Vuk Hranić Kosača
Vuk Hranić Kosača (?-1359.) bio je srednjovjekovni sitni plemić, knez i rodonačelnik poznate porodice Kosača. Njegovi posjedi bili su s lijeve strane obale rijeke Drine, u okolini Goražda.[1]
U historiografiji prvi ga je pomenuo Mavro Orbini pod imenom Vuk Hrana, spajajanjem očeva i sinova imena. U jednom lovu je smrtno ranio vlastelina Branka Rastislalića te se sklonio u Ugarsku, odakle se, kad se pomirio s rodbinom ubijenoga, vratio i stupio u dvorsku službu srpskog cara Stefana Dušana.[2] Za zasluge u borbama protiv Vizantije od njega je dobio područje Rudina, gdje je knez bio njegov po imenu nepoznati otac. Ubio ga je 1359. jedan od Brankovih rođaka.[3]
Smrću cara Dušana, Srbija je podijeljena između oblasnih gospodara. Zapadnim dijelom, od planine Rudnika, preko Užica i istočne Hercegovine do Jadranskog mora zagospodario je Nikola Altomanović iz vlastelinske porodice Vojinovića. Glavni suparnik u Srbiji bio mu je knez Lazar, koji je imao ambicija da preuzme vlast u Srbiji poslije Uroševe smrti. Lazar je okupio saveznike, Balšiće, bosanskog bana Tvrtka I i ugarskog kralja Ludovika I i tokom 1373. porazili su Nikolu Altomanovića, a zatim i međusobno podijelili njegovu oblast. Balšići su preuzeli Trebinje i okolinu, Tvrtko Podrinje, jedan dio Polimja, Polimlje i Gacko, a Ludovik I je od Kneza Lazara dobio 10.000 funti srebra i obećanje na vjernu službu.[2]
Posjedi Vuka Hranića Kosače prešli su pod vrhovnu vlast bana Tvrtka. Njegovi sinovi, Vlatko i Hrana Vuković, veoma brzo su zadobili Tvrtkovo povjerenje, titule vojvode, a Vlatko je ubrzo postao i glavni vojskovođa u kraljevini Bosni.[4] Od Sandalja pa nadalje Kosače su, poslije Kotromanića, postali najvažnija feudalna porodica u bosanskoj kraljevini.[5]
- E. Lilek: Riznica porodice »Hranići« (nadimak Kosača). Glasnik Zemaljskog muzeja u BiH, 1(1889) 2, str. 1–25.
- Đuro Tošić - Srpski vojvoda Vlatko Vuković. Vaseljena (Srpsko Sarajevo), 7(2001) 11, str. 49–54. — Kosače – osnivači Hercegovine. Bileća—Gacko—Beograd 2002, 174–628. —
- ↑ „Gordana Tomović: Oblasni gospodari u 14. veku”. multisft.rs, Užice nekad i sad, 2009.. Arhivirano iz originala na datum 2011-07-26. Pristupljeno 9. 11. 2023.
- ↑ 2,0 2,1 „Svetozar Ćorović: Istorija srpskog naroda - Bosna kao stožer nove srpskohrvatske države”. INTERNET IZDANJE IZVRŠNI PRODUCENT I POKROVITELJ Tehnologije, izdavaštvo i agencija Janus Beograd, novembar 2001. Pristupljeno 9. 2. 2023.
- ↑ „Pejo Ćošković: Kosače”. Hrvatski biografski leksikon 2009.. Pristupljeno 9. 11. 2023.
- ↑ „Esad Kurtović: Veliki vojvoda bosanski Sandalj Hranić Kosača”. INSTITUT ZA ISTORIJU Sarajevo, 2009. Pristupljeno 9. 11. 2023.
- ↑ „Sima Ćirković: ISTORIJA SREDNJOVEKOVNE BOSANSKE DRŽAVE”. Beograd, 1964. Pristupljeno 9. 2. 2023.