Sava Vuković
Sava (svetovno Svetozar Vuković; Senta, 13. april 1930 — Beograd, 17. jun 2001) je bio episkop šumadijski i dopisni član SANU.
Njegovo svetovno ime bilo je Svetozar. Osnovnu školu i nižu realnu gimnaziju završio je u Senti, zatim Bogosloviju Svetog Save u manastiru Rakovici 1950, a Bogoslovski fakultet u Beogradu 1954. godine. Postavljen je za suplenta Bogoslovije Svetog Save u Beogradu 1958. godine. Godine 1957. i 1958. proveo je na postdiplomskim studijama na starokatoličkom bogoslovskom fakultetu Univerziteta u Bernu (Švajcarska) radeći istovremeno na doktorskoj disertaciji „Tipik arhiepiskopa Nikodima“. Doktorirao je 15. maja 1961. godine na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu.
Zamonašen je u manastiru Vavedenje 1959. godine a za vikarnog episkopa moravičkog hirotonisan je 1961. godine u Sabornoj crkvi u Beogradu od strane patrijarha srpskog Germana, episkopa bačkog Nikanora i episkopa banatskog Visariona.
Na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu predavao je liturgiku sa istorijom umetnosti od 1961. do 1967. godine kada je izabran za episkopa istočnoameričkog i kanadskog gde je ostao 1977. godine kada je postao episkop šumadijski. Predstavljao je Srpsku pravoslavnu crkvu u komisiji za pripremu Svetog i Velikog sabora pravoslavne crkve u Ženevi (1979-1991) i u Dijalogu sa Rimokatoličkom crkvom (1980-1991).
Administrirao je sledećim eparhijama: Istočnoameričkom i kanadskom, Žičkom, Banatskom, Temišvarskom, Srednje-zapadno-američkom, Zapadnoameričkom i Bačkom. Započeo je gradnju više od stotinu novih hramova u Šumadiji a preko pedest je osveštao. Podigao je crkvu Sv. Đorđa u Viševcu, rodnom mestu vožda Karađorđa kao ličnu zadužbinu i obnovio mnoštvo manastira širom šumadijske eparhije. Osnovao je više eparhijskih fondova za finansiranje građevinske delatnosti, stipendiranje svešteničkih kandidata, za brigu o penzionisanim sveštenicima, Dom za decu „Sveti Jovan Krstitelj“ (Topola, Divostin), ambulante u selima Kloka i Cvetojevac, Dobrotvorni fond „Čovekoljublje“, Bogosloviju „Svetog Jovana Zlatoustog“ u Grošnici. Za vreme službe u Americi osnovao je četrnaest novih parohija i jedan manastir.
Tokom administriranja Temišvarskom eparhijom (16 godina), osnovao je više pravoslavnih crkvenih opština i starao se o očuvanju i obnovi čuvenih srpskih manastira Bazjaš, Bezdin, Zlatica, Kusić, Sv. Đurđe na Brzavi i obezbedio je bogoslovsko školovanje i stipendiranje za više od pedeset srpskih mladića iz rumunskog dela Banata.
Bavio se naučnim radom a radove iz istorije i liturgike objavljivao je u našim i stranim časopisima i listovima.
Napisao je sledeća dela „Istorija Srpske pravoslavne crkve u Americi i Kanadi 1891-1941.“ zatim knjigr „Srpski jerarsi“, „Grobna mesta srpskih arhijereja“. Kao episkop moravički bio je pokretač izlaženja časopisa „Srpska pravoslavna crkva - njena prošlost i sadašnjost / Serbian Orthodox Church - Its Past and Present“ na srpskom i engleskom jeziku, kao i novina Srpske patrijaršije „Pravoslavlje“, čiji je odgovorni urednik bio od prvog do sedmog broja, do odlaska na novu dužnost u SAD. Glavi urednik „Glasnika, službenog lista Srpske pravoslavne crkve“ bio je od juna 1966. do jula 1967. godine. Pokrenuo je časopis Istočnoameričke i kanadske eparhije „Staza pravoslavlja“, koji je kasnije postao zvanični list Srpske pravoslavne crkve u SAD i Kanadi. Uredio je spomenicu pod naslovom „Sedam i po stoleća Srpske crkve“, na srpskom i engleskom jeziku i „Kalendar Srpske pravoslavne crkve u Americi i Kanadi za 1971. godinu“. Pokrenuo je „Kalenić“, list Šumadijske eparhije. Kao administrator eparhija banatske (1980-1985) i bačke (1988-1990) obnovio je nekadašnje časopise ovih eparhija: „Banatski vesnik“ (1981) u Vršcu i „Beseda“ (1989) u Novom Sadu. Administrirao je i temišvarskom eparhijom 1980-1996.[1] Uređivao je „Crkvu, kalendar Srpske patrijaršije“ za 1981, 1982. i period od 1996. do 2001. godine.
Autor je priloga u knjizi "Sto najznamenitijih Srba". Za dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti je izabran 1997. godine. Matica srpska ga je izabrala za člana saradnika 1991. godine, a stalni član postao je 1995. godine.
Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve na redovnom zasedanju 2001. godine odlikovao je episkopa dr Savu ordenom Svetog Save I stepena povodom četrdesetogodišnjice arhijerejske službe u znak priznanja za četrdesetogodišnje samopregorno i uspešno arhijerejsko služenje crkvi, kao i za naučni rad u duhu pravoslavlja kojem je danonoćno posvećivao sve Bogom date mu talente. Ušao je red najznačajnijih vladika SPC a upokojio se u Gospodu 17. juna 2001. godine. Sahranjen je u Sabornoj crkvi u Kragujevcu.
- ↑ „Episkopi Pravoslavne Srpske Eparhije Temišvarske u Rumuniji | www.banaterra.eu”. Arhivirano iz originala na datum 2016-07-25. Pristupljeno 2012-11-26.
- Biografija na sajtu SANU Arhivirano 2016-03-05 na Wayback Machine-u
- Episkop Sava Vuković, biografija na sajtu šumadijske eparhije[mrtav link]
- Biografija episkopa Save, povodom smrti
| Prethodnik: German (Đorić) |
vikarni episkop moravički 1961 — 1967. |
Nasljednik: Lavrentije (Trifunović) |