Grado (Gorica) – razlika između verzija

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Kolega2357 (razgovor | doprinos)
20.730.146 izmena
m Bot: zamijenjena kategorija Vikiprojekat geografija/Naselja u Italiji sa Wikiprojekat geografija/Naselja u Italiji
Nema sažetka izmjene
Red 1: Red 1:
{{Naselje (HR)
{{Naselje
| ime =Grado
| ime =Grado
| ime_genitiv =Grada
| ime_genitiv =Grada
Red 34: Red 34:
| dužina-oznaka =E
| dužina-oznaka =E


| lokacija_ime =[[Spisak država|Država]]
| lokacija_ime = [[Lista država|Država]]
| lokacija_info ={{flag|Italija}}
| lokacija_info = {{flag|Italija}}
| lokacija1_ime = Regija
| lokacija1_ime = Regija
| lokacija1_info =[[Furlanija-Julijska krajina]]
| lokacija1_info = [[Furlanija-Julijska krajina]]
| lokacija2_ime =Provincija
| lokacija2_ime = Provincija
| lokacija2_info =[[Gorica (provincija)|Gorizia(GO)]]
| lokacija2_info = [[Gorica (provincija)|Gorizia (GO)]]
| lokacija3_ime =
| lokacija3_ime =
| lokacija3_info =
| lokacija3_info =


| dijelovi =Boscat, Fossalon, Pineta, Primero, Val Cavarera
| dijelovi = Boscat, Fossalon, Pineta, Primero, Val Cavarera
| vrsta_dijelova =
| vrsta_dijelova =
| d1-d50
| d1-d50
Red 49: Red 49:
| vrsta_vlasti =
| vrsta_vlasti =
| vlast_bilješke =
| vlast_bilješke =
| titula_vođe =Gradonačelnik
| titula_vođe = Gradonačelnik
| ime_vođe =Silvana Olivotto
| ime_vođe = Dario Raugna
| stranka_vođe =
| stranka_vođe =


| površina_bilješke =
| površina_bilješke =
| površina_ukupna =114 km²
| površina_ukupna =114 km²
| visina =2
| visina =2 m


| stanovništvo_godina =31. decembar 2003.
| stanovništvo_godina =31. decembar 2003
| stanovništvo_bilješke =
| stanovništvo_bilješke =
| stanovništvo =8,678<ref name=stat>[http://demo.istat.it/pop2009/index.html Statistiche demografiche ISTAT, Comune: Grado 31 Dicembre 2009]</ref>
| stanovništvo =8678<ref name=stat>[http://demo.istat.it/pop2009/index.html Statistiche demografiche ISTAT, Comune: Grado 31 Dicembre 2009]</ref>
| stanovništvo_gustoća =75.9 km²
| stanovništvo_gustoća =75.9 km²
| stanovništvo_uže =
| stanovništvo_uže =
Red 81: Red 81:
| bilješke =
| bilješke =
}}
}}
'''Grado''' ([[venecijanski jezik|venecijanski]]: ''Gravo'', [[slovenski jezik|slovenski]]: ''Gradež'', [[furlanski]]: ''Grau'') je grad u [[Gorica (provincija)|Provinciji Gorizia]] u okviru autonomne [[Regije Italije|regije]] [[Furlanija-Julijska krajina]] u [[Sjeverna Italija|Sjevernoj Italiji]].
'''Grado''' ([[venecijanski jezik|venecijanski]]: ''Gravo'', [[slovenski jezik|slovenski]]: ''Gradež'', [[furlanski]]: ''Grau'') je grad u [[Gorica (provincija)|Provinciji Gorizia]] u okviru autonomne [[Regije Italije|regije]] [[Furlanija-Julijska krajina]] u [[Sjeverna Italija|Sjevernoj Italiji]]. Grado po popisu iz [[2009]]. ima 8678 stanovnika.<ref name=stat/>
== Geografske karakteristike ==
⚫
Grado ima 8,678 stanovnika<ref name=stat/> po popisu stanovnika iz [[2009]]., smjestio se na vrhu pješčanog poluotoka koji zatvara istoimenu lagunu (ili Laguna Marano) između [[Venecija|Venecije]] i [[Trst]]a u [[Jadransko more|Jadranskom moru]].
⚫
[[Datoteka:Grado Ville Bianchi.jpg|left|thumb|260px|Ladanjske kuće iz Grada]]
Grado je nekoć bio ribarsko naselje, danas je ladanjsko mjesto i spa centar poznat kao ''L'Isola del Sole'' (Sunčani otok).
⚫
== Historija ==
[[Datoteka:Spiaggia-Grado-Pineta.jpg|thumb|right|300px|Plaža Pineta u Gradu]]
Za [[Antički Rim|rimskih]] vremena naselje se zvalo ''ad Aquae Gradatae'', to je bila ulazna luka preko koje su brodovi dalje preko rijeke [[Natisone|Natissa]] plovili uzvodno do antičke [[Akvileja|Aquileie]] (''ad gradus'' na [[latinski jezik|latinskom]] znači ''na usponu'').
⚫
Nešto prije propasti [[Zapadno Rimsko carstvo|Zapadnog Rimskog carstva]] mnogi stanovnici [[Antika|antičke]] [[Akvileja|Akvileje]] pobjegli su u Grado, traživši sigurnije utočiište pred provalama barbara sa istoka. Iz [[5. vijek]]a su temelji prve [[Katedrala|katedrale]] iz Grada, [[baptisterij]]a i prve crkve Santa Maria delle Grazie, u to vrijeme Grado je bio sjedište flote akvilejskog patrijarha.


== Geografija ==
⚫
Nakon invazije [[Langobardi|Langobarda]] na Sjevernu Italiju [[568]] [[patrijarh]] Akvileje - Paulinus I., premjestio je svoje sjedište u Grado. Nakon crkvene svađe u [[6. vijek]]u dva patrijarha su pretendirala da budu pogavari Grada, da stvar bude još zamršenija patrijarh iz stare Akvileje preselio se u [[Cividale del Friuli|Cividale]] i kontrolirao cijelu unutrašnjost.
⚫
[[Datoteka:Grado Ville Bianchi.jpg|lijevo|mini|250px|Ladanjske kuće iz Grada]]
⚫
Grado se smjestio na vrhu pješčanog poluotoka koji zatvara istoimenu lagunu (ili laguna Marano) između [[Venecija|Venecije]] i [[Trst]]a u [[Jadransko more|Jadranskom moru]]. Grado je nekoć bio ribarsko naselje, danas je ladanjsko mjesto i spa centar poznat kao ''L'Isola del Sole'' (Sunčani otok).


⚫
== Historija ==
Dugi spor završen je silom, kad je patrijarh iz Akvileje - Popo, zauzeo Grado [[993]]. Nakon tog se umiješao i [[papa]] koji je [[1027]] objavio da [[patrijarh]] Akvileje ima supremaciju nad Gradom i cijelom [[Venecija (provincija)|venecijanskom provincijom]]. Stvar je potpuno zaboravljena kad je [[papa]] [[Nikola V.]] [[1451]]. premjestio sjedište patrijarhije u [[Venecija|Veneciju]].
[[Datoteka:Juni 2009 Altstadt Grado.jpg|thumb|right|300px|Centar Grada]]
[[Datoteka:Spiaggia-Grado-Pineta.jpg|mini|desno|300px|Plaža Pineta u Gradu]]
⚫
Za [[Antički Rim|rimskih]] vremena naselje se zvalo ''ad Aquae Gradatae'' i bilo je ulazna luka preko koje su brodovi dalje preko rijeke [[Natisone|Natissa]] plovili uzvodno do antičke [[Akvileja|Aquileie]] (''ad gradus'' na [[latinski jezik|latinskom]] znači ''na usponu''). Nešto prije propasti [[Zapadno Rimsko Carstvo|Zapadnog Rimskog Carstva]] mnogi stanovnici antičke [[Akvileja|Akvileje]] pobjegli su u Grado, traživši sigurnije utočiište pred provalama barbara sa istoka. Iz [[5. vijek]]a su temelji prve [[Katedrala|katedrale]] iz Grada, [[baptisterij]]a i prve crkve Santa Maria delle Grazie. Grado je istovremeno bio sjedište flote akvilejskog patrijarha.
⚫
Nakon tog je Grado spao na maleno selo u [[Mletačka Republika|Mletačkoj republici]]. Grado su orobili [[Englezi]] [[1810]] i [[Francuzi]] [[1812]]. za [[Napoleonski ratovi|napoleonskih ratova]]. Nakon propasti [[napoleon]]ske vlasti u Italiji Grado je postao dio [[Austrijsko Carstvo|Austrijskog Carstva]] - [[1815]]. Krajem [[19. vijek]]a Grado se počeo pretvarati u ladanjsko mjesto - ulaz u [[Austrijska rivijera|Austrijske rivijere]], Grado je pod [[Austro-Ugarska|Austro-Ugarskom]] ostao do [[1918]], nakon [[Prvi svjetski rat|Prvog svjetskog rata]] pripao je [[Kraljevina Italija|Kraljevini Italiji]].


⚫
Nakon invazije [[Langobardi|Langobarda]] na Sjevernu Italiju [[568]]. [[patrijarh]] Akvileje Paulinus I premjestio je svoje sjedište u Grado. Nakon crkvene svađe u [[6. vijek]]u dva patrijarha su pretendirala da budu poglavari Grada, a da stvar bude još zamršenija, patrijarh iz stare Akvileje preselio se u [[Cividale del Friuli|Cividale]] i kontrolirao cijelu unutrašnjost. Dugi spor završen je silom, kada je patrijarh iz Akvileje Popo zauzeo Grado [[993]]. godine. Nakon tog se umiješao i [[papa]] koji je [[1027]]. objavio da [[patrijarh]] Akvileje ima supremaciju nad Gradom i cijelom [[Venecija (provincija)|venecijanskom provincijom]]. Stvar je potpuno zaboravljena kad je papa [[Nikola V.]] [[1451]]. premjestio sjedište patrijarhije u [[Venecija|Veneciju]].
== Znamenitosti Grada ==
[[Datoteka:Juni 2009 Altstadt Grado.jpg|mini|desno|300px|Centar Grada]]
⚫
Najznačajniji spomenik Grada je njegova [[katedrala]]:
⚫
Nakon tog je Grado spao na maleno selo u [[Mletačka Republika|Mletačkoj Republici]]. Grado su orobili [[Englezi]] [[1810]]. i [[Francuzi]] [[1812]]. za [[Napoleonski ratovi|Napoleonskih ratova]]. Nakon propasti [[napoleon]]ske vlasti u Italiji, Grado je [[1815]]. postao dio [[Austrijsko Carstvo|Austrijskog Carstva]]. Krajem [[19. vijek]]a Grado se počeo pretvarati u ladanjsko mjesto, ulaz u [[Austrijska rivijera|Austrijske rivijere]]. Grado je pod [[Austro-Ugarska|Austro-Ugarskom]] ostao do [[1918]]. godine, a nakon [[Prvi svjetski rat|Prvog svjetskog rata]] pripao je [[Kraljevina Italija|Kraljevini Italiji]].
⚫
* ''Sv. Eufemija'' sa svojim oktogonalnim baptisterijem sa kraja [[5. vijek]]a. Crkva je nekoć imala [[portik]] sa četiri stupa, jedan od njih danas se nalazi u središtu Partijarhova trga. Današnja ulazna fasada je rezultat rekonstrukcije koju je napravio fra Elia [[579]], u [[15. vijek]]u donan je crkveni zvonik uz crkvu s desne strane. Unutrašnjost ove bazilike ima dva pomoćna i jedan glavni brod, u njoj su najljepši su podni mozaici iz [[6. vijek]]a, koji su obnovljeni [[1946]]- [[1948]].
⚫
* [[Bazilika]] ''Santa Maria delle Grazie'', podignuta je na prijelazu iz [[4. vijek|4.]] - [[5. vijek]]a, obnovljena je u [[6. vijek]]u i potpuno [[barok]]izirana u [[1640]].


== Literatura ==
== Znamenitosti ==
⚫
Najznačajniji spomenici Grada su:
⚫
* Bovini G., "Grado paleocristiana", in ''Archeologia Cristiana'', Bologna 1973.
⚫
* [[katedrala]] sv. Eufemije sa svojim oktogonalnim baptisterijem sa kraja [[5. vijek]]a. Crkva je nekoć imala [[portik]] sa četiri stupa, jedan od njih danas se nalazi u središtu Partijarhova trga. Današnja ulazna fasada je rezultat rekonstrukcije koju je napravio fra Elia [[579]], u [[15. vijek]]u donan je crkveni zvonik uz crkvu s desne strane. Unutrašnjost ove bazilike ima dva pomoćna i jedan glavni brod, u njoj su najljepši su podni mozaici iz [[6. vijek]]a, koji su obnovljeni od [[1946]]. do [[1948]].
⚫
* [http://www.artonweb.it/arteartonweb/articolo41.html Efthalia Rentetzi: "Un'inedita figura di pesce. Parentele stilistiche tra i mosaici pavimentali di s. Maria delle Grazie e s. Eufemia a Grado", in ''Artonweb. Punti di visa sull'arte.'']
⚫
* [[Bazilika]] Santa Maria delle Grazie, podignuta je na prijelazu iz [[4. vijek|4.]] u [[5. vijek]], obnovljena u [[6. vijek]]u i potpuno [[barok]]izirana u [[1640]].


== Gradovi prijatelji ==
== Gradovi prijatelji ==
* {{flag|Austrija}} [[Sankt Lorenzen bei Knittelfeld]]
* {{flagicon|Austrija}} [[Sankt Lorenzen bei Knittelfeld]]
* {{flag|Austrija}} [[Feistritz bei Knittelfeld]]
* {{flagicon|Austrija}} [[Feistritz bei Knittelfeld]]


== Izvori ==
== Izvori ==
{{izvori}}
{{izvori}}


== Eksterni linkovi ==
== Literatura ==
⚫
* Bovini G., "Grado paleocristiana", in ''Archeologia Cristiana'', Bologna 1973.
⚫
* [http://www.artonweb.it/arteartonweb/articolo41.html Efthalia Rentetzi: "Un'inedita figura di pesce. Parentele stilistiche tra i mosaici pavimentali di s. Maria delle Grazie e s. Eufemia a Grado", in ''Artonweb. Punti di visa sull'arte.'']

== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Grado}}
{{Commonscat|Grado}}
* [http://www.comune.grado.go.it Službene stanice grada] {{it icon}}
* [http://www.comune.grado.go.it Službene stanice grada] {{it icon}}
Red 120: Red 118:


{{Provincija Gorica}}
{{Provincija Gorica}}
{{Normativna kontrola}}


⚫
[[Kategorija:Gradovi u Furlaniji-Julijskoj krajini]]
[[Kategorija:Provincija Gorica]]
[[Kategorija:Provincija Gorica]]
⚫
[[Kategorija:Gradovi u Italiji]]
[[Kategorija:Wikiprojekat geografija/Naselja u Italiji]]
[[Kategorija:Wikiprojekat geografija/Naselja u Italiji]]

Verzija na datum 5 mart 2020 u 05:38

Grado
Gradež
Stari grad Grado
Stari grad Grado
Stari grad Grado
Koordinate: 45°56′N 13°37′E / 45.933°N 13.617°E / 45.933; 13.617
Država  Italija
Regija Furlanija-Julijska krajina
Provincija Gorizia (GO)
Četvrti Boscat, Fossalon, Pineta, Primero, Val Cavarera
Vlast
 - Gradonačelnik Dario Raugna
Površina
 - Ukupna 114 km²
Visina 2 m
Stanovništvo (31. decembar 2003)
 - Grad 8678[1]
 - Gustoća 75.9 km²
Poštanski broj 34073
Pozivni broj 0431
Službene stranice
Comune.grado
Karta
Grado na mapi Italije
Grado
Grado

Grado (venecijanski: Gravo, slovenski: Gradež, furlanski: Grau) je grad u Provinciji Gorizia u okviru autonomne regije Furlanija-Julijska krajina u Sjevernoj Italiji. Grado po popisu iz 2009. ima 8678 stanovnika.[1]

Geografija

Ladanjske kuće iz Grada

Grado se smjestio na vrhu pješčanog poluotoka koji zatvara istoimenu lagunu (ili laguna Marano) između Venecije i Trsta u Jadranskom moru. Grado je nekoć bio ribarsko naselje, danas je ladanjsko mjesto i spa centar poznat kao L'Isola del Sole (Sunčani otok).

Historija

Plaža Pineta u Gradu

Za rimskih vremena naselje se zvalo ad Aquae Gradatae i bilo je ulazna luka preko koje su brodovi dalje preko rijeke Natissa plovili uzvodno do antičke Aquileie (ad gradus na latinskom znači na usponu). Nešto prije propasti Zapadnog Rimskog Carstva mnogi stanovnici antičke Akvileje pobjegli su u Grado, traživši sigurnije utočiište pred provalama barbara sa istoka. Iz 5. vijeka su temelji prve katedrale iz Grada, baptisterija i prve crkve Santa Maria delle Grazie. Grado je istovremeno bio sjedište flote akvilejskog patrijarha.

Nakon invazije Langobarda na Sjevernu Italiju 568. patrijarh Akvileje Paulinus I premjestio je svoje sjedište u Grado. Nakon crkvene svađe u 6. vijeku dva patrijarha su pretendirala da budu poglavari Grada, a da stvar bude još zamršenija, patrijarh iz stare Akvileje preselio se u Cividale i kontrolirao cijelu unutrašnjost. Dugi spor završen je silom, kada je patrijarh iz Akvileje Popo zauzeo Grado 993. godine. Nakon tog se umiješao i papa koji je 1027. objavio da patrijarh Akvileje ima supremaciju nad Gradom i cijelom venecijanskom provincijom. Stvar je potpuno zaboravljena kad je papa Nikola V. 1451. premjestio sjedište patrijarhije u Veneciju.

Centar Grada

Nakon tog je Grado spao na maleno selo u Mletačkoj Republici. Grado su orobili Englezi 1810. i Francuzi 1812. za Napoleonskih ratova. Nakon propasti napoleonske vlasti u Italiji, Grado je 1815. postao dio Austrijskog Carstva. Krajem 19. vijeka Grado se počeo pretvarati u ladanjsko mjesto, ulaz u Austrijske rivijere. Grado je pod Austro-Ugarskom ostao do 1918. godine, a nakon Prvog svjetskog rata pripao je Kraljevini Italiji.

Znamenitosti

Najznačajniji spomenici Grada su:

  • katedrala sv. Eufemije sa svojim oktogonalnim baptisterijem sa kraja 5. vijeka. Crkva je nekoć imala portik sa četiri stupa, jedan od njih danas se nalazi u središtu Partijarhova trga. Današnja ulazna fasada je rezultat rekonstrukcije koju je napravio fra Elia 579, u 15. vijeku donan je crkveni zvonik uz crkvu s desne strane. Unutrašnjost ove bazilike ima dva pomoćna i jedan glavni brod, u njoj su najljepši su podni mozaici iz 6. vijeka, koji su obnovljeni od 1946. do 1948.
  • Bazilika Santa Maria delle Grazie, podignuta je na prijelazu iz 4. u 5. vijek, obnovljena u 6. vijeku i potpuno barokizirana u 1640.

Gradovi prijatelji

Izvori

  1. ↑ 1,0 1,1 Statistiche demografiche ISTAT, Comune: Grado 31 Dicembre 2009

Literatura

Vanjske veze

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Grado_(Gorica)&oldid=40967484