Uvertira
| Uvertira Ouverture | |
|---|---|
 | |
Uvertira (francuski ouverture = otvorenje, otvaranje[1]) je orkestralna kompozicija koja služi kao uvod u neko vokalno- instrumentalno djelo, najčešće muzičko-scensko kao što su opera, balet, oratorij ili samo u pojedini čin takvih djela..[1]
Historija[uredi - уреди | uredi kôd]
Na samom početku uvertire su bile tek kratki instrumentalni odsjek, da bi tokom 17. vijeka u Veneciji poprimile dualnu formu.[1] Barokne uvertire 17. vijeka su bile snažni uvod isprekidana ritma u suite.[2]
Francusku uvertiru zvanu Standarde, koja dominirala do polovice 18. vijeka, formirao je Jean-Baptiste Lully u formi dva, a nakon tog tri stavka kontrastnoga tempa (u shemi: polagani–brzi–polagani).[1]
Za razliku od tog kod talijanske uvertire, koje je prvi počeo pisati Alessandro Scarlatti, izmjenjuju se stavci u shemi tempa brzi–polagani–brzi, pa ona postaje važna za razvoj simfonije i sonatnih muzičkih formi.[1]
Od polovice 18. vijeka uvertira je jednostavačka i povezanija sa samim muzičko-scenskim djelom kojemu prethodi, anticipiranjem tematskoga materijala koji će se čuti za vrijeme izvođenja djela. Naglašena je sklonost dočaravanju atmosfere ili radnje (kod opere), zbog čega uvertira poprima slobodnije forme.[1]
U 19. vijeka formirala se i koncertna uvertira, koja se izvodi samostalno i najčešće nema Inspiraciju u nekom drugom muzičkom djelu kao preteča simfonijske pjesme.
Pojedini kompozitori 19. i 20. vijeka, su čak potpuno izostavljali uvertiru.[1]
Izvori[uredi - уреди | uredi kôd]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 „Suita” (hrvatski). Leksikografski zavod Miroslav Krleža. http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=63536. Pristupljeno 25. 9. 2019.
- ↑ „Ouverture” (engleski). Merriam Webster. https://www.merriam-webster.com/dictionary/ouverture. Pristupljeno 25. 9. 2019.
Vanjske veze[uredi - уреди | uredi kôd]
- Uvertira ((sh))