O'Brien (1984)
O'Brien je lik u Orwellovom romanu 1984, prikazan kao pripadnik Uže partije koja vlada fiktivnom državom Oceanijom. Protagonist Winston Smith, pripadnik Šire partije koji duboko u sebi prezire režim, pretpostavlja kako i O'Brien osjeća isto. Nakon određenog vremena O'Brien stupa u kontakt sa Smithom i za sebe tvrdi da je član tajnog Bratstva koje namjerava svrgnuti Partiju. Međutim, kasnije se ispostavlja da je on u stvari agent provokator i operativac Policije misli koji nastoji "upecati" potencijalne pobunjenike, a potom ih u zgradi Ministarstva ljubavi podvrgava strahovitom mučenju kako bi od njih ishodio priznanja.
O'Brien je jedini lik u romanu koji pripada Užoj partiji, i scene koje se odvijaju u njegovom stanu su jedine koje pružaju uvid u životni stil vladajuće elite koji odražava luksuz i relativno blagostanje u odnosu na ostale društvene slojeve. O'Brienu je dozvoljeno isključivati sveprisutne teleekrane, svoje goste može ponuditi kvalitetnim cigaretama i vinom, a također posjeduje i osobnog slugu, čiji izgled sugerira da je riječ o eurazijskom ratnom zarobljeniku.
Za O'Briena je također karakteristično da u završnom dijelu romana s brutalnom iskrenošću iskazuje istinski svjetonazor vladajuće elite, odnosno spoznaju da vlast drži ne zbog nekakvih "uzvišenih ciljeva" nego zbog vlasti same.
O'Brienu se u romanu se ne spominje osobno ime, a ne postoje nikakvi podaci o porijeklu osim prezimena koje sugerira irske korijene.
Vjeruje se da je Orwellu kao model za lik O'Briena poslužio lik sovjetskog isljednika Gletkina u znamenitom Koestlerovom romanu Pomračenje u podne iz 1940. godine, odnosno Brendan Bracken, irski bankar koji je za vrijeme drugog svjetskog rata kao ministar informacija bio Orwellov pretpostavljeni.
O'Brien se pojavljuje kao lik u nekoliko filmskih i televizijskih adaptacija Orwellovog djela; u svima pod istim imenom, kao i u romanu. Jedini izuzetak je filmska verzija iz 1956. gdje nosi ime "O'Connor" i gdje ga tumači Michael Redgrave; vjeruje se da je razlog za preimenovanje angažman američkog glumca Edmonda O'Briena u ulozi protagonista, odnosno nastojanje da se izbjegne zabuna kod publike.
U američkoj TV-verziji iz 1953. je lik O'Briena tumačio kanadski glumac Lorne Greene, a u BBC-jevoj TV-drami iz 1954. godine ga je tumačio André Morell.
Najpoznatiji od svih portreta je u filmskoj adaptaciji gdje je O'Briena glumio Richard Burton, i kome je to bila posljednja uloga.