Vojna diktatura
| Vojna diktatura | |
|---|---|
 | |
Vojna diktatura je forma diktature, na čijem se čelu nalaze oficiri koji je na vlast dolaze vojnim udarom i ukidaju demokratske institucije i zakone, te formiraju privremeni (ili trajni) režim baziran na vojnim propisima.[1]
To je politički režim u kom vojska kao organizacija preuzima vlast, u širem smislu to je jedan od podtipova autoritarne vladavine.[2]
Historija i karakteristike[uredi | uredi kod]
U najvećem dijelu ljudske historije vezivanje vojske uz vlast bilo je suvišno, jer su se gotovo svi značajni politički režimi prije industrijske revolucije bili monarhije, u kojima je vojna, vjerska, ekonomska i politička moć bila u rukama monarha.[2] Razdvajanje vojne i civilne moći i razvoj profesionalnih birokratskih oružanih snaga u evropskim državama u 18. i 19. vijeku iznjedrili su suvremeno razumijevanje vojnih diktatura.[2]
Nisu svi autoritarni režimi ujedno i vojničke diktature. U 20. vijeku čak i najrepresivniji nedemokratski režimi, ponajviše nacisti u Njemačkoj i staljinistički režim u Sovjetskom Savezu, bili su partijske diktature u kojima je ipak postojala civilna kontrola vojske.[2]
Među ostalim vrstama autoritarne vladavine koje treba razlikovati od vojne diktature valja ubrojati apsolutističke monarhije i personalističke - sultanističke režime.[2]
Od kraja Drugog svjetskog rata vojne diktature su se događale u najvećoj mjeri u zemljama u razvoju. Teoretičari modernizma, utjecajni 1950-ih i 60-ih, u početku su bili uvjereni da će se nove nezavisne države Bliskog istoka, Afrike, Azije i Latinske Amerike razviti u kapitalističke liberalne demokracije, sa parlamentarnom kontrolom nad vojskom. Ta očekivanja srušio je val vojnih udara koji je kulminaciju imao 1960-ih i 1970-ih.[2]
Vojne diktature dogodile su se i u Evropi; u Grčkoj (1967–1974) za vladavine Diktatura pukovnika, a nakon tog i u Poljskoj (1989–1990) za vladavine Jaruzelskog.
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ „Vojna diktatura” (hrvatski). Znanje. Pristupljeno 14.01.2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 „Military rule political regime” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 14.01.2021.