Stara Evropa

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Disambig.svg Za ostala značenja, v. Stara Evropa (razvrstavanje).
Prije slave koju je imala Grčka i Rim, čak i prije prvih gradova u Mesopotamiji ili hramova duž Nila, živjeli su u dolini Donjeg Dunava i na Balkanu ljudi koji su bili ispred svog vremena u umjetnosti, tehnologiji i trgovini na daljinu. Tokom 1.500 godina, počevši od 5.000 godina p.n.e., obrađivali su i gradili značajne gradove, nekoliko sa čak 2.000 stanova. Savladali su topljenje bakra velikih razmjera, novu tehnologiju tog doba. Njihovi grobovi sadržavali su impresivan niz izvrsnih ukrasa za glavu i ogrlica, i na jednom groblju, najraniji veći skup zlatnih artefakata koji se može naći bilo gdje u svijetu. Nova istraživanja, kažu arheolozi i istoričari, proširila su razumijevanje ove dugo zanemarene kulture, za koju se činilo da se približila pragu statusa civilizacije. Pismo je tek trebalo da bude izmišljeno, tako da niko ne zna kako su se ljudi zvali. Za neke naučnike, ljudi i region su jednostavno Stara Evropa. - Anthony (2010)[1]

Stara Evropa je naziv koji je prva počela upotrebljavati Marija Gimbutas kako bi opisala ono što je smatrala relativno homogenom i široko rasprostranjenom neolitskom i eneolitakom kulturom u Evropi u periodu 6.500–3.500 p.n.e. Izraz se odnosi na teritoriju od Egeja i Jadrana sa ostrvima na jugu, do Češke, Slovačke i južne Poljske na sjeveru i Moldavije i Ukrajine na istoku. U literaturi je poznata i kao Dunavska civilizacija.[2] Prostor se uslovno može podijeliti u cjeline:

U njenom glavnom djelu, The Goddesses and Gods of Old Europe: 6500–3500 B.C. (1982), za sve te neolitske kulture Gumbitas je koristila zajednički naziv Stara Evropa.[3] Bila je to kultura matrijarhata, zemljoradnje i sjedilačkog načina života, jednakosti i mira,

Tokom sedmog, šestog i petog milenijuma p.n.e poljoprivrednici jugoistočne Evrope stvorili su kulturni obrazac uporediv sa istim takvim u Mesopotamiji, Anadoliji i Egiptu[4] Istovremeno stanovništvo ovog područja razvilo je daleko kompleksniju socijalnu organizaciju od njihovih zapadnih i sjevernih susjeda, izgradilo naselja koja su često bila mali gradovi,[5][6] stvaralo religiju i vladajuće institucije.

Na oko 3.000 arheoločkih nalazišta pronađeno je oko 30.000 figurina, mnoštvo keramičkog posuđa, ukrašavanje vaza sa simbolima i raznim motivima, hramovi i svetilišta, pogrebna oprema, kao potvrda stepena razvijenosti tadašnje civilizacije.

Prema Gimbutasovoj verziji Kurganske hipoteze, Staru Evropu su u IV i III milenijumu p.n.e napali i uništili pastoralni ratnički orijentisana nomadi jahači iz pontsko-kaspijske stepe („Kurganska kultura“) koji su sa sobom donijeli nasilje, patrijarhat i indoevropske jezike.

Lista neolitskih kultura u Staroj Evropi[uredi | uredi kod]

Female figurine with child small painted terracott neolithic, NAMA 5937 080804.jpg Sesklo Egej 6500 pne 5000 pne Prva neolitska kultura u Evropi
Clay vase with polychrome decoration, Dimini, Magnesia, Late or Final Neolithic (5300-3300 BC).jpg Dimini Egej 5000 4400
Starčevo[7] Centralni Balkan, Podunavlje 6200 4500 Kereš (Mađarska), Kriš (Rumunija)
Serbia, Vinça culture, Neolithic Era - Vinca Idol - 2000.202 - Cleveland Museum of Art.tif Vinča Centralni Balkan, Podunavlje 5700 4500
Impresso Jadran (Mediteran) 6400 5500 engl. Cardium pottery culture
Zivotinjski riton.jpg Danilo Jadran 5400 3900
Kakanj Jadran 6230 4900
Butmir1.jpg Butmir Jadran 5100 4500
Hvarsko - lisičićka[8] Jadran 4200 2500
Керамичен съд от с. Слатино, ранен халколит 009.jpg Karanovo Istočni Balkan 6200 3500
Boian culture 2011 12 (edited angle).jpg Boian Istočni Balkan 4300 3500
Trakasta keramika Srednji Dunav 5500 4500 engl. Linear Pottery culture
Lenđel Srednji Dunav 5000 3400
Tisza1.jpg Tisa Srednji Dunav 5000 3400
Dnjestar-Bug Moldavija, Ukrajina 6200 4700
MotherGoddessFertility.JPG Cucuteni Moldavija, Ukrajina 5500 2700 rus. Tripolje

Reference[uredi | uredi kod]

  1. ↑ Anthony, David (2010). The Lost World of Old Europe: The Danube Valley, 5000-3500 BC. New York University, Institute for the Study of the Ancient World. str. 29. ISBN 9780691143880. 
  2. ↑ „Harald Harman: Misterija Dunavske civilizacije”. Marix Verlag. Pristupljeno 9. 2. 2017. (en)
  3. ↑ „Marija Gimbutas - The Goddesses and Gods of Old Europe”. University of California Press - Berkeley, Los Anfeles. Pristupljeno 9. 2. 2017. 
  4. ↑ „Nenad N.Tasić - O značenju kvadrata i kruga u neolitskoj ornamentici”. ANUBIH – Godišnjak, Knjiga XXXVII, Sarajevo, 2008. Pristupljeno 9. 2. 2019. 
  5. ↑ Johannes Müller - High precision Tripolye settlement plans, demographic estimations and settlement organization
  6. ↑ „Johannes Müller - Trypillia Mega-Sites and European Prehistory: 4100–3400 BCE”. Taylor & Francis 22 January 2016. Pristupljeno 9. 2. 2019. 
  7. ↑ „J. Balen, Rajna Šošić Klindžić, Tomislav Hršak - Starčevačka kultura”. Arheološki muzej u Zagrebu, 2014. Pristupljeno 9. 2. 2019. 
  8. ↑ „Alojz Benac, Sarajevo 1964 –STUDIJE O KAMENOM I BAKARNOM DOBU SJEVEROZAPADNOG BALKANA”. Pristupljeno 9. 2. 2016. 

Vanjski linkovi[uredi | uredi kod]

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Stara_Evropa&oldid=41427367