Oton Župančič
| Oton Župančič | |
|---|---|
.jpg) | |
| Rođenje | Vinica, 23. siječnja 1878. |
| Smrt | Ljubljana, 11. lipnja 1949. |
| Književni period | moderna |
Oton Župančič (Vinica, 23. siječnja 1878. - Ljubljana, 11. lipnja 1949.) je bio slovenski pjesnik, prevodilac i pisac drama. Smatra se jednim od začetnika moderne u slovenačkoj književnosti.
Za vreme Drugog svetskog rata podržavao je pokret otpora.
Biografija[uredi | uredi kod]
Kraće vrijeme suplent u Ljubljani, a zatim živio u Parizu, Beču i nekim njemačkim gradovima. 1910. vratio se u Ljubljanu, gdje je postao dramaturg Zemaljskoga kazališta, zatim gradski arhivar. 1914. uređuje časopis Slovan, a 1917. - 1920. Ljubljanski zvon. Između dva rata Župančič je dramaturg i upravnik Slovenskog narodnog gledališča.
Za vreme drugog svetskog rata kao saradnik pokreta otpora bio je uhapšen od strane Nemaca, nakon čega su partizani u zamenu za njega ponudili zarobljenog nemačkog generala.[1]
|
Tvorački opus[uredi | uredi kod]
Blistavim pjesničkim nastupom zasjenjuje generaciju realista i naturalista, udarajući s Ivanom Cankarom temelje slovenske Moderne. U liriku uvodi izdiferencirane mogućnosti poetskog izraza: melodiozni živi ritam i bogatstvo alegorija, naglašavajući osjećaj osobne uzvišenosti i izdižući izuzetno značenje pjesničkog poziva do individualnog patosa (Čaša opojnosti, 1890.). Kasnije proširuje tematiku patriotskim i socijalnim motivima, sublimirajući sve više svoj poetski način (Čez plan, 1904.). Raskriljujući lirsku misao u dva dijametralno oprečna smjera: jedan prema misaonoj i vizionarnoj poeziji, a drugi prema stvarnoj socijalnoj problematici, zahvaća osobito pitanje slovenske ekonomske emigracije (Samogovori, 1908.). Župančič je i tvorac dječje poezije u slovenskoj književnosti (Pisanice, 1900., Lahkih nog naokrog, 1913., Sto ugank, 1915. i Ciciban in še kaj, 1951.). Zbirka V zarje Vidove (1920.) sadrži snažnu ratnu liriku.
Poslije 1920. posvećuje se više kazalištu (lirska tragedija Veronika Deseniška, 1924., normiranje izgovora slovenskog jezika na sceni) i prevođenju. Preveo je mnogo poznatih djela iz različitih europskih književnosti. U posljednjem razdoblju njegova poezija, nadahnuta Narodnooslobodilačkom borbom, prožeta je borenim patriotizmom, humanošću i slobodoljubivošću.
Dela[uredi | uredi kod]
- Poezija
- Čaša opojnosti (1899)
- Čez plan (Preko ravnice, 1904)
- Samogovori (Monolozi, 1908)
- V zarje Vidove (U Vidovu zoru, 1920)
- Zimzelen pod snijegom (1945)
- Dečja literatura
- Pisanice (Uskršnja jaja, 1900)
- Lahkih nog naokrog (Bezbrižne šetnje, 1913)
- Sto ugank (Sto zagonetki, 1915)
- Ciciban in še kaj (Ciciban i drugo, 1915)
- Drame
- Noč za verne duše (1904)
- Veronika Deseniška (1924)
