Kuršumlija

Kuršumlija je gradsko naselje u opštini Kuršumlija u Topličkom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 13639 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 12525 stanovnika).

Kuršumlija
Panorama Kuršumlije
Grb
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Toplički
Opština	Kuršumlija
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	13639
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	386 m
Kuršumlija Kuršumlija (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	18430
Pozivni broj	027
Registarska oznaka	PK

Istorija

Spomenik u centru Kuršumlije

Kuršumlijski kraj je bio naseljen u praistoriji. U doba Rimljana Kuršumlija se nazivala Ad Fines, što znači "na kraju" jer je bila na granici dve provincije, Dalmacije i Gornje Mezije. Bila je u to vreme jedna od važnih stanica na poznatom rimskom putu Niš-Lješ.

U vizantijsko doba nosila je naziv Toplice i bila je sedište episkopije (prvi put se pominje u pisanim dokumentima 1019. godine, kada je ustanovljena Toplička episkopija). U srednjem veku bila je prva prestonica Stefana Nemanje. Između 1159. i 1168. godine on je ovde sagradio svoja prva dva manastira svetog Nikolu i svetu Bogorodicu, a pokrio ih je olovom koje je davalo blještavi odsjaj, pa je mesto nazvano Bele Crkve.

U doba Turaka tu je bilo sedište lokalne turske vlasti i jedan od najvećih manastirskih trgova olova i srebra u tom delu Balkana. Na početku turske vladavine mesto se zvalo Kuršumlu-Kilise (a), što je ustvari samo prevod ranijeg srpskog naselja Bele Crkve. Ovo ime je neposrednije isticalo uzrok sjaja i blještavosti kuršumlijskih crkava, a to je njihov olovni, na turskom jeziku kuršumlu - pokrivač. Uoči oslobađanja od Turaka u srpskim dokumentima se pominje kao Kuršumlje, i najzad po oslobađanju od Turaka 1878. godine Kuršumlija.

Za vreme prvog srpskog ustanka Karađorđevi ustanici su sedam godina držali kraj oko Lukovske Banje a četiri puta napadali Kuršumliju, dok je Stanoje Glavaš 1806. oslobodio i držao kratko vreme. Kuršumlija je od Turaka oslobođena 19. januara 1878. godine.

U Prvom svetskom ratu Kuršumlija je postala poznata po Drugom "gvozdenom" puku i Topličkom ustanku iz 1917. godine, čiji je zvanični predvodnik bio Kosta Pećanac. U ovom ratu Kuršumlija i okolina su pretrpeli velike ljudske i materijalne gubitke.

U Drugom svetskom ratu Nemci su okupirali Kuršumliju 12. aprila 1941. godine. Bugari su okupirali grad i okolinu 25. marta 1942. godine, sve do oslobođenja 28. avgusta 1944. godine.

Demografija

U naselju Kuršumlija živi 10300 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 35,7 godina (34,6 kod muškaraca i 36,8 kod žena). U naselju ima 4323 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,15.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 2382 1953. 2649 1961. 3391 1971. 7185 1981. 10550 1991. 12525 12371 2002. 13848 13639

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			13061	95.76%
Romi			207	1.51%
Crnogorci			57	0.41%
Makedonci			12	0.08%
Jugosloveni			7	0.05%
Goranci			6	0.04%
Hrvati			4	0.02%
Bugari			3	0.02%
Rusi			2	0.01%
Rusini			1	0.00%
nepoznato			239	1.75%

Stanovništvo prema polu i starosti

Šablon:Vrsta levo right Šablon:Vrsta levo right

	m			ž
prosek	34.6			36.8

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 736 711 968 2050 3099 3639 4323

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 655 940 798 1253 446 173 40 14 2 2 3.15

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 5431 1702 3411 193 89 36 5545

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 1155 3453 741 171 25

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	2775	155	-	2	1222	40	81	219	132	191
Ženski	1938	54	-	-	825	13	3	219	147	28
Oba	4713	209	-	2	2047	53	84	438	279	219
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	15	20	326	97	60	37	-	-	178
Ženski	24	26	124	152	202	25	-	-	96
Oba	39	46	450	249	262	62	-	-	274

Slavni ljudi

• Vojin Šulović, akademik i ginekolog.

Vanjske veze

Kuršumlija na Wikimedijinoj ostavi

• Zvanični sajt opštine Kuršumlija
• Turistička Organizacija "Kuršumlija"
• Kuršumlija - Top Novosti - Kuršumlija, Blace, Prokuplje, Žitorađa Arhivirano 2013-10-03 na Wayback Machine-u
• Topličke Vesti
• Prolom voda
• Prolom Banja
• Južne vesti - Leskovac, Niš, Pirot, Prokuplje i Vranje
• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain) Arhivirano 2009-03-27 na Wayback Machine-u
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)
• Kuršumlija mapa (http://mojakursumlija.tk) Arhivirano 2008-03-06 na Wayback Machine-u