Buržoazija

Buržoazija (francuski: bourgeoisie) je izraz koji je u prošlosti i danas, ovisno o historijskom periodu i ideološkoj osnovi, označavao različite društvene grupe, odnosno klase.

U najširem i najstarijem smislu izraz buržoazija je opisivao građanstvo, odnosno građansku klasu u feudalnim, a kasnije i kapitalističkim društvima. U tu grupu su se uključivali svi stanovnici srednjovjekovnih gradova koji nisu pripadali feudalnom plemstvu, ali su pak uživali slobodu i druge privilegije kojih su bili lišeni kmetovi.

Kasnije se, s razvojem urbanizacije, industrijske revolucije i kapitalizma građanstvo počelo diferencirati na vlastite klase različitog materijalnog statusa, a samim time i različitih političkih i drugih interesa. Izraz buržoazija je dobio uže značenje, odnosno počeo se odnositi na imućnije i utjecajnije predstavnike građanstva, uglavnom trgovce, veleobrtnike i vlasnike prvih industrijskih manufaktura.

Buržoazija se u feudalnim društvima smatrala srednjom klasom, ali je s vremenom njen ekonomski položaj ojačao na račun zemljoposjedničkog plemstva da bi ga s vremenom formalnopravno zamijenila, odnosno s njim se stopila kao nova vladajuća klasa. Tada je pojam buržoazije preuzeo marksizam koji je u buržoaziji suprostavio radničku klasu, odnosno proletarijat kao novu potlačenu klasu.

Marksizam je u buržoaziji kao vladajućoj klasi kapitalizma vidio izvor svih društvenih problema, te sebi zacrtao cilj da je ukloni kroz klasnu borbu i uvođenje diktature proletarijata u socijalizmu. Zbog svega toga je izraz buržoazija i buržuj u mnogim državama dobio pejorativno značenje, a i nakon nestanka komunizma u svakodnevnom govoru postao sinonim za sebičnost, bezdušnost i sirovi materijalizam.

U nekim drugim državama buržoazija je također dobila pejorativno značenje, ali više vezan uz nekadašnji status buržoazije kao srednje klase. Izraz buržoazija tamo označava osobe kojima nedostaje sofisticiranost bogatih, ali i autentičnost siromašnih slojeva, odnosno sličan je izrazu malograđanština.