Bitka na Moravi (1190)
| Bitka na Moravi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
| Raška | Vizantija | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
| Stefan Nemanja | Isak II Anđel | ||||||
Bitka na Moravi između Raške i Vizantije se odigrala u kasnu jesen 1190. godine. U bici je Isak II Anđel porazio Stefana Nemanju, ali je nakon bitke Vizantija priznala nezavisnost Raške.
Pozadina[uredi | uredi kod]
1187. godine je pokrenut treći krstaški rat. Krstaši, predvođeni svetim rimskim carem Fridrihom Barbarosom, prolazili su rimskim vojnim putem kroz Srbiju. Stefan Nemanja je poslao izaslanike u Nirnberg koji su Barbarosi obećali bezbedan prolazak i snabdevanje kroz Rašku.[1] Takođe je ugovoren susret Nemanje i Barbarose, do koga je došlo je 27. jula 1189. godine u Nišu[1][2]. Nemanja je ponudio Fridrihu 20.000 vojnika spremnih na rat sa Vizantijom i stupanje Raške u vazalne odnose sa Svetim rimskim carstvom, a zauzvrat je tražio da mu se priznaju sva dotadašnja i buduća osvajanja. Izgleda da Fridrih nije prihvatio ove ponude, jer nije došlo do sklapanja saveza.[1]
Krstaška vojska je iz Niša nastavila niz Via Militaris ka Sofiji i Hadrijanopolju, a iza nje je išao Nemanja sa svojim trupama osvajajući Vizantijske oblasti[1]. Nemanji je tada od Vizantije osvojio Pernik, Zemen, Velbužd, Žitomisk, Stobi[2] i Skoplje.[1]
Fridrihove snage novembra 1189. godine posle opsade zauzimaju Hadrijanopolj i otpočinju sa pripremama za udar na Konstantinopolj.[2] Međutim, ove akcije bivaju prekinute 14. februara 1190. godine[1] kada dolazi do zaključenja mirovnog ugovora po kome su krstaši prebačeni u Malu Aziju da nastave svoj pohod ka Jerusalimu. Nakon propasti Trećeg krstaškog pohoda i pogibije Fridriha Barbarose, Vizantija kreće u napad na raškog velikog župana Nemanju, koji je podržao krstaše u udarima na Vizantiju.
Tok bitke[uredi | uredi kod]
Stefan Nemanja je predvodio srpsku vojsku, a Isak II Anđel vizantijsku vojsku. Vizantijska vojska je nadirala sa juga i Nemanja se pred njom povlačio, da bi negde na Južnoj Moravi (u jesen 1190.[3][4] ili početkom 1191. godine[1][2]) došlo do bitke u kojoj je vizantijska vojska odnela pobedu. Nemanja se povukao, Vizantinci su opustošili taj deo Raške, a stradao je i jedan Nemanjin dvorac, najverovatnije nedaleko od današnje Kuršumlije[1].
I pored poraza Stefan Nemanja je sačuvao većinu teritorija. O samom toku bitke postoji veoma malo zapisa.[5]
Posledice[uredi | uredi kod]
Nakon bitke je sa Vizantijom zaključen mir prema kome je[1][4]:
- Nemanja morao da vrati Pernik, Zemen, Velbužd, Žitomisk, Stobi, Skoplje, Niš, Ravno i kontrolu nad rimskim vojnim putem;
- Nemanji su priznata ranija osvajanja (Kosovo sa Lipljanom, Metohija do Prizrena)
- Nemanju nasleđuje njegov srednji sin Stefan, koji dobija titulu sevastokratora i vizantijsku princezu Jevdokiju za ženu, a ne prvorođeni Vukan.
Vizantija je priznala nezavisnost Raške 1190. godine.[6]
Povezano[uredi | uredi kod]
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Vladimir Ćorović, „Istorija srpskoga naroda“, Beograd 2001. Internet izdanje (www.rastko.rs) Arhivirano 2013-11-02 na Wayback Machine-u
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Željko Fajfrić, „Sveta loza Stefana Nemanje“, Šid 1998. [1] Arhivirano 2009-03-05 na Wayback Machine-u
- ↑ Stanoje Stanojević, „Istorija srpskoga naroda“, Beograd 1926. ISBN 86-81459-06-6
- ↑ 4,0 4,1 Georgije Ostrogorski, „Istorija Vizantije“, Beograd 1959.
- ↑ „Dušan Bataković: Nova istorija srpskog naroda (strana 16)”. Arhivirano iz originala na datum 2010-03-31. Pristupljeno 2013-03-11.
- ↑ John V. A. Fine, The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest (p. 20), The University of Michigan Press, 2009.