Panonski rat
Panonski ratovi, od 16 do 9 god. p. n. e., na području južne Panonije vodili su se između panonskih plemena i rimske vojske. Među rimskim historičarima, nakon Oktavijanovih ratova 35-33. god. p. n. e., za Ilirik postoji manje interesovanje.
Borbe su se, uglavnom, vodile u Panoniji. Ο borbama južno od Save, izuzev dviju manjih pobuna Delmata, nema vijesti. Ratni ciljevi Rima bili su prvenstveno strategijski — osigurati prometne veze preko Panonije s istočnim Balkanom i Malom Azijom. No, pobune između 16. i 9. g. st. e. bile su predznaci ustanka koji će velikom silinom izbiti petnaestak godina kasnije (Batonov ustanak).[1]
Prvi carski legat Ilirika od 17–16 p. n. e., Publius Silius Nerva, prešao je u područje Alpa da bi vježbao svoje trupe. Neka panonska plemena, zajedno sa Noricima prodrli su u Istru radi pljačke, a 16. god. p.n.e. pobunili su se i Dalmati. Veoma brzo, guverner je intervenisao i ponovo preuzeo kontrolu. Slijedeće godine Rimljani su pobijedili Skordiske i anektirali Norikum. Istovremeno su pacificirali neka plemena na području istočnih Alpa.
Rimske vojne operacije u Iliriku započeo je Marcus Vinicius, guverner u vremenu 14–13 p. n. e.. Svi ovi nemiri primorali su Oktavijana da preuzme kontrolu nad cijelim Ilirikom, koji je do tada najvećim dijelom bio u nadležnosti Senata. U zamjenu za Ilirik 11. god. p. n. e., Oktavijan je ustupio Kipar i dijelove Galije.[2].[3]
Tokom 13. god. p. n. e., Oktavijan je poslao novu vojsku pod komandom Agripe, njegovog najpoznatijeg vojskođu, što podrazumijeva da je situacija za Rimljane bila ozbiljna. Agripa je djelovao i pregovaranjem i ličnim uticajem, ali je vrlo brzo naprasno umro. Nakon toga Breuci su prestali pridržavati se sporazuma koji su sa njim napravili. U dokumentima se pojavljuje i Baton Breučki, mnogo poznatiji po kasnijim događanjima iz Batonovog ustanka. Komandu je preuzeo Tiberije, (budući rimski car, po porijeklu Gal). Tiberije je intervenisao protiv Skordiska, negdje na Drini, zbog njihovog upada u Makedoniju, zajedno sa Tračanima. Uz pomoć Skordiska, koji su već priznavali vrhovnu rimsku vlast, Tiberije je nanio konačni poraz Panonima. Nakon ovog poraza Breuci su bili potčinjeni, a okolna ilirska plemena su nastavili plaćati državne dažbine. U zimu 11/10 god. u Panoniju su upali i Dačani, pljačkajući lokalno stanovništvo.[4]
- ↑ „Bosna i Hercegovina u antičko doba”. ANUBiH, 1988. Pristupljeno 9. 2. 2022.[mrtav link]
- ↑ John Wilkes - Iliri; Laus, Split 2001
- ↑ „Salmedin-Mesihovic-ORBIS-ROMANVS-Udzbenik za historiju klasicne rimske civilizacije -Prvi ilirski rat, s.346 - Drugi ilirski rat, s. 350”. 30, Sarajevo, 2015.. Pristupljeno 9. 2. 2018.
- ↑ „Ivo Bojanovski - Bosna i Hercegovina u antičko doba, Sarajevo, 1988”. Arhivirano iz originala na datum 2021-04-14. Pristupljeno 2020-04-17.