Žitomislići
Žitomislići | |
---|---|
Osnovni podaci | |
Država | Bosna i Hercegovina |
Entitet | Federacija Bosne i Hercegovine |
Opština/Općina | Mostar |
Stanovništvo | |
Stanovništvo ((1991)) | 198 |
Geografija | |
Koordinate | 43°12′10″N 17°46′58″E / 43.2028°N 17.7828°E |
Koordinate: 43° 12′ 10" SGŠ, 17° 46′ 58" IGD
Žitomislići su naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini u opštini Mostar koja pripada entitetu Federacija Bosne i Hercegovine. Na popisu stanovništva 1991. u njemu je živjelo 198 stanovnika.[1]
Naselje Žitomislići je udaljeno 18 km od Mostara uz magistralni put ka jadranskoj obali.
U okolini žitomislićkog polja postoji niz lokaliteta (gradina i tumula) koji su pripadali Ilirima, koji su ovdje živjeli u željeznom dobu. O životu u rimskom periodu svjedoče ostaci zidina rimske utvrde na brdu iznad polja, u narodu poznatom pod nazivom Kosmaj. U Žitomislićima je pronađena i rimska nadgrobna ploča, sada u Muzeju Hercegovine u Mostaru.
Iz 5. ili 6. vijeka potiče i dvojna bazilika (basilica geminata), koja svojim tlocrtnim rješenjem predstavlja originalan primjer kasnoantičke sakralne građevine u Bosni i Hercegovini. Ukupna dužina je 17 m, a širina 25,57 m. Orijentacija je uobičajena: istok-zapad. Bila je ograđena kamenim zidom (dim. 50 x 25 m) koji je zatvarao veliko predvorje sa zapadne strane i nešto manje dvorište sa istočne strane. Južni i sjeverni zid su se uklapali u ogradni zid bazilike. Bazilika se sastoji iz sjeverne i južne crkve. U literaturi još nije dovoljno razjašnjena namjena dvojnih crkava u kasnoantičkom dobu. Sjeverna crkva je bila glavna crkva, za južnu crkvu su date razne pretpostavke. Sarajevski arheolog Đuro Basler, misli da se radi o crkvama unutar monasterijalnih zajednica.
Arheološka istraživanja obavljena su periodu 1970-1973. godine pod vodstvom Tome i Pave Anđelića, dok je konzervatorske radove vodio Ivo Bojanovski. Pokretni materijal nije sačuvan.
Na istom mjestu je otkrivena i nekropola stećaka. Cijeli kompleks je nacionalni spomenik BiH. [2]
Manastir Žitomislić sa crkvom posvećenom blagovijestima smješten je u blizini istoimenog sela, na lijevoj obali rijeke Neretve. Nalazi se uz magistralni put M17 koji vodi od Mostara prema Jadranu. Manastir je spomenik kulture BiH. [3]
Nacionalnost | 1991. |
Muslimani | 0 |
Srbi | 187 |
Hrvati | 6 |
Jugosloveni | 5 |
ostali | 0 |
Ukupno | 198 |
|
- ↑ Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.. Sarajevo: Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine.
- ↑ „Ranohrišćanska bazilika - nacionalni spomenik”. Arhivirano iz originala na datum 2016-04-08. Pristupljeno 2016-05-10.
- ↑ „Manastir Žitomislić - nacionalni spomenik”. Arhivirano iz originala na datum 2016-04-08. Pristupljeno 2016-05-10.