Nekropole stećaka u Han-Pijesku

Nekropole stećaka u Han Pijesku su dio velikog broja nekropola na teritoriji Bosne i Hercegovine i dijelovima susjednih država. Stećci se javljaju kao dio neprekinutog sepulkralnog kontinuiteta na bosanskom i humskom području, čiji korijeni sežu duboko u praistorijsko vrijeme, gdje se uočava njihova vezanost za lokalitete starijih epoha – praistorijska naselja i kultna mjesta, antičke aglomeracije i groblja, kasnoantičke i ranosrednjovjekovne crkve i utvrđene gradove. Njihova geneza i razvoj može se pratiti od sredine XII do početka XVI vijeka. Oni su impresivan dokaz rastuće ekonomske moći bosanskog feudalnog društva u XIV vijeku, otvaranja rudnika, pojačane urbanizacije, te želje pojedinaca da svoj status i moć prikažu kroz vanjski izgled nadgrobnog spomenika.

Nekropole na lokalitetima Pokojnica (Mramorje) i Podgroblje (Luka) u naselju Nevačka, opština Han Pijesak, sa ukupno 37 stećaka, proglašene su za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.

Lokacija

Naselje Nevačka je od Han Pijeska, centralnog dijela grada, udaljeno 12, 08 km zračne linije u pravcu sjeverozapada, na nadmorskoj visini od 997 m,

Historija

U političkom pogledu u XIV i XV vijeku područje Han Pijeska je bilo vezano za Borač i njegove gospodare Radinoviće, odnosno Pavloviće. Iz perioda srednjeg vijeka na području Han Pijeska evidentirano je 10 lokaliteta na kojima se nalaze srednjovjekovni nadgrobnici stećci (Brložnik, Hadrovine, Golijansko groblje – Žeravica, Mramorje – Žeravica, Podgroblje i Pokojnica u Nevačkoj, Rijeke u Kusačama), zatim dva grada (Mrkov i Pošijak) te Varoš u Žeravici, gdje je evidenetiran srednjovjekovni metalurški pogon.

Opis

Na lokalitetu Pokojnica (Podkojnica i Mramorje) i Podgroblje (Luka) nalazi se ukupno 37 stećaka: 22 sanduka i 15 sljemenjaka. Od ukupog broja stećaka 4 su u cjelosti utonula, vidljivi su njihovi obrisi. Ukrasi su evidentirani na dva stećka; stećak br. 3 – dvije kružne spirale i četiri rozete i stećak br. 34 – pravolinijska bordura. Ukrasi su rađeni tehnikom reljefnog ispupčenja i udubljenja.