Novruz

Iz Wikipedije, slobodne enciklopedije
Idi na navigaciju Idi na pretragu
Položaj Zemlje u odnosu na sunčeve zrake u vrijeme ravnodnevnice (ekvinocija)
Simbolički reljef Norwuza u Perzepolisu koji prikazuje zodijake bika i lava
Stol Haft-Sin u Teheranu, sa sedam predmeta koji simboliziraju Novruz

Novruz (perz. نوروز: noʊruz, „novi dan“) je iranski tradicionalni blagdan Nove godine.

Slave ga svi iranski narodi i drugi narodi usko vezanih uz iransku kulturu. Običaj slavljenja Norwuza proširio se na mnoge krajeve svijeta, uključujući dijelove središnje i južne Azije, sjeverozapadne Kine, poluotok Krim, te na Balkan.

Novruz označava prvi dan proljeća i početak godine prema iranskom kalendaru. Počinje proljetnom ravnodnevnicom (ekvinocijem) koja je najčešće 21. ožujka, odnosno dan ranije ili kasnije, ovisno o točki promatranja. Obilježavanje Novruza datira prije islamskog razdoblja, a korjene vuče iz doba antičkog Irana. To je važan zoroastrijski blagdan koji ima veliko značenje među modernim zoroastrijcima u Iranu. Trenutak kada Sunce ekliptički presijeca nebeski ekvator precizno se izračunavaju svake godine, a običaj među iranskim obiteljima je skupljanje i promatranje tog događaja.

Od ahemenidskog doba službena nova godina počinjala je danom kada Sunce napusti zodijak Ribe, odnosno kada uđe u zodijak Ovna, što označava ravnodnevnicu ili ekvinocij. Židovski festival Purim najvjerojatnije je preuzet od iranskog Novruza[1], koji je također snažno utjecao i na tradicije Ismailije, Alavita[2], Alevita, te Bahá'íja[3].

Naziv Novruz prvi se put spominje u perzijskim zapisima u 2. stoljeću pne., no obilježavan je još u doba vladavine iranske dinastije Ahemenida (648.-330. pne.), kada su narodi iz brojnih satrapija Perzijskog Carstva dolazili predati darove perzijskom vladaru. Simbolika Novruza prikazana je na reljefima Darijeve apadane u Perzepolisu, na kojima lav proždire bika.

Države[uredi - уреди | uredi izvor]

Novruz se slavi u sljedećim državama kao državni praznik:

Poveznice[uredi - уреди | uredi izvor]

Izvori[uredi - уреди | uredi izvor]

  1. ↑ Judaizam (Britannica enciklopedija)
  2. ↑ Alaviti (Looklex)
  3. ↑ Baha'i kalendar
  4. ↑ "Iran (Islamic Republic of) 2010 Bank Holidays". Bank-holidays.com. http://www.bank-holidays.com/holidays.php?annee=2010&id_pays=85. pristupljeno 06. 04. 2010.. 
  5. ↑ "Afghanistan 2010 Bank Holidays". Bank-holidays.com. http://www.bank-holidays.com/holidays.php?annee=2010&id_pays=193. pristupljeno 06. 04. 2010.. 
  6. ↑ "Albania 2010 Bank Holidays". Bank-holidays.com. http://www.bank-holidays.com/holidays.php?annee=2010&id_pays=2. pristupljeno 06. 04. 2010.. 
  7. ↑ "Azerbaijan 2010 Bank Holidays". Bank-holidays.com. http://www.bank-holidays.com/holidays.php?annee=2010&id_pays=16. pristupljeno 06. 04. 2010.. 
  8. ↑ "Iraq 2010 Bank Holidays". Bank-holidays.com. http://www.bank-holidays.com/holidays.php?annee=2010&id_pays=84. pristupljeno 06. 04. 2010.. 
  9. ↑ "Kazakhstan 2010 Bank Holidays". Bank-holidays.com. http://www.bank-holidays.com/holidays.php?annee=2010&id_pays=92. pristupljeno 06. 04. 2010.. 
  10. ↑ "Kyrgyzstan 2010 Bank Holidays". Bank-holidays.com. http://www.bank-holidays.com/holidays.php?annee=2010&id_pays=94. pristupljeno 06. 04. 2010.. 
  11. ↑ "Tajikistan 2010 Bank Holidays". Bank-holidays.com. http://www.bank-holidays.com/holidays.php?annee=2010&id_pays=171. pristupljeno 06. 04. 2010.. 
  12. ↑ "Turkmenistan 2010 Bank Holidays". Bank-holidays.com. http://www.bank-holidays.com/holidays.php?annee=2010&id_pays=179. pristupljeno 06. 04. 2010.. 
  13. ↑ "Uzbekistan 2010 Bank Holidays". Bank-holidays.com. http://www.bank-holidays.com/holidays.php?annee=2010&id_pays=129. pristupljeno 06. 04. 2010.. 

Eksterni linkovi[uredi - уреди | uredi izvor]

Commons-logo.svg
Flag of UNESCO.svg

Armenski samostan sv. Tadeja i sv. Stjepana • Bam s kulturnom okolicom • Behistunski natpisi • Dašt-e Lut • Elamitski zigurat i drevni grad Čoga Zanbil • Golestanska palača u Teheranu • Gonbad-e Kabus • Hirkanijske šume • Jazd • Perzijski kanati (Akbarabad • Balade • Gonabad • Govhar • Hasanabad-e Mošir • Ibrahimabad • Kasemabad • Mjesečev • Mozdabad • Vazvan • Zarč) • Kulturni krajolik Majmanda • Trg Nakš-e Džahan u Isfahanu • Pasargad • Perzepolis • Perzijski vrtovi (Abasabad • Akbarije • Čehel-Sotun • Dolatabad • Eram • Fin • Pahlavanpur • Pasargad • Šahzade) • Grobnica šejha Safija • Saborna džamija u Isfahanu • Sasanidski arheološki krajolik regije Fars • Spaljeni grad • Sultanija • Suza • Šuštarski hidraulički sistem • Tabriški bazar • Taht-e Sulejman

Iranska zastava
Iranska nematerijalna svjetska baština

Iranski muzički reportoar tradicijskih kompozicija Radif • Proslava iranske Nove godine Novruz1) • Tradicionalne vještine izrade kašanskih tepiha • Tradicionalne vještine izrade farskih tepiha • Ritualna dramska umjetnost Tazije • Rituali pahlavani i zurhane • Horasanska muzika bahšija • Tradicionalne vještine izrade i jedrenja lendžima u Perzijskom zaljevu • Dramsko pripovijedanje Nakali • Rituali Kališujan u Mašhad-e Ardehalu kod Kašana

1) Slavi se u još desetak država sa značajnim udjelom iranskog stanovništva.
Dobavljeno iz "https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Novruz&oldid=40901224"