Gjumri

Gjumri Գյումրի
Panorama grada i njegova glavnog trga Panorama grada i njegova glavnog trga
Koordinate: 40°47′N 43°50′E
država	Armenija
provincija	Širak
Vlast
- gradonačelnik	Samvel Balasanyan
Površina
- Ukupna	54 km²
Visina	1 509
Stanovništvo (2008.)
- Grad	147 000
Vremenska zona	UTC+3 (UTC+4)
Poštanski broj	6000-6010
Pozivni broj	(+995) 422
Službena stranica www.gyumricity.am
Karta
Gjumri class=notpageimage| Gjumri na karti Armenije

Gjumri (armenski: Գյումրի) je drugi po veličini grad Armenije i administrativni centar armenske provincije Širak od 147 000 stanovnika.

Geografske i klimatske karakteristike

Gjumri leži u planinskoj unutrašnjosti, na sjeverozapadu Armenije, pored granice sa Turskom. Grad se rasprostro po kotlini rijeke Ahurjan u podnožju Kavkaza, na 1592 m nadmorske visine. Udaljen je oko 126 km sjeverno od glavnog grada Erevana.

Gjumri ima stepsku suhu klimu sa svježim ljetima, i dugim oštrim zimama.

Grad leži na vrlo trusnom području, pa ga tresu česti potresi, posljednji katastrofalni zadesio ga je 7. decembra 1988., tad je porušen velik dio grada, i poginulo nekoliko hiljada stanovnika, a mnogi su ostali bez domova.

Historija

Pretpostavlja se da su grad osnovali Grci - 401. pne., ali on nije imao kontinuiranu egzistenciju. Zna se da je tokom srednjeg vijeka bio centar buna protiv Arapskog kalifata.

Grad je doživio svoj ponovni procvat nakon Rusko-perzijskog rata 1804.- 1813.. Carska Rusija zauzela ga je 1804. - 25 godina prije ostalih armenskih gradova. Rusi su - 1837. izgradili utvrdu, a od 1840. počeli graditi potpuno novi grad - Aleksanropol. Nazvali su ga Aleksanropol u čast žene cara Nikola I., ruski car|Nikolaja I. - Aleksandre Fojodorove.

Aleksanropol je ubzo postao trgovački i administrativni centar tog kraja, a nakon sovjetske revolucije i industrijski. Za prvih godina sovjetske vlasti - 1924. je prezvan u Leninakan u čast Vladimira Iliča Lenjina, to ime nosio je do 1990.

Grad ima i univerzitet sa pedagoškim i politehničkim fakultetom.

Privreda i obrazovanje

Gjumri je centar armenske tekstilne industrije, grad ima i drugih tvornica koje proizvode strojeve, bicikle, naučne instrumente i prehrambene proizvode.

Grad ima pedagoški fakultet.

Gradovi prijatelji

• SAD, Alexandria
• Gruzija, Kutaisi
• Italija, Nardò
• Brazil, Osasco
• Bugarska, Plovdiv

Vanjske veze

Gjumri na Wikimedijinoj ostavi

• Službene stranice grada (en)
• Gjumri na portalu Encyclopædia Britannica (en)