IJ (Amsterdam)
| IJ | |
|---|---|
_in_Amsterdam_2020_Copernicus_Sentinel-2.jpg) | |
| Država |  Holandija
|
IJ (fon. Ej) je nekadašnji zaljev Zuiderzeea, a danas jezero, dio puno većeg Markermeera.[1] Poznat je kao luka i riva grada Amsterdama, na zapadu nizozemske provincije Sjeverne Holandije.
IJ na holandskom znači voda,[1] a to ime potječe iz zapadnofrizijske riječi za potok ie.[1] S velikim slovima IJ počinju i imena brojnih drugih velikih vodenih površina u Nizozemskoj kao što su IJmuiden, IJsselmeer, itd.
IJ je dubok do 15,10 m i razdvaja historijski centar Amsterdama (binnenstad) od sjevernog Amsterdama. IJ je podijeljen na dva dijela, na Binnen-IJ (unutrašnji IJ) ili Afgesloten-IJ (zatvoreni IJ), te Buiten-IJ (vanjski IJ). Ta dva jezera odvojena su nizom ustava.[1] Na zapadu je Binnen-IJ direktno povezan sa Sjevernim morem i lukom IJmuiden, preko Noordzeekanaala.[1] Na istoku se Buiten-IJ širi u IJmeer i Markermeer.[1]
U srednjem vijeku duž IJa izgrađeni su nasipi koji su branili Amsterdam od poplava. Sredinom 19. vijeka odlučeno je da se branom pregradi i isuši Zuiderzee, a istovremeno je izgrađen Noordzeekanaal (otvoren 1876) koji je povezao Amsterdam direktno sa Sjevernim morem, tako da zatvaranje Zuiderzeea nije ugrozilo grad kao luku. Preko IJ-a od 1897. voze trajekti koji imaju sve manje putnika (osim turista) s obzirom na to da je izgrađeno puno mostova i tunela preko IJa.[1]
- IJ (nl)