastoji jednu opštinu (semt) u administrativnom kotru, dok je Galata njegovo staro historijsko ime.
Kroz historiju, topografija današnjeg Istanbula je poznavala pojam Konstantinopolja/Bizantijuma, carske prijestolnice što je danas uski centar metropole pod nazivom Fatih, preko Zlatnog roga (Haliç) su bile Pera i Galata i preko Bosfora je se nalazio stari Kalcedon, danas Kadıköy. U historiji Osmanskog Carstva, Galata i Pera su bile gradska naselja nastanjena rumima, odnosno kršćanima, europljanima i ne–muslimanima uopće. Centar pravoslavne manjine (Fanarioti) je bio preko Zlatnog roga na carigradskoj strani (Fener, vidi: Carigradska patrijarhija) dok su Galata i Pera imale više trgovačku i kozmopolitsku prirodu, što će ostaviti trag i napraviti od ove strane grada živahni međunarodni dio današnje metropole.

Topografija[uredi | uredi kod]

Beyoğlu se nalazi na bregu od 58 metara n. v. Najviša točka je kula Galata na čijem krovu se dostiže visina od 150 mt. n. v. Okrug graniči na jugu sa Zlanim rogom i sa Bosforom, na sjeveru sa okruzima Şişli i Kağıthane, na sjeveroistoku sa okrugom Beşiktaş. Dva mosta vežu Beyoğlu sa starim gradom (Fatih): most Galata i most Atatürk. Između njih ima jedan treći most kojim se isključivo služi mreža Istranbulskog metroa, takozvani most Zlatnog roga (Haliç Metro Köprüsü). Na istočnoj obali Zlatnog roga postoji više terminala trajekta, najznačajniji su terminal Kasımpaşa i dva terminala Karaköy u blizini mosta Galata kojima se služi operator Turyol.
Glavna ulica je bulevar İstiklal koji izvire iz velikog trga Taksim i presijeca četvrt da bi nestao između Tünel Meydanı i Galip Dede Caddesi. U bulevaru İstiklal se nalazi veliki školski kompleks čuvene gimnazije Galatasaray (Galatasaray Lisesi), nekada poznate kao Sultanska škola (Mekteb-i Sultânî), jedna od najstarijih školskih ustanova u Istanbulu, osnovao ju je sultan Bajazid II godine 1481. brinući se o razvoju društva u gradu koji je se tada punio od novog vala imigranata. Godine 1868. gimnaziju je obnovio sultan Abdulaziz po uzorku francuskog sistema obrazovanja tog vremena. Usporedno bulevara İstiklal teče široki dvosmjerni bulevar pod nazivom Tarlabaşı Caddesi, koji je izgrađen u 1980-im godinama i nosi većinu prometa kroz područje okruga. U ulicama s obje strane te ceste se nalaze mnoge historijske zgrade i crkve. Jedna od tih je bazilika Sv. Ante, sagrađena između 1906. i 1912 u venecijanskom neogotskom stilu. Stoga, nekoć kozmopolitska područja koja okružuju te ceste su pala u propast.
Glavni trg je trg Taksim (Taksim Meydanı) sa nastavkom šetališta Gezi Parka, gdje nalazimo Kulturni centar Ataturk i Spomenik Republike (Cumhuriyet Anıtı). Trg Taksim je sagrađen na jednom djelu jermenskog groblja Pangaltı, a na zapadnoj strani trga se nalazi džamija Taksim, završena između 2017. i 2021., dok nešto južnije se može vidjeti pravoslavna crkva Svete Trojice. Srce stare gradske četvrti je okolo kule Galata, 300 metara južno od bulevara İstiklal, s kojeg gledišta se nudi pogled na Zlatni rog i stari Carigrad. Nastavljajući južno počinju uski sokaci starog Karaköya. Jugozapadno prema Zlatnom rogu nalazi se Arapska džamija, a u neposrednoj blizini mosta Atatürk se prolazi pored džamije Mehmed-paše Sokolovića i česme sultanije Salihe.
U četvrti Kasımpaşa, nedaleko od Zlatnog roga, se nalazi stadion Erdoğan (Tepebaşi Caddesi, Kasımpaşa) gdje igra i ima svoje sjedište fudbalski klub Kasımpaşa S.K., osnovan 1921., nastupa u Prvoj turskoj lizi. Iz Beyoğlua je i jedan od najjačih turskih klubova, Galatasaray SK, osnovan 1905. od studenata gimnazije Galatasaray. Klub igra u stadionu Türk Telekoma u Sarıyeru mada su u Beyoğlu ostali neki uredi.
Mnogi su muzeji u ovoj strani grada: muzej suvremene umjetnosti İstanbul Modern, Muzej Pere u kojem se nalaze mnoga remek-djela iz Osmanskog doba, Muzej Doğançay koji je osnovao umjetnik Burhan Doğançay 2004. U blizini bulevara İstiklal se nalazi Pera Palace Hotel, sagrađen po nacrtu Aleksandra Vallauryja i otvoren 1895. Agatha Christie ga spominje u Ubojstvu u Orijent-Ekspresu (1934) i hotel danas djelom služi muzeju. U Kabataşu, četvrt Beyoğlua, se nalazi Muzej nevinosti (Çukurcuma Caddesi), otvoren 2012. po uzorku istoimenog romana od Orhana Pamuka objavljenog 2008. godine.