Crkva Svete Trojice je napravljena između dva svjetska rata u centru Banje Luke. Izgradnja hrama trajala je od 1925. do 1929, a svečano je osvećena na Spasovdan1939. godine. Prilikom isceniranog njemačkog bombardovanja, 12. aprila 1941, hram je pogođen i znatno je oštećen oltarski dio (apsida). U maju iste godine ustaše su hram proglasile „ruglom grada“ i naredili Srbima, Jevrejima i Romima da ga, ciglu po ciglu, u potpunosti sruše.
Poslije Drugog svjetskog rata, za više od pola vijeka, mnoge su građevine obnovljene, ali za porušeni Saborni hram nije bila dozvoljena obnova, već je na mjestu na kome se nalazio hram izgrađen spomenik palim borcima. Početkom devedesetih godina banjolučka crkvena opština dobila je dozvolu za obnovu porušenog hrama, a spomenik palim borcima premješten je na obližnju lokaciju, takođe u vlasništvu Srpske pravoslavne crkve. Obnova hrama započela je 1993. godine kada su osveštani temelji. Ovaj svečani čin obavio je patrijarh srpski Pavle sa arhijerejima i sveštenstvom Srpske pravoslavne crkve. Hram je obnovljen pod imenom Saborni hram Hrista Spasitelja, jer je u međuvremenu u Banjoj Luci (1963—1969) izgrađen hram koji je dobio ime Svete trojice, kao uspomenu na onaj porušeni, a za koji su pravoslavni Srbi mislili da ga nikada više neće moći obnoviti.
Saborni hram je zidan od crvenog i žutog kamena travertina, porijeklom iz Mesopotamije, za čiji kvalitet (iskopa i obrade) garantuje prof. dr Bilbija, stručnjak iz beogradskog Instituta za ispitivanje materijala. Zidana je troslojnim zidom: kamen, armirani beton, cigla. Kupole su pokrivene zlatnimprohrom limom, dovezenim iz Sibira. Spoljnji građevinski radovi na hramu završeni su 26. septembra 2004. godine, kada je služena i prva liturgija. Svetu liturgiju je služilo 8 arhijereja sa sveštenstvom i đakonima Banjalučke eparhije, a uz prisustvo nekoliko desetina hiljada vjernika.
Sadašnji obnovljeni hram arhitektonski je identičan sa prethodnim i najviši je vjerski objekat u Banjoj Luci, sa zvonikom visokim 47 metara i kupolom od 22,5 metra. [1] Saborni hram je osveštao episkop Jefrem na Spasovdan2009. godine. [1]
Povodom 20 godina od osnivanja i proslave Dana i krsne slave Republike Srpske, patrijarh Irinej je u hramu 9. januara 2012. služio Svetu arhijerejsku liturgiju.[2]
Ostaci porušenog hrama Svete Trojice
