Giacomo Scotti
| Giacomo Scotti | |
| Rođenje | 1. prosinca 1928. |
|---|---|
| Zanimanje | književnik, novinar |
| Standardizacija infokutija | |
Giacomo Scotti (Saviano, Napulj, 1. prosinca 1928.), talijanski i hrvatski književnik, novinar, javni djelatnik. Godine 1947. doselio se u Hrvatsku, gdje je prvo živio u Puli, a zatim se seli u Rijeku. Profesionalno se novinarstvom bavi od 1948., istovremeno se posvećujući književnosti.
Životopis[uredi | uredi kod]
Tijekom SFR Jugoslavije djelima na talijanskom jeziku "Kragujevac, strijeljani grad" "Tito, čovjek koji je rekao ne Staljinu", "Tito od seljaka do vođe Trećeg svijeta" i "Ustaše između 'fascija' i svastike". 1967. godine istupio je iz tadašnjeg Društva književnika Hrvatske, jer se nje slagao sa Deklaracijom o nazivu i položaju hrvatskog književnog jezika, i postao članom Udruženja književnika Srbije. Prema Hrvatima više puta pokazao se zlobno prekritičan, a Srbe je doživljavao kao neku vrstu više jugoslavenske rase.[1] Zbog toga su mu dali uređivati časopis Stražilovo kojem je dugo godina bio urednik.
Kao građanin svojih dvaju zavičaja, od 1986. godine Giacomo Scotti živi i stvara između Italije i Hrvatske. Kao pripovjedač, pjesnik i esejist napisao je i objavio na talijanskom i hrvatskom jeziku preko 100 djela (romana, zbirki novela i kratkih proza, pjesničkih knjiga, priča za djecu te eseja iz oblasti etnografije i povijesti). Većina djela mu je prevedena na 12 europskih jezika. Za svoju je bogatu književnu djelatnost dobio brojna domaća i inozemna priznanja.
Od sredine 20. stoljeća prevoditeljskim je prilozima, esejima i antologijama dao izniman doprinos afirmaciji južnoslavenskih književnosti, i osobito makedonske, u Italiji. Pored ostalog, objavio je sljedeće antologije: La poesia macedone (Siena, 1965.), Narratori macedoni (Siena, 1967.), Canti popolari macedoni dal Medio Evo ad oggi (Milano, 1971.). U reprezentativnim antologijskim izborima talijanskom je čitateljstvu pojedinačno predstavio pjesnike i pripovjedače Blaža Koneskog (La ricamatrice, 1967.), Božina Pavlovskog (L’ombra di Radovan, 1968.), Mateju Matevskog (Nebbie e tramonti, 1969.), Borisa Višinskog (L’arcobaleno, 1971.; La valanga, 1975.); Antu Popovskog (Terra di Macedonia, 1972.), Slavka Janevskog (Il soldato due metri sotto terra, 1975.) i Koču Racina (Albe candide, 1975.). Osim toga, prijevodima i prilozima u književnim časopisima, talijanskoj je kulturnoj javnosti predstavio preko dvadeset makedonskih prozaika i pripovjedača, od Konstantina Miladinova do Riste Jačeva i Sande Stojčevskog. Za veliki doprinos afirmaciji makedonske književnosti i makedonske kulture u Italiji i Hrvatskoj, Makedonski kulturni forum iz Pule dodijelio mu je 2010. godine međunarodno društveno priznanje “Povelju suživota”.
Svojim prevodilačkim i esejističkim radom Giacomo Scotti dao je neizmjeran doprinos i afirmaciji ostalih južnoslavenskih književnosti u Italiji. Tijekom pedesetak godina svoga intenzivnog prevodilačkog rada kod renomiranih je talijanskih nakladnika objavio niz zapaženih antologija iz suvremene hrvatske književnosti, kao i pojedina djela i izbore najistaknutijih hrvatskih autora, ali i djela iz srpske i književnosti Bosne i Hercegovine. K tomu, u književnim je časopisima i drugim publikacijama diljem Italije objavio i više od tisuću prijevoda pjesničkih i proznih ostvarenja autora iz većine južnoslavenskih književnosti.
U prijevodu i adaptaciji Giacoma Scottija na talijanskim su kazališnim scenama izvođena dramska djela “La tempesta” Pere Budaka i “Signori Glembay” Miroslava Krleže.
Giacomo Scotti član je hrvatskog P.E.N.-a, Hrvatskog društva pisaca, Društva hrvatskih književnika i Talijanskog saveza pisaca. Aktivan je u mirotvornim europskim pokretima.
O vojnoj operaciji "Oluja"[uredi | uredi kod]
Scotti navodi da je Operacija Oluja zločinački poduhvat i označava ju kao nebrisivu mrlju Domovinskog rata i hrvatsku sramotu koja se ničim ne da oprati.[2] U Rijeci je 2008. 2008. godine nagradu za životno djelo za 'uspostavljanje kulturnih veza i prijateljstva između Italije i Hrvatske'. Više je puta ponovio tvrdnju o '60.000 masakriranih (srpskih) civila' u tzv. Krajini, uvećavši broj stvarno ubijenih srpskih civila - od 116, koliko tvrdi Human Rights Watch, do 1205 koliko daju srpski izvori.
U svojoj knjizi Hrvatska, operacija Oluja : "oslobađanje" Krajine i etničko čišćenje Srba koja je objavljena 1996. godine na talijanskom jeziku i koju su objavili kao suizdavači beogradsko „Otkrovenje“ i Srpsko narodno vijeće (SNV) iz Zagreba (predgovorom od Žarka Puhovskog) [3][4] Scotti navodi primjerice da
- su Hrvatske snage ubile tijekom Operacije Oluje 60.000 srpskih civila (str. 95. i 227)
Ad un gruppo di "volontari della pace", a Zagabria da alcuni giorni, una esponente della diaspora serba in Croazia, Milka Kajganic, di professione vittimologo, 1 ha dichiarato: «L'affermazione delle autorità croate, secondo cui i soldati croati non avrebbero commesso alcun crimine nella Krajina, è inesatta. Durante l'Operazione Tempesta sono stati uccisi 60.000 serbi, e la Krajina è rimasta deserta e insanguinata. Prima o poi verranno a galla le responsabilità ed i colpevoli. Io ho le prove che tre giorni dopo la "Tempesta" i croati hanno commesso un genocidio dei serbi rimasti nella Krajina». Un genocidio del quale sono responsabili anche le Nazioni Unite, ha aggiunto, in quanto commesso in un'area protetta dai Caschi Blu dell'Orni.
- za Hrvate kaže da su u Domovinskom ratu bili najveći zločinci (str. 12. i 227.), pa ustvrđuje da su 'premašili i srpske zločine u Bosni i Hercegovini' (str. 275.), odnosno veće od etnički potpuno 'očišćene' Republike Srpske i od srebreničkog genocida(!).
- su Hrvati su u Domovinskom ratu bili najveći zločinci (str. 12. i 227.)
- Franju Tuđmana naziva 'novim Ceausescuom' (str. 86.) i 'Sadamom Huseinom' (str.155.).
- Na str. 88 navodi da su Hrvatski političari 'ideolozi zla'
- Na str. 111 navodi da je hrvatsko iseljeništvo 'novi i stari ustaše' i da je Crkva u Hrvata 'tradicionalno nacionalistička i povezana s najreakcionamijim režimima (od one ustaške NDH, pa sve do Tudmana' (str. 111.)
Bibliografija[uredi | uredi kod]
Knjige na talijanskom jeziku[uredi | uredi kod]
- “Kragujevac, la città fucilata”, Milano, 1967.,
- “Parole ridenti”, Edit, Rijeka, 1968.,
- “Un altro mare un altro giorno”, Maia, Siena, 1969.,
- “Ghe vojo ben al mar”, na fiujumanskom dijalektu, Edizione dell'Autpre, Rijeka, 1971.,
- “La Repubblica di Albona”, (s L. Giuricinom), Rovinj, 1971.,
- “Quelli della montagna. Storia del Battaglione Triestino d'Assalto”, Centar za povijesna istraživanja/Centro di Ricerche Storiche, Rovinj, 1971.,
- “Quelli della montagna” (s R. Giacuzzom), Unione degli Italiani dell'Istria e di Fiume, Rijeka, 1972.,
- “Tito, l'uomo che disse di no a Stalin”, Rim, 1972.,
- “C'era un castello... ne' in cielo ne' in terra”, bajke, Gremese Editori, Rim, 1972., (predgovor Massimo Grillandi),
- “Tito da contadino a leader del Terzo Mondo”, Caltanissetta-Rim, 1973.,
- “Storie istriane”, bajke, Fratelli Fabbri, Milano, 1974.,
- “Bono Taliano. Gli italiani in Jugoslavia (1941-43)”, Milano, La Pietra, 1977.,
- “L'Arcipelago del Quarnero: (e le Isole Brioni) : natura, storia, arte, turismo”, Milano, Mursia, 1980.,
- “I disertori: le scelte dei militari italiani sul fronte jugoslavo prima dell'8 settembre", Milano, Mursia, 1980.,
- “Juris, juris! All'attacco! La guerriglia partigiana ai confini orientali d'Italia 1943-1945”, Milano, Mursia, 1984.,
- “Goli otok. Ritorno dall'Isola Calva”, Edizioni LINT, Trst, 1991., zadnje izdanje 2006.,
- “Racconti di una vita - Racconti da Fiume - Storia dell'Istria - Racconti da un'altra sponda - Favole di pesci di mare”, LINT, Trst, 2001.,
- “Fra due mari”, UPT-UI, Trst, 2005., (predgovor Claudio Martelli),
- “Dossier foibe”, Manni, San Cesario di Lecce, 2005.,
- “Fiabe e leggende del Mar Adriatico dall'Istria alla Dalmazia, all'Italia”, Editrice Santi Quaranta, Treviso, 2005.,
- “Favole e storie da recitare”, Kappa Vu, Udine, 2005., (ilustracije Erna Toncinich),
- “I furbi e gli sciocchi : l'Istria veneta che ride...”, Edit, Rijeka, 2007., ISBN 978-953-230-070-3
- “L'arcipelago di luce: viaggio nelle isole della Dalmazia centrale”, Reggio Emilia, Diabasis, 2007., (predgovor Predrag Matvejević),
- “Ragusa, la quinta repubblica marinara”, Edizioni LINT, Trst, 2007.,
- “Versi di una vita”, Edit, Rijeka, 2010., izbor iz pjesničkog opusa u dva sveska, (priredio Silvio Forza,predgovor Irene Visintini),
Knjige na hrvatskom i drugim jezicima[uredi | uredi kod]
- “Živjeti uprkos”, Srpska čitaonica Irig, Stražilovo, Novi Sad, 1974.,
- “Pa toke pa lot”, Rilindja, Priština, 1979., (na albanskom),
- “Ribe, sirene i druge basne za odrasle”, Spektar, Zagreb, 1984. (pripovijetke, pogovor Dunja Hebrang)
- “Produžiti život”, Glas, Banjaluka, 1986.
- “Hrvatska, operacja Oluja : "oslobađanje" Krajine i etničko čišćenje Srba", Rim, 1996
Dvojezična izdanja[uredi | uredi kod]
- “Bandiere di salvezza / Zastave spasenja”, Rijeka, 1976., (dvojezično: talijanski/hrvatski)
- “Nell'umile occhio dell'uomo / U čednom oku čovjeka”, August Cesarec, Zagreb, 1978.,
- “Colore d'arancia / Boja naranče”, ICR, Rijeka, 1981.,
- “Bio jednom jedan kralj / C'era una volta un re”, Osvit, Karlovac, 1987., (dvojezično: talijanski/hrvatski; s talijanskog prepjevao Luko Paljetak)
- “Bol za Hrvatskom / Soffrendo per la Croazia”, Izdavački centar Rijeka, Rijeka/Fiume, 1993. (pjesme, dvojezično: hrvatski/talijanski), ISBN 953-6066-12-2
- “Come nacque il Carso/Kako je nastao Kras - da "Storie istriane" /iz Istarskih priča”, Edit, Rijeka, 1997., (dvojezično izdanje: talijanski/hrvatski; prijeveo Ljubomir Stefanović)
- “Cercando fiumi segreti/U potrazi za tajnim rijekama”, Izdavački centar Rijeka, Rijeka, 2000., (dvojezično izdanje: talijanski/hrvatski; preveli: Goran Filipi, Nikola Kraljić, Dragica Torić-Drenovac)
Antologije, izbori, panorame[uredi | uredi kod]
- “Arte e letteratura jugoslava del dopoguerra”, 1962.,
- “Poeti serbi”, Siena, 1964,
- “Narratori macedoni”, Siena, 1967.,
- “Nuova poesia jugoslava”, Parma, 1968.,
- “L'ombra dei minareti”, Siena, 1970., (izbor iz bosansko-hercegovačke poezije),
- “Canti popolari macedoni dal Medio Evo a oggi”, Milano, 1971.,
- “Narratori bosniaci”, 1973.,
- “Racconti di Bosnia”, Reggio Emilia, 2006.,
- “La Macedonia racconta - Favole e magia”, Zavičajna naklada “Žakan Juri”, Pula, 2006., ISBN 953-6487-26-8
- “Spara il fucile sulla montagna” (Canti poplari mitologici ed epici della Macedonia), Makedonsko kulturno društvo “Ilinden”, Rijeka, 2010., ISBN 978-953-56278-0-7
Nagrade[uredi | uredi kod]
- Međunarodna nagrada “Istria Nobilissima”, 1967. godine (i nadalje)
- Nagrada grada Rijeke za 1972.,
- Međunarodna nagrada “Zlatno pero Makedonije”,
- Nagrada “Julije Benešić” hrvatskoga PEN kluba,
- Nagrada “Umberto Saba - Scritture di frontiera”, Trst, 2004.,
- Međunarodna nagrada “Calabria”, 2005.,
- “Sigillo d'oro”, Monfalcone, 2005.,
- Međunarodna nagrada “Nordest”, Venecija,
- Nagrada “Kurirče”, Kičevo, Republika Makedonija,
- Međunarodna nagrada “Toutes les hommes”,
- Nagrada “Večernjeg lista”,
- “Orden sa Zvijezdom talijanske solidarnosti”, sa zvanjem Commendatore della Repubblica Italiana, 2006.,
- Nadrada “Fulvio Tomizza”, Trst, 2007.,
- Nagrada za životno djelo Grada Rijeke, 2008.[5] , za uspostavljanje kulturnih veza i prijateljstva između Italije i Hrvatske,
- “Povelja suživota” Makedonskog kulturnog foruma iz Pule, 2010.
- Nagrada “Istriana”, Pula, 2011.[5]
http://www.durieux.hr/pisci.asp?pisac=648 Arhivirano 2007-06-07 na Wayback Machine-u
