Tikva sudovnjača

Tikva sudovnjača (Vrg)
	Zeleni vrg na lozi
Naučna klasifikacija
Carstvo:	Plantae;
Divizija:	Magnoliophyta;
Razred:	Magnoliopsida;
Red:	Cucurbitales;
Porodica:	Cucurbitaceae;
Rod:	Lagenaria;
Vrsta:	L. siceraria;
Dvojni naziv
	Lagenaria siceraria; (Molina) Standl.
Sinonimi
	Cucurbita lagenaria (L.) L. ; Lagenaria vulgaris Ser.

Tikva sudovnjača ili vrg (lat. Lagenaria siceraria) je biljka puzavica iz familije Cucurbitaceae (u koju spadaju i krastavci kao i ostale tikve i bundeve). Uzgaja se zbog svojih plodova koji se ili beru mladi i koriste kao povrće ili se beru kada sazru i osuše pa se koriste za razne namene kao što su posude, pribor ili lule. Mladi plodovi imaju svetlo zelenu glatku koru i meso bele boje.

Ova biljka je jedna od prvih gajenih biljaka na svetu i uzgajana je ne zbog ishrane već zbog praktične upotrebe. Potiče iz Azije ili Afrike. To je jedina vrsta tikve koja se gajila u Evropi pre otkrića Amerike iz koje potiče većina ostalih vrsta tikava i bundeva.

Meso ove tikve sadrži 85-95% vode i niske je kalorijske vrednosti 20 kcal/100 g. Pored vode sadrži i nešto ugljenih hidrata, belančevina, vitamine A, B i C i minerale kalcijum i gvožđe.

Izdanci, hvataljke i lišće ove biljke mogu se takođe koristiti u ishrani kao zeleniš.

Upotreba u kulinarstvu[uredi | uredi kod]

Tikva sudovnjača se kao povrće često koristi u južnokineskoj kuhinji i to kao sastojak supe ili se prži u voku (kineskom tiganju).

U Japanu se najčešće prodaje u obliku suvih, mariniranih komada poznatih kao „kanpyo“ koji su jedan od sastojaka za pravljenje rolovanog sušija.

Kanpyō (sirov), osušeni komadi tikve sudovnjače - sastojak je japanske kuhinje

U italijanskoj kuhinji poznata je kao cucuzza (množina: cucuzze).

U Srednjoj Americi semenke ove tikve se prže i melju i zajedno sa drugim sastojcima (uključujući rižu, cimet i piment) koristi za spravljanje tradicionalnog napitka "horchata". Vrg je poznat pod nazivom morro ili jicaro.

U Tanzaniji semenke sa mesnim omotačem se pažljivo kuvaju sa šećerom i zatim boje različitim prehrambenim bojama radi dobijanja slatkiša pod nazivom "buyu" (množina:"mabuyu").

U Indiji poznata je kao lauki, dudhi ili ghiya na hindiju, churakka na malajalamu, Jatilao na asamskom, lau na bengalskom, Sora kaaya na telugu, dudhi-Bhopala na maratiju, sorekayi na kannadajskom i suraikkaai ili sorakkay na tamilskom.

Na arapskom jeziku ova tikva naziva se qara. Mladi nežni plodovi se kuvaju kao letnje bundevice.

U Vijetnamu poznata je kao bau canch ili bau nam i koristi se u velikom broju jela: kuvana i pržena a koristi se i kao lekovita biljka.

Praktična upotreba[uredi | uredi kod]

Osušena tikva sudovnjača se koristi kao lula za pušenje. U dramskoj umetnosti se lula od tikve koristi kao model za lulu Šerloka Holmsa iako pisac Artur Konan Dojl nikada nije spominjao ovakav oblik lule.

U nekim delovima Indije osušena tikva (nazvana surai-kuduvai na tamilskom) se koristi kao plovak za učenje plivanja u seoskim područjima. Osušena i očišćena kora se tradicionalno koristi za izradu muzičkih instrumenata kao što su tanpura, veena itd.

Na Karibima vrg se najčešće koristi za pravljenje posuđa poput šolja i činija. Može se koristiti za nošenje vode ili raznih predmeta poput riba za vreme ribolova itd. U nekim zemljama zanatlije izrađuju od njih raznobojne torbe. Na Jamajci one su zaštitni znak življenja u skladu sa prirodom Rastafarijanaca. Na Haitiju ova biljka je visoko poštovana jer se koristi za izradu svetih zvečki koje se koriste u Vudu religiji.