Ustav Bosne i Hercegovine
Bosna i Hercegovina |
Članak je dio serije: |
|
Druge države |
Ustav Bosne i Hercegovine je najviši pravno-politički dokument ove države. Trenutni ustav je donesen kao aneks 4 Dejtonskog mirovnog sporazuma potpisanog 14. decembra 1995. godine u Parizu.[1]
Dejtonski sporazum, potpisan od strane tri predjednika država učesnica u ratu u Bosni i Hercegovini - Alije Izetbegovića, Franje Tuđmana i Slobodana Miloševića, je podrazumijevao okončanje sukoba, te donošenje novog ustava Bosne i Hercegovine. Dejtonska BiH je u velikoj mjeri skrojena prema modelu švajcarske konfederacije.[2] No, presudom Evropskog sud za ljudska prava u slučaju Sejdić i Finci protiv Bosne i Hercegovine je ustanovljeno da Ustav BiH sadrži odredbe kojima se čini diskriminacija građana po etničkom i vjerskom osnovu.
Vremenom se "dejtonski ustav" pokazao nefunkcionalnim, pa je Evropska unija, kao preduslov za ulazak zemlje u njeno članstvo, tražila promenu ustava BiH, što su čelnici Republike Srpske odbili, navodeći da bi to dovelo do ukidanja njihovog entiteta, čime bi Bošnjaci zauzeli dominantan položaj u državi.[3] Aprila 2012. godine su iz Vijeća Evrope poručili da očekuju promenu Ustava BiH u roku od par meseci.[4]
Bosna i Hercegovina je postojala kao nezavisna samoupravna jedinica još i prije 12. vijeka. Tada je bila organizovana kao Bosanska banovina na čijem čelu se nalazio bosanski ban. Najstariji pravni dokument koji svjedoči o postojanju Bosanske države je Povelja Kulina bana iz 1189. godine. Iako se radilo o povelji koja je regulisala ekonomske odnose između Dubrovačke republike i Bosanske banovine, ipak potvrđuje suverenost i nezavisnost Bosne. Pretpostavlja se da je postojao dokument koji je regulisao granice, nadležnosti i odnose unutar države tj. neka vrsta ustava.
Nakon krunisanja Tvrtka I Kotromanića, donesena je povelja 1381. godine koja se može smatrati nekom vrstom ustava Bosanskog kraljevstva.
- ↑ „Ustav BiH”. Arhivirano iz originala na datum 2009-09-01. Pristupljeno 2012-04-17.
- ↑ Tragom uspjeha Švajcarske konfederacije
- ↑ „Bosnia won't change its constitution to join EU, says Serb leader”. Arhivirano iz originala na datum 2021-10-24. Pristupljeno 2012-04-17.
- ↑ Izmjena Ustava BiH do šestog mjeseca
- (sh) Ustav Bosne i Hercegovine
- (sh) Ustavna reforma u BiH Arhivirano 2013-01-05 na Wayback Machine-u