Majsko savetovanje CK KPJ
Majsko savetovanje Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije održano je početkom maja 1941. godine u Zagrebu[1], s ciljem da se KP Jugoslavije organizaciono prilagodi novim uslovima i da se utvrde zadaci KPJ u uslovima fašističke okupacije. Savetovanju su prisustvovali svi iz nacionalnih i pokrajinskih rukovodstava KPJ, osim iz Makedonije.[2][3]
Rad Savetovanja[uredi | uredi kod]
Nakon što je sekretar KPJ, Josip Broz Tito, analizovao Aprilski rat i okupaciju Jugoslavije, ukazano je na izdajničku ulogu buržoazije i saradnju s okupatorom.[2] U analizi minulih događaja, bile su potvrđene ocene Pete zemaljske konferencije KPJ o dubokoj društveno-političkoj krizi sistema Kraljevine Jugoslavije, koja je i dovela do njezinog sloma u Aprilskom ratu. Bila je potvrđena ispravnost političke platforme KPJ, usvojene na toj konferenciji, koja je usmeravala komuniste u borbu za duboke preobražaje i za odbranu nezavisnosti zemlje. Ocenom situacije, potvrđeno je da će borba protiv okupatora ujedno da bude i borba za nacionalno i socijalno oslobođenje.[3]
Vodeći aktiv KPJ na Majskom savetovanju polazio je od uverenja da će Sovjetski Savez igrati presudnu ulogu u raspletu krize nastale imperijalističkim ratom, te da predstoji pretvaranje imperijalističkog u revolucionarni rat, odnosno u lanac proleterskih revolucija. Ugrađujući svoju koncepciju narodnooslobodilačke borbe u okvire takvih pretpostavki o putovima raspleta svetske krize nastale imperijalističkim ratom, Savetovanje je posebno naglasilo revolucionarne sadržaje te borbe, uključuijući rušenje imperijalizma i ostvarivanje zadataka socijalističke revolucije.[3]
Na savetovanju su dogovoreni sledeći zadaci KPJ:[2]
- okupljanje masa na najširoj osnovi u borbi protiv okupatora i njegovih domaćih pomagača
- borba protiv raspirivanja nacionalne mržnje i bratoubilačkog rata
- učvršćenje i proširenje partijske organizacije i njeno jačanje uticaja na narod, na antifašističko raspoloženje i čuvanje jedinstva jugoslovenskih naroda
U zaključcima se posebno naglasilo da KPJ ne priznaje komadanje Jugoslavije i da stoga komunisti moraju da budu u Jugoslaviji pokretači i predvodnici Narodnooslobodilačke borbe.[4] S obzirom na specifičnosti u pojedinim zemljama i pokrajinama na Savetovanju su pobliže utvrđeni zadaci organizacijama u pojedinim zemljama i pokrajinama u vezi s pripremanjem i organizovanjem borbe protiv okupatora i domaćih saradnika. Posebno je pred komunističke partije Slovenije i Hrvatske postavljen zadatak da prošire aktivnost i na one delove svojih nacionalnih teritorija koje su posle 1918. ostale u sastavu Italije i Austrije.[5]
Na Savetovanju su utvrđeni zadaci i u pogledu vojnih priprema. Zaključeno je da se nastavi rad na prikupljanju oružja, stvaranju borbenih grupa, vojnoj obuci, organizaciji obaveštajne službe i ostalo. Odlučeno je da se pri svim partijskim rukovodstvima osivaju vojni komiteti po uzoru na Vojni komitet pri CK KPJ.[5]
Odmah posle Majskog savetovanja, Tito je prešao iz Zagreba u Beograd, gde je radi povoljnijih uslova za rad Centralnog komiteta KPJ premešteno njegovo sedište.[6]
Posledice[uredi | uredi kod]
Centralni komitet Komunističke partije Hrvatske je, u duhu Majskog savetovanja, koncem maja održao proširenu sednicu na kojoj je doneo zaključke o pripremama ustanka u Hrvatskoj.[4] U duhu stavova Savetovanja, osnivačke grupe slovenačkog Antiimperijalističkog fronta pristupile su stvaranju zajedničkih terenskih odbora, koji su okupljali antifašiste i sve ostale domoljubne snage.[6]
Zaključci i stavovi Majskog savetovanja dodatno su potakli rukovostva KPJ i SKOJ-a na provođenje priprema za borbu protiv okupatora i domaćih saradnika. Pri partijskim rukovodstcima osnovani su vojni komiteti ili komisije ili imenovani vojni poverenici, koji su radili na stvaranju i obučavanju udarnih i diverzantskih grupa i desetina, vršili izbor vojnih kadrova, organizovali prikupljanje oružja i santietskog materijala.[6]
Izvori[uredi | uredi kod]
Literatura[uredi | uredi kod]
- Istorija Saveza komunista Jugoslavije. „Izdavački centar Komunist“, „Narodna knjiga“, „Rad“, Beograd 1985. godina.
- Zagreb i Hrvatska u Titovo doba. „SABARH“, Zagreb 2004. godina.
| Republičke i pokrajinske organizacije | .svg) | |
|---|---|---|
| Istorija SKJ (kongresi, konferencije, važni događaji) |
| |
| Vezane organizacije | ||