Uvertira

Uvertira Ouverture
Fragment Verdijeve uvertire za operu Luisa Miller iz 1849

Uvertira (francuski ouverture = otvorenje, otvaranje) je orkestralna kompozicija koja služi kao uvod u neko vokalno- instrumentalno djelo, najčešće muzičko-scensko kao što su opera, balet, oratorij ili samo u pojedini čin takvih djela..

Historija

Na samom početku uvertire su bile tek kratki instrumentalni odsjek, da bi tokom 17. vijeka u Veneciji poprimile dualnu formu. Barokne uvertire 17. vijeka su bile snažni uvod isprekidana ritma u suite.

Francusku uvertiru zvanu Standarde, koja dominirala do polovice 18. vijeka, formirao je Jean-Baptiste Lully u formi dva, a nakon tog tri stavka kontrastnoga tempa (u shemi: polagani–brzi–polagani).

Za razliku od tog kod talijanske uvertire, koje je prvi počeo pisati Alessandro Scarlatti, izmjenjuju se stavci u shemi tempa brzi–polagani–brzi, pa ona postaje važna za razvoj simfonije i sonatnih muzičkih formi.

Od polovice 18. vijeka uvertira je jednostavačka i povezanija sa samim muzičko-scenskim djelom kojemu prethodi, anticipiranjem tematskoga materijala koji će se čuti za vrijeme izvođenja djela. Naglašena je sklonost dočaravanju atmosfere ili radnje (kod opere), zbog čega uvertira poprima slobodnije forme.

U 19. vijeka formirala se i koncertna uvertira, koja se izvodi samostalno i najčešće nema Inspiraciju u nekom drugom muzičkom djelu kao preteča simfonijske pjesme.

Pojedini kompozitori 19. i 20. vijeka, su čak potpuno izostavljali uvertiru.

Vanjske veze

Uvertira na Wikimedijinoj ostavi

• Uvertira ((sh))