Ali I od Jedžua
Ali I od Jedžua | |
---|---|
Informacije | |
Rođenje | ? ? |
Smrt | 18. juna 1788 Filakit Gereger Bedžemder Etiopija |
Ali I od Jedžua (? - 18. juna 1788) bio je Ras Bedžemdera, a nakon smrti Rasa Mikael Sehula, regent etiopskih careva. Ali je bio sin Aba Seru Gvangula poglavice plemena Jedžu Oromo i Gelebu Faras.
Prema historičaru Mordechaju Abiru, Ali je osnovao grad Debre Tabor, koji je postao glavni grad njegove dinastije.[1] No po etiopskoj Carskoj kronici Ali nikad nije stolovao u Debre Taboru, već se uz njega usko vezuje Filakit Gereger (koji se u Kronici naziva Garagara). [2]
Jedan od prvih koraka u usponu Alija ka moći i vlasti bio je kad ga je tadašnji car Tekle Georgis I u augustu 1781, uzeo na svoj dvor i postavio za balambarasa.[3] Dvije godine kasnije, je još uvijek kao balambaras sudjelovao u carevu neuspjelom pohodu na Šou.[4]Deset mjeseci kasnije, udružio se sa rasom Haile Josadikom u uroti protiv cara. Nakon što su ga pobijedili kod Afarvanata, Tekle Georgis je pobjegao u egzil u planinsku utvrdu Amba Sel. Nakon toga su njih dvojica oslobodili Jasua Atseku iz zatočeništva na planini Veni i postavili za etiopskog cara 18. februara 1784. Kao nagradu za to, Ali je unaprijeđen u dejazmača. [5]
Ali je poduzeo nekoliko koraka da učvrsti svoj položaj i da se dokopa pozicije Rasa. Priliku mu je ponudila njegova nećakinja Ankvalit, a ta je bila da preuzme položaj uticajnog dejazmača kod Hajle Ešteja u Bedžemderu. Ovaj komplot doveo je ga do sukoba sa dotadašnjim saveznikom rasom Haile Josadikom, koji je ionako već izbio između njih, kad je Ali oslobodio iz progonstva Tekle Georgisa i vratio ga na carski tron 1786. Kao odgovor na to Ras Haile Josadik pružio je utočište svrgnutom caru Jasuu III u svom Godžamu.[6]
I Ali je kao i mnogi drugi tadašnji rasovi krenuo u reorganiziranje svoje vojske, ono se sastojalo od raspuštanja starih jedinica i formiranja novih, ali ovaj put uz garantiranje zemljišnih posjeda u zamjenu za odanost od strane njih, a ne kao dosad od cara. Tako da su ti novi vojnici, materijalno bili ovisni o svojim novim gospodarima a ne o caru. [7]
Njegov bivši saveznik Ras Haile Josadik uzeo je za svog dejazmača Volde Gabrijela, sina Rasa Mikaela Sehula i tako si osigurao novo savezništvo, odmah nakon toga on je svog pulena Bajdu Marjama proglasio za neguš negastija (etiopskog cara). Ali koji je u međuvremenu postao Ras u to vrijeme bio je zaokupljen s pobunom koju je protiv njega poveo njegov rođak Jasufe u Lasti, no instaliranje cara koji mu nije bio po volji shvatio je kao ozbiljnu prijetnju, i brzo je sklopio mir sa Jasufom, da se može posvetiti novoj opasnosti po svoj položaj.[8]
U četvrtak prije Uskrsa 1788., vojska Ras Alija, dejazmača Hajle Ešteja i cara Tekle Georgisa I sukobila se sa udruženim snagama Rasa Haile Josadika, dejazmača Gebrea i Volde Gabrijela u Bitci kod Madaba. Car i Ali su pobijedili, dejazmač Volde Gabriel je poginuo u bitci a pretedent za cara Bajda Marjam je zarobljen, samo se Ras Hajle Josadik uspio spasiti bijegom sa bojišta natrag u svoj Godžam.[9]
Nakon te bitke Ras Ali, razbolio se i umro u Filakit Geregeru, pisac Carske Kronike tvrdi da se razbolio jer se konstantno teško opijao, pokopan je u Lalibeli.[10]
- ↑ Mordechai Abir: Ethiopia: The Era of the Princes; The Challenge of Islam and the Re-unification of the Christian Empire (1769-1855), (London: Longmans, 1968), str. 30
- ↑ Herbert Weld Blundell: The Royal chronicle of Abyssinia, 1769-1840 (Cambridge: University Press, 1922), str. 357-374
- ↑ Balambaras je orginalno značio "Gardarobjer", no kad je on preuzeo taj položaj to je bio oficirski čin koji bi odgovarao današnjem komandantu bataljona, puka ili čak veće jedinice.
- ↑ Weld Blundell: Royal chronicle, str. 269, 292
- ↑ Weld Blundell: Royal chronicle, str. 341
- ↑ Weld Blundell: Royal chronicle, str. 349, 357, 359
- ↑ As explained by Shiferaw Bekele, [http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/ethio_0066- 2127_1990_num_15_1_951?_Prescripts_Search_isPortletOuvrage=false "Reflections on the Power Elite of the Wärä Seh Mäsfenate (1786-1853)", Annales d'Ethiopie][mrtav link], 15 (1990), str. 172
- ↑ Weld Blundell: Royal chronicle, str. 371, 384
- ↑ Weld Blundell: Royal chronicle, str. 387-390
- ↑ Weld Blundell: Royal chronicle, str. 391
Prethodnik: Aba Seru Gvangul |
poglavica plemena Jedžu Oromo |
Nasljednik: Ras Aligaz |