1683

Ovo je članak o godini 1683.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	16. vijek – 17. vijek – 18. vijek
Decenija:	1650-e  1660-e  1670-e  – 1680-e –  1690-e  1700-e  1710-e
Godine:	1680 1681 1682 – 1683 – 1684 1685 1686

Opsada Beča 1683.

1683. po kalendarima

Gregorijanski	1683. (MDCLXXXIII)
Ab urbe condita	2436.
Islamski	1094–1095.
Iranski	1061–1062.
Hebrejski	5443–5444.
Bizantski	7191–7192.
Koptski	1399–1400.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1738–1739.
• Shaka Samvat	1605–1606.
• Kali Yuga	4784–4785.
Kineski
• Kontinualno	4319–4320.
• 60 godina	Yin Voda Svinja (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11683.
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1683 (MDCLXXXIII) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 1. 1. - Osnovan brandenburški grad Groß Friedrichsburg na Zlatnoj Obali (Gani).
• 31. 3. - Varšavski ugovor: ofanzivno-defanzivni savez Austrije i Poljske protiv Osmanlija. U odbrani Beča će pomoći i snage iz Bavarske, Saksonije, Frankonije i Švapske te Braunšvajg-Lineburga. Profrancuski Brandenburg je tražio novac za pomoć.

April/Travanj – Jun/Lipanj

Turski posedi u centralnoj Evropi 1683.

• 10. 4. - Lorenski vojvoda Karlo V imenovan za komandanta carske habsburške vojske.
• 19. 4. - Pavao Ritter Vitezović ishodi od cara povelju kojom se jamče prava Senja.
• 24. 4. - Turska vojska stigla u Niš.
• 3. 5. - Sultan Mehmed IV i veliki vezir Kara Mustafa-paša stigli u Beograd. Mustafa 13-tog imenovan glavnim komandantom i nastavlja dalje 24-og dok sultan ostaje u Beogradu.
• 2. 6. - Kara Mustafa-paša stigao u Osijek. Vojska kreće dalje 12-tog jer most preko Drave još nije dovršen.
• 6. 6. - Otvoren Ashmolean Museum pri Oxfordskom univerzitetu, prvi univerzitetski muzej na svetu.
• 7. 6. - Imre Thököly, proturski "kralj" Ugarske, se u Osijeku sastao sa Kara Mustafa-pašom.
• 7. 6. - Đorđe Branković imenovan od cara Leopolda za baruna Ugarske.
• 12. 6. - U Engleskoj otkrivena Zavera Rye House za ubistvo kralja Čarlsa II i njegovog brata Džejmsa.
• 26. 6. - 29. 7. - Bombardovanje Alžira, francuska akcija protiv tamošnjih gusara.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 1. 7. - Osmanska vojska stigla do Đera, narednih dana zauzeli Vesprem, Papu i Tatu.
• 14. 7. - Opsada Beča: osmanske snage sa saveznicima započele opsadu Beča. Grad brani Ernst Rüdiger von Starhemberg, car ga je napustio prošle sedmice.
• 16. 7.? - Bitka za Penghu je odlučujuća pobeda qingovskog generala Shi Langa nad mingovskim lojalistima sa Tajvana - njihova Kraljevina Tungning anektirana sledeće jeseni.
• 26. 7. - Tekelijeve snage opkolile Požunski zamak, Karlo Lorenski ih odbio od grada 29-og.
• 27. 7. (17. 7. po j.k.) - "Neverni rod mačarski" opljačkao manastir Grabovac u tolnanskoj županiji.
• 15. 8. - Jan Sobjeski kreće iz Krakova prema Beču sa višenacionalnom armijom.
• 24. 8. - Karlo Lorenski porazio Turke kod Bisamberga, severno od Beča (prolaz za Sobjeskog).
• 31. 8. - Jan Sobjeski se sastao sa Karlom Lorenskim kod Hollabrunna.
• 12. 9. - Jan III Sobjeski sa Karlom Lorenskim odlučujuće razbio tursku vojsku na Kahlenbergu - propast opsade, omogućena protivofanziva, Veliki turski rat.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

Osvajanje Ostrogona

• listopad - U Dalmaciji izbio ustanak s obe strane granice, što Mlečani u ovom trenutku žele spriječiti. Do kraja godine oslobođeni Skradin, Karin, Vrana, Benkovac, Obrovac, Drniš a Turcima ostali samo Knin i Sinj, muslimansko stanovništvo bježi u Bosnu. Vođa je Ilija Janković, od kraja godine se priključuje Bajo Pivljanin.
• 6. 10. - Germantown, Philadelphia je prvo stalno naselje Nemaca u Severnoj Americi.
• 7 - 9. 10. - Bitka kod Parkanja: prvo Jan Sobjeski neuspešan ali vojvoda Karlo Lorenski nadjačao Turke. U bitci učestvovao i Jovan Monasterlija.
• 26. 10. - Ostrogon oslobođen nakon kratke opsade.
• 26. 10. - Španskom objavom rata Francuskoj počinje Rat reujedinjenja (vodi se u Luksemburgu i Španskoj Nizozemskoj).
• 6. 11. - Pedro II Mirni je novi kralj Portugala (do 1706).
• decembar - Najhladnija zabeležena zima u Engleskoj, Ledeni sajam na Temzi traje dva meseca.
• 25. 12. - Veliki vezir Kara Mustafa-paša pogubljen u Beogradu.

Kroz godinu

• Ritter Vitezović učestvuje u osvajanju Lendave i Sigeta.
• Manastir Vraćevšnica ispod Rudnika opusteo za vreme turskog pohoda, u ovo vreme razoren i manastir Rakovac na Fruškoj gori.
• Velike rekvizicije i nameti u Osmanskom carstvu zbog Bečkog pohoda.
• U Dubrovniku se kuje srebrni novac perpera.
• 1682-83 - Patrijarh Arsenije III Crnojević putovao u Jerusalim.

Rođenja

• 28. 2. - René-Antoine Ferchault de Réaumur, znanstvenik († 1757)
• 15. 6. - Antun Bizanti, pravnik i povjesničar († 1742)
• 25. 9. - Jean-Philippe Rameau, kompozitor († 1764)
• 9. 11. - George II, kralj Velike Britanije i Irske († 1760)
• 30. 11. - Ludwig Andreas von Khevenhüller, habsburški maršal († 1744)
• 19. 12. - Filip V, kralj Španije († 1746)

Smrti

• 29. 3. - Yaoya Oshichi, devojčica spaljena zbog paljevine (* ca. 1667)
• 12. 5. - Stjepan Gradić, filozof, znanstvenik (* 1613)
• 30. 7. - Marija Tereza, prva supruga Luja XIV (* 1638)
• 4. 8. - Turhan Hatice Sultan, majka Mehmeda IV (* ca. 1628)
• 6. 9. - Jean-Baptiste Colbert, francuski ministar finansija (* 1619)
• 12. 9. - Afonso VI, kralj Portugala (* 1643)
• 12. 9. - Juraj Križanić, pisac, jezikoslovac (* ca. 1619)
• 25. 12. - Kara Mustafa-paša, veliki vezir (* ca. 1626)
• 26. 12. - Ivan Ratkaj, misionar u Meksiku (* 1647)

Reference

Literatura

• Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5

1683 na Wikimedijinoj ostavi