Lübeck
| Libek Lübeck | |||
|---|---|---|---|
|
| |||
| |||
| Osnovni podaci | |||
| Država |  Njemačka
| ||
| Gradonačelnik | Bernd Saxe (SPD) | ||
| Savezna država | Šlezvig-Holštajn | ||
| Stanovništvo | |||
| Stanovništvo | 210.892[1] | ||
| Gustina stanovništva | 985 st./km² | ||
| Geografija | |||
| Koordinate | 53°52′11″N 10°41′11″E / 53.86972°N 10.68639°E | ||
| Vremenska zona | UTC+1, leti UTC+2 | ||
| Nadmorska visina | 13 m | ||
| Površina | 214,2 km² | ||
  Libek Libek (Njemačke) | |||
| Ostali podaci | |||
| Poštanski kod | 23539 | ||
| Pozivni broj | 0451 | ||
| Registarska oznaka | HL | ||
| Web-stranica | www.luebeck.de | ||
Libek (nem. Lübeck) je grad u nemačkoj saveznoj državi Šlezvig-Holštajn. Sa 213.983. stanovnika (2005) drugi je grad po broju stanovnika u Šlezvig-Holštajnu. Nekoliko vekova bio je glavni grad Hanzeatskog saveza. Zbog gotičke katedrale nalazi se na Uneskovom spisku svetske baštine. Najveća je nemačka luka na Baltičkom moru. Stari deo grada okružen je rekom Trav. Laba-Libek kanal povezuje reku Trav sa Labom.
Područje oko Libeka nastanjeno je još od poslednjeg ledenog doba. U tom području nađeno je nekoliko neolitskuh dolmena. Sloveni su počeli da se doseljavaju u istočni Holštajn oko 700. U tom području je tada već bilo mnogo germanskog stanovništva. Do početka 9. veka Karlo Veliki uspeo je da potisne Saksonce, koji su se suprostavljali pokrštavanju. Karlo Veliki tu naseljava saveznike Obotrite. U 10. veku to su postala najznačajnije naselja Obotrita. Osnovali su naselja 6 kilometara severno od današnjeg Libeka. Paganski Sloveni sa Rigena spalili su obotritska naselja 1128. Moderni Libek osnovao je 1143. kao nemačko naselje grof od Šauenburga i Holštajna Adolf Drugi. Izgradio je novi zamak, koji se prvi put spominje 1147. Adolf je 1158. predao zamak Henriku Lavu. Posle Henrikova pada 1181. Libek je postao carski grad osam godina. Car Fridrih Barbarosa predao je Libek vladajućem veću od dvadeset članova, a tako je ostalo do 19. veka. Većem grada su vekovima dominirali trgovci, tako da su politikom Libeka vekovima dominirali trgovački interesi. Grad i zamak su menjalili vlasnike. Do 1192. bio je deo vojvodstva Saksonije, grofovije Holštajn do 1217. i deo Danske do 1227.
Oko 1200. luka je postala glavna tačka odlaska kolonista na baltičke teritorije, koje je osvojio Tevtonski red. Car Fridrih II je grad proglasio slobodnim carskim gradom. Tako je nastao Slobodni grad Libek. U 14. veku Libek je postao najveći i najmoćniji član srednjovekovne trgovačke organizacije Hanze. Car Karlo IV je 1375. proglasio Libek uz Veneciju, Rim, Pizu i Firencu jednim od 5 „slavnih gradova carstva“. Postojalo je nekoliko sukoba oko trgovačkih povlastica Libeka i Hanze protiv Danske. Libek i Hanza su pobedili 1435. i 1512. Libek je izgubio kad se umešao u građanski rat, koji je trajao u Danskoj od 1534. do 1536. Libek je postao član Šmalkadskog saveza. Posle toga poraza moć Libeka je lagano opadala. U Tridesetogodišnjem ratu Libek je uspeo da ostane neutralan, ali razaranja izazvana dekadama rata i nova transatlantska orijentacija prouzrokovali su da Hanza i Libek izgube značaj. Kada je Hanza službeno raspušteana 1669. Libek je ostao značajan trgovački grad na Baltičkom moru.
Za vreme rata pete koalicije protiv Napoleona, vojska od maršala Bernadota okupirala je neutralni Libek posle bitke protiv Blihera 6. novembra 1806. Zbog kontinentalnog sistema blokade, trgovina je opadala. Od 1811. do 1813. Libek je bio formalno anektiran Francuskoj, sve do Bečkog kongresa 1815. Za vreme Drugog svetskog rata Libek je bio prvi grad U Nemačkoj koga je napala engleska avijacija. U napadu 28. marta 1942. stvorila se vatrena oluja, koja je teško oštetila istorijski centar i uništila tri značajne crkve. Britanski bombarderi bacili su na Lübeck 300 tona bombi i za samo 32 sata ovaj se grad pretvorio u veliki kotao. Pet od sedam tornjeva bilo je teško oštećeno i svaka peta stambena kuća pretvorena je u pepeo.[2] Pri kraju rata desio se teški incident, kada su saveznički bombarderi potopili tri broda puna logoraša iz konclogora. Ubijeno je 7.000 zatočenika. U grad je nakon 1945. došlo mnogo izbeglica iz istočnih delova Nemačke. Libek je bio na nemačko-nemačkoj granici u periodu Hladnog rata. Libek je restaurisao istorijski centar, koji je došao na Uneskov spisak svetske baštine.
Celi stari grad je imao srednjovekovni izgled zbog starih zgrada i uskih uličica. U grad se nekad ulazilo na četiri gradske kapije, od kojih su danas ostale dve; Holstentor i Burgtor. Stari gradski centar ima sedam crkvi. Najstarije su Libečka katedrala i crkva Svete Marije (nem. Marienkirche), obe iz 13. i 14. veka. Druge značajne zgrade su:
- gradska većnica
- crkva svete Katarine, koja je pripadala nekadašnjem manastiru
- kuća Tomasa Mana
- kuća Gintera Grasa
Libek je poznat po industriji marcipana. Po lokalnoj legendi marcipan je najpre napravljen u Libeku za vreme ili opsade grada ili gladnih godina. Po toj priči u gradu nije ostalo ništa sem badema i šećera, pa je tako napravljen marcipan.
Grad se nalazi na nadmorskoj visini od 13 metara. Površina opštine iznosi 214,2 km². U samom gradu je, prema procjeni iz 2010. godine, živjelo 210.892 stanovnika. Prosečna gustina stanovništva iznosi 985 stanovnika/km². Posjeduje regionalnu šifru (AGS) 1003000, NUTS (DEFO3) i LOCODE (DE LBC) kod.
| Mjesto | Država | Vrsta saradnje | Od |
|---|---|---|---|
| Koventri | Ujedinjeno Kraljevstvo | kontakt | 2000. |
| Trelelborg | Švedska | kontakt | 2000. |
| Kotka | Finska | partnerstvo | 1969. |
| Malme | Švedska | kontakt | 2000. |
| La Rošel | Francuska | partnerstvo | 1988. |
| Sankt Peterburg | Rusija | kontakt | 2000. |
| Veliki Novgorod | Rusija | kontakt | 2000. |
| Kalinjingrad | Rusija | kontakt | 2000. |
| Gdanjsk | Poljska | kontakt | 2000. |
| Bergen | Norveška | kontakt | 2000. |
| Klajpeda | Litvanija | partnerstvo | 1990. |
| Kavasaki | Japan | prijateljstvo | 1992. |
| Venecija | Italija | prijateljstvo | 1979. |
| Spokejn | SAD | prijateljstvo | 1979. |
| Izvor[3] | |||
-
Budenbrokhauz -
Gradska većnica -
-
Marijenkirhe (crkva svete Marije), 2004 -
Toranj svetog Petra -
Tipična građevina u Libeku -
Burgtor, jedan od dva glavna ulaza u Libek -
.jpg)
- ↑ Broj stanovnika po njem. Saveznom zavodu za statistiku. Stanje 30. 6. 2010.
- ↑ Najljepša mjesta na svijetu, LEO COMMERCE, Rijeka-Zagreb 2009., str. 78.
- ↑ Savet opština i regiona Evrope - Pregled međuopštinske saradnje, Pristupljeno 30. 6. 2010.
- Berger, Dieter (1999). Geographische Namen in Deutschland. Bibliographisches Institut. ISBN 3411062525.
- Fulbrook, Mary (1991). A Concise History of Germany. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-36836-0.
- Gareth, Shaw (2011). Urban Historical Geography: Recent Progress in Britain and Germany (Cambridge Studies in Historical Geography) (Reprint edition izd.). Cambridge University Press. ISBN 0521189748.
- Home, William R.; Pavlovic, Zoran (2007). Germany (Modern World Nations) (2 ed. izd.). Chelsea House Pub. ISBN 0791095126.
- Hamm, Ingrid; Werding, Martin; Seitz, Helmut (3540681353). Demographic Change in Germany (8. izd.). New York: Springer-Verlag. ISBN 2007.
- Berghahn, V. R. (2004). Modern Germany: Society, Economy and Politics in the Twentieth Century (2. izd.). Cambridge University Press. ISBN 0521347483.
- Jähnig, Bernhart; Biewer, Ludwig (1991). Kleiner Atlas zur deutschen Territorialgeschichte (2. izd.). Bonn: Kulturstiftung der Deutschen Vertriebenen. ISBN 3885570963.
- Dornbusch, Joachim; Aner, Ekkehard (1997). Grosser Atlas zur Weltgeschichte. Braunschweig: Westermann. ISBN 3075095206.
- Zvanični sajt opštine (de)
- Nem. Savezni zavod za statistiku (de)
- Stalna konferencija gradova i opština (de)
- KommOn - Informacioni sistem gradova, opština i okruga. (de)