Harjana
| Harajana | |
|---|---|
| Harajana - हरियाणा | |
| Država: | Indija |
| Glavni grad: | Čandigar |
| Površina: | 44.212 km² |
| Stanovništvo: | 21.082.989 (2001) |
| Gustina stanovništva: | 477 stan./km² |
| Jezik: | hindi i pandžabi |
| Religija: | hinduizam (78 %), Siki (18 %), islam (4%) |
| Veb-sajt: | haryana.gov.in |
| Mapa | |
.svg) | |
Harajana je savezna država Indije sa površinom od 44.212 km² i 21.082.989 stanovnika (stanje: 1. jan. 2001). Nalazi se u severnom delu Indije. Nastala je 1966. od delova države Pendžab. Graniči sa Pendžabom i Himačal Pradešom na severu , te Radžastanom na zapadu i jugu. Istočna granica sa Utarančalom i Utar Pradešom definisana je rekom Jamunom. Harajana okružuje Delhi sa tri strane. Glavni grad Harajane je Čandigar, koji je takođe i glavni grad Pendžaba. Hindi i pandžabi su službeni jezici. Hindusi čine 78% stanovništva, Siki 18%,a Muslimani 4%.
Mnoga naselja iz staroindijskih civilizacija i vedske civilizacije nalazila su se u području Harajane. Veliki mitološki ep Mahabharata spominje Harajanu kao zemlju velikog bogatstva i sa obiljem žita. Epska bitka iz Mahabharate između Karauvasa i Pandavasa odigrala se blizu Kurukšetre u Harajani. Ta bitka je odlučivala ko će vladati Indijom. Posle proterivanja Huna kralj Haršavardana je u 7. veku odredio Tanesar kraj Kurukšetre kao svoju prestolnicu. Posle njegove smrti kraljevstvo se raspalo, ali područje je bilo strateški bitno za vladare Delhija, jer je ležalo na putu mnogih invazija sa severozapada. Muhamed Gori je osvojio region u drugoj bici kod Terena. Posle njegove smrti uspostavljen je Delhijski Sultanat, koji je vladao Indijom nekoliko vekova. Tri čuvene bitke su se odigrale blizu grada Panipata. U prvoj bici je vladar Kabula Babur pobedio 1526. vladara Delhijskog sultanata i uspostavio je Mogulsko carstvo. U bici je korištena artiljerija. U drugoj bici kod Panipata Akbarov general Bajram Kan pobedio je 1556. i utro je put Akbarovoj vlasti. Treća bitka kod Panipata označila je kraj Maratskog carstva u Indiji. Afganistanske snage Ahmed šah Abdalija odlučno su pobedile 13. januara 1761. vojsku Marata carstva. Tokom britanske uprave većina Harajane je bila deo provincije Pendžab. država Harajana je formirana 1966. od istočnih delova države Pendžab, u kojima se govori hindu. Zapadni delovi u kojima se govori pandžabi ostali su deo Pendžaba. Grad Čandigar je postao savezna teritorija i glavni grad i Pendžaba i Harajane.
Graniči sa Pendžabom i Himašal Pradešom na severu , te Radžastanom na zapadu i jugu. Istočna granica sa Utaranšalom i Utar Pradešom definisana je rekom Jamunom. Harajana okružuje Delhi sa tri strane. Glavni grad Harajane je Čandigar, koji je takođe i glavni grad Pendžaba. Harajana se sastoji od 4 glavna dela:
- Jamuna -Gagar nizija čini najveći deo države
- Šivalik planine na severoistoku
- polupustinjska nizija na jugozapadu
- Aravali planine na jugu.
Pored reke Jamune i brojne sezonske reke teku kroz Harajanu. Harajana je ispresecana brojnim kanalima za navodnjavanje, koji koriste vodu sa Himalaja. Po reljefu je ravna, sa nešto malo brdovitih područja. Klima je kontinentalna sa ekstremno vrućim letima . Monsumi donose dovoljne količine padavina između jula i septembra.
Ubrzana industrijalizacija se dešava zadnjih 20 godina. Gradovi blizu Delhija, kao Feridabad i Gurgaon postaju značajni centri informacionih tehnologija. Značajne su tekstilna i metaloprerađivačka industrija. Najveća indijska fabrika automobila nalazi se u Harajani. Postoji mnoštvo malih industrija, koje donose značajne prihode. Harajana je prva u Indiji po proizvodnji automobila, traktora, motocikla, naučnih instrumenata. Iako je industrijski razvoj bio značajan Harajana je prvenstveno poljoprivredna zemlja. Ime Harajana znači "zemlja pokrivena zelenilom".. Oko 70% stanovništva je uključeno u poljoprivredu. Značajna je po proizvodnji mleka i pšenice. Od drugih kultura značajni su šećerna trska, pamuk, kukuruz. Oko 86% površine je podobno za obrađivanje, a 75% površine se navodnjava. Harajana je značajno doprinela indijskoj Zelenoj revoluciji 70ih kada je Indija počela proizvoditi dovoljno hrane za svoje potrebe.
| Države |  | |
|---|---|---|
| Unijske teritorije | ||