Zutphen
Zutphen
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 52°08′N 06°11′E / 52.133°N 6.183°E | |
| država |  Nizozemska
|
| Provincija | Gelderland |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Annemieke Vermeulen |
| Površina | |
| - Urbano područje | 12.57 km²[1] |
| - Područje utjecaja | 40.95 km²[2] |
| Visina | 10[2] |
| Stanovništvo (2022.) | |
| - Urbano područje | 43,075[1] |
| - Urbana gustoća | 3,427 stan. / km²[1] |
| - Područje utjecaja | 48,330[2] |
| - Gustoća područja utjecaja | 1,180 stan. / km²[2] |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) |
| Poštanski broj | 7200–7207[2] |
| Pozivni broj | 0575[2] |
| Karta | |
  Zutphen | |
Zutphen je općina od 48,330 stanovnika[2] i grad od 43,075 stan.[1] u sredini Nizozemske u Provinciji Gelderland.
Pored istoimenog grada u Općini Zutphen su i naselja De Hoven i Warnsveld te zaselak Warken.[3]
Geografske karakteristike[uredi | uredi kod]
Zutphen se prostire na ušću Rijeke Berkel u IJssel, udaljen 30 km sjeveroistočno od Arnhema.[4] Od Zutphena odnosno IJssela počinje Twentekanaal.
Historija[uredi | uredi kod]
Ime je dobio od sintagme - Zuid (jug)-venne (močvarno tresetište)[5], a to je u to vrijeme i bio kraj gdje je nikao. Negdje početkom 9. vijek Zutphen je postao rezidencija grofova od Hamalanda. Krajem 9. vijeka postao je meta vikinških napada i pljački, oni su ga nakraju i razorili.[5] Ubrzo nakon tog podignut je okrugli zemljani bedem]] zajedno sa 20 metarskim jarkom, početkom 11. vijeka bio je domena Biskupije Utrecht.[5]
Krajem 11.-početkom 12. vijeka ima vlastite grofove od Zutphena koji su uspjeli proširiti grofoviju. Grofovi od Zutphena su se vjenčanjem 1138. orodili i spojili sa Grofovijom Gelre, tako je nastala moćna grofovija koja se brzo teritorijalno širila i postala Vojvodstvo Gelre.[6]
Zutphen je kao jedan od važnijih gradova te grofovije dobio gradska prava negdje oko 1190. ili 1226.[3] Kao član Hanzeatskog saveza, imao je važnu ulogu u trgovini duž Rajne. Ekonomski prosperitet trajao je 15. vijeka, kad se dobar dio trgovine preselio u holandske gradove.[3]
16. vijek donio je Nizozemsku revoluciju zvanu Osamdesetogodišnji rat sa Španjolskim Imperijem.[5] To je bio period opsada, privremenih okupacija i oslobađanja, kad se između 1582. -1591. većina stanovnika odselila ili je ubijena.[5] Nakon tog je za Nizozemske Republike životario kao garnizonsko mjesto.[5]
Period između 1672.-1673. proveo je pod vlašću Kraljevine Francuske.[4] Početkom 18. vijeka bedemi su prošireni pa se slijedećih 100 godina širio unutar bedema, pa je od nekih 7,500 stanovnika 1795. narastao na više od 15 000 1860. na samo 16 hektara.[5] Vojska Prve Francuske Republike zauzela je Nizozemsku Republiku 1795., nakon čega je Zutphen ostao pod francuskom kontrolom sve do 1813.[4]
Drugi svjetski rat proveo je pod okupacijom Trećeg Reicha, poprilično je oštećen u oktobru 1944. u Savezničkom bombardiranju.[5]
Znamenitosti[uredi | uredi kod]
Od srednjovjekovne fortifikacije preostala su dvoja vrata Berkel (1312.) i Nieuwe i toranj Drogenaps (1444-46.).[4]
Od ostalih znamenitosti ima crkvu Grote Kerk (13. -15. vijek), poznatu po manuskriptima, vinski toranj (Wijnhuistoren) iz 1627., gradsku vijećnicu iz 1729. i zatvorenu tržnicu iz 15. vijeka.[4]
Privreda[uredi | uredi kod]
Današnji Zutphen je važno raskršće željezničkih pruga, vodenih puteva i trgovište za drvo.[4]
Pobratimski gradovi[uredi | uredi kod]
Zutphen ima ugovore o pobratimstvu sa slijedećim gradovima[7];
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Zutphen / Warnsveld” (engleski). City population. Pristupljeno 6.11.2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 „Zutphen Municipality in Gelderland (Netherlands)” (engleski). City population. Pristupljeno 6.11.2022.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 „Zutphen” (nizozemski). Plaatsengids. Pristupljeno 6.11.2022.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 „Zutphen Netherlands” (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 06.11.2022.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 „Zutphen Netherlands” (engleski). Gilde Zutphen. Arhivirano iz originala na datum 2022-11-07. Pristupljeno 06.11.2022.
- ↑ „Das Mittelalter und das Herzogtum Geldern” (njemački). Spannende Geschichte. Pristupljeno 6.11.2022.
- ↑ „Voorjaarsnota 2016” (nizozemski). Zutphen. Pristupljeno 06.11.2022.
