Festival svetih četrdeset mučenika
Festival svetih četrdeset mučenika održava se svake godine 22. marta na brdu Isar pored Štipa, Sjeverna Makedonija. Posvećen je svetim četrdeset mučenicima u Sebasteji iz četvrtog vijeka i obeljižavanju prvog dana proljeća.
Četrdeset mučenika[uredi | uredi kod]
Godine 313. rimski car Konstantin Veliki je Milanskim ediktom proglasio slobodu vjeroispovijesti. Njegov suparnik Gaj Licinije još uvijek je bio protiv. U armenskom gradu Sebasti (sadašnji turski grad Sivas)u stacionirana je bila XII. legija, zvana Legio fulminata Melitensis, na čelu s vojskovođom Agrikolajem, i pod komandom Licinija. U legiji je bila grupa od četrdeset kršćanskih vojnika i svi su stradali mučeničkom smrću 9. marta 320. god.[1]
U svijetu postoji dvadesetak crkava koje su posvećene mučeništvu sebastskih vojnika, a jedna je od njih armenska katedrala svete Četrdesetorice mučenika (Sourp Karasnitz Mangants) iz 17. stoljeća u Alepu (Sirija). Katedrala nema kupole, ali ima tri žrtvenika. Srušena je od strane ISIL-a 2015. god.
Obilježavanje[uredi | uredi kod]
Učesnici se okupljaju na ulicama i trgovima u Štipu, a zatim se penju na brdo Isar, na kome se nalazi istoimena srednjovjekovna tvrđava. Zaustavljaju se na putu kod crkve svetog Arhanđela Mihaila kako bi odali počast svetim četrdeset mučenika.[2] Tokom uspona – po tradiciji – učesnici moraju pozdraviti četrdeset poznanika. Mladi takođe usput skupljaju četrdeset kamenčića. Po dolasku na vrh bacaju trideset i devet kamenčića u rijeku Bregalnicu, a posljednji prije spavanja stavljaju pod jastuk, vjerujući da će sanjati svog životnog saputnika. Drugi skupljaju četrdeset cvjetova ili grančica sa stabala badema koja rastu u blizini. Muzički sastavi sviraju na brdu tokom cijelog dana.[3]
|
Festival svetih četrdeset mučenika | |
|---|---|
 Nematerijalna svjetska baština
| |
| |
 Sjeverna Makedonija
| |
| Regija: | Evropa |
| Godina upisa: | 2013. |
| ID: | 00734 |
| Ugroženost: | |
| Poveznica: | UNESCO |
Običaj se prenosi preko roditelja ili starijih rođaka i prijatelja koji predaju tradiciju mlađoj generaciji. Ova proljetna manifestacija zahtijeva nesebičnu saradnju mnogih ljudi svih starosnih grupa, društvenih slojeva i porijekla, promovišući i podstičući timski rad i solidarnost. Praznik je i način okupljanja različitih vjerskih i etničkih grupa koje žive u Štipu, čime se održava osjećaj pripadnosti gradu i njegovoj tradiciji.
Nematerijalna svjetska baština[uredi | uredi kod]
Festival svetih četrdeset mučenika se nalazi na UNESCO-voj Reprezentativnoj listi nematerijalnog svjetskog naslijeđa kao element nematerijalnog kulturnog naslijeđa u Sjevernoj Makedoniji.[4] Odluku o upisu donio je Međuvladin komitet za očuvanje nematerijalnog kulturnog naslijeđa na zasjedanju koje je održano od 2. do 7. decembra 2013. u Bakuu u Azerbejdžanu[5]
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ A. Bagdasarov: Četrdeset sebastskih mučenika iz Male Armenije, 2015 - pristupljeno 31.12.2023
- ↑ istokpress.mk, 2019. - Pristupljeno 31.12.2023
- ↑ Ministarstvo za kulturu, Republika Sjeverna Makedonija, 2014. god - Pristupljeno 31.12.2023.
- ↑ UNESCO: Nematerijalna kulturna baština u Sjevernoj Makedoniji - ich.unesco.org, Pristupljeno, 7.12.2023(en)
- ↑ „Festival svetih četrdeset mučenika”. UNESCO - ich.unesco.org. Pristupljeno 9. 12. 2023.(en)
