Polock

Polack; blr. По́лацк; rus. По́лоцк
	;
Osnovni podaci
Država	Belorusija
Oblast	Vitebska oblast
Osnovan	862.; grad od 1498.
Stanovništvo
Stanovništvo (2009.)	82.547
Gustina stanovništva	2.057 st./km²
Položaj
Koordinate	55°28′59″N 28°48′00″E / 55.483°N 28.8°E
Površina	40,77 km²
	; Polack Polack na karti Bjelorusije
Ostali podaci
Gradonačelnik	Aleksandar G. Poznjak
Poštanski kod	211291, 211400 - 211402,; 211404 - 211415, 211422
Pozivni broj	+375 214
Registarska oznaka	2
Veb-strana	polotskgik.by

Koordinate: 55° 28′ 59" SGŠ, 28° 48′ 00" IGD

Polack (blr. По́лацк; rus. По́лоцк je grad u Vitebskoj oblasti Belorusije i administrativni centar istoimenog reona. Jedan je od najstarijih i najlepših gradova u Belorusiji i drevni grad Kijevske Rusije. Nalazi se na ušću reke Palate u Zapadnu Dvinu. Prema popisu iz 2009. u gradu živi nešto preko 82.000 stanovnika.^[1] Zahvaljujući brojnim crkvama i manastirima nosi epitet duhovnog centra Belorusije.

Istorija grada[uredi | uredi kod]

Grad Polack se prvi put u pisanim dokumentima pominje 862. godine u Povesti minulih leta kao "Poloteskъ". Na njegovim temeljima je sredinom X veka nastala moćna Polacka kneževina. Prvi poznati vladar kneževine bio je Ragvalod Polacki (umro oko 978. godine). Godine 992. osnovana je Polacka eparhija (po nekim izvorima to se desilo 1104.).^[3] Najmoćniji vladar kneževine bio je knjaz Višeslav Brjanislavič (1044. - 1101.) i za vreme njegove vladavine izgrađen je hram Svete Sofije, jedan od najstarijih i najlepših hramova Ruske pravoslavne crkve. Višeslavov sin Boris je na ulaz u hram postavio veliku stenu na kojoj je dao uklesati podatke o hramu koji su vidljivi i danas. Višeslavova unuka, monahinja Efrosinija je 1125. godine osnovala ženski manastir (danas Spasenjski manastir Svete Efrosinije) a po njenoj želji, veliki majstor Lazar Bogša je napravio prestoni krst (remek delo beloruske rano hrišćanske umetnosti) koji je simbol i zaštitnik današnje Belorusije (Krst Svete Efrosinije Polocke). Godine 1240. Polack je izgubio svoju samostalnost i postao vazalni posed Litvanskih prinčeva.^[4] U narednim decenijama grad je prelazio iz ruke u ruku raznih osvajača iz susednih kneževina, i svi su za sobom ostavljali neke materijalne tragove (krajem XIX veka u gradu se nalazilo čak 23 jevrejske sinagoge, 8 pravoslavnih hramova, te katolička i luteranska crkva).^[5]

Sveta Efrosinija Polocka, zaštitnica Belorusije (ikona iz XIX vek)

23. maja 1910. prenešene su mošti Svete Efrosinije iz Kijevske-pečerske lavre u njenu zadužbinu Spaso Preobražensku crkvu.

U sastav Beloruske SSR grad je ušao 1924. godine. Tokom Drugog svetskog rata grad je bio okupiran od strane vojske Vermahta i delio je tragičnu sudbinu ostalih beloruskih gradova. Od 1991. nalazi se u sastavu Republike Belorusije.

Gradske znamenitosti[uredi | uredi kod]

Polack je grad prepun srednjevekovnih crkava i manastira, i drugih starih građevina neprocenjive kulturne vrednosti.

Sofijski sabor (građen od 1044. do 1066. a obnovljen 1710.) je jedan od najstarijih hramova Ruske pravoslavne crkve (zajedno sa Kijevskim i Novgorodskim crkvama) i najstarija kamena građevina u današnjoj Belorusiji koja je još u funkciji.
Spaso-Efrosinijski manastir (osnovan 1128. godine) je manastirski kompleks koga čine tri crkve.
Bogojavljenski manastir je osnovan 1582. godine.

Borisov kamen - spomenik beloruske epigrafike iz XII veka.

Zanimljivosti[uredi | uredi kod]

prva gradska biblioteka osnovana je u XII veku
prva škola u gradu je otvorena 1580. (jezuitski kelegijum)
Francisk Skorina (rođen u Polacku oko 1490.) je prvi napravio štampano izdanje Biblije na staroruskom jeziku 1517. godine
Polack je po nekim istraživanjima Geografski centar Evrope^[6]
godine 2010. grad je bio kulturna prestonica Belorusije^[7]