Štule
| Štule stelza | |
|---|---|
.jpg) | |
Štule (od starovisokonjemačkog: stelza[1]) ili hodulje su dva duga štapa, sa prečkama za stopala, koji služe da se na njima hoda na izvjesnoj visini iznad tla.[2]
Karakteristike[uredi | uredi kod]
Štule se izrađuju od drva, metala (aluminij), pleksiglasa, grafita i sličnih lakih materijala. Postoji nekoliko tipava štula, od onih koji nemaju do onih koje imaju držače za ruke, i onih koje se vežu za noge (Peg štule). Postoje tipovi sa žicama pomoću kojih se mogu pomicati i snagom ruku, kao i one koje imaju i treću štulu (motku) koje ih čine stabilnijima za rad na visinama. Pojedine teleskopske štule visoke su i do 4 metra.
Današnje moderne teleskopske radne aluminijske štule, koje se pričvršćuju za noge su vrlo sigurne.[3]
Dječje štule se ne vežu za noge, a gornja polovica se drži ispod ruku.[4]
Korištenje[uredi | uredi kod]
Štule su isprva korištene da se pređu rijeke i močvare. Kao sredstvo za zabavu koristili su ih tokom historije svi narodi svih uzrasta, a kao sredstvo za rad i svakodnevni život stanovnici močvarnih krajeva.[4]
Štule se danas koriste kao rekvizit za rekreaciju i zabavu u cirkusima, festivalima, ali i kao sredstvo za rad u građevinarstvu. U Američkoj saveznoj državi Kaliforniji koriste se moderne aluminijske štule za branje i uređenje voćnjaka.[5]
Historija[uredi | uredi kod]
Tokom historije štule su se koristile na svim kontinentima od Kine u Aziji do Amerike.
Na antičkim artefaktima iz Mediterana postoje brojni prikazi hodača na štulama. U Nigeriji je pronađena ploča iz Beninskog Carstva sa prikazom hodača na štulama koji nosi mač.[5] U meksičkoj Državi Yucatan, u hramovima Maya pronađeni su reljefi sa hodačima na štulama koji su sudjelovali u vjerskim ritualima i plesovima.[5]
Po štulama je poznat grad Namur, u Belgiji, koji je često plavljen od rijeka Sambre i Meuse, pa su se štulama koristili čak i vojnici.[4] Poznat je događaj sa početka 17. vijeka kad je gradonačelnik Namura, dao nadvojvodi Albrechtu VII četu vojnika na štulama. U znak zahvalnosti nadvojvoda je oslobodio grad poreza na pivo, što je u ono vrijeme bila velika privilegija.[4]
Danas se u Namuru održava tradicionalno Nanadmetanje na štulama, koje je 2021. uvršteno na UNESCO-v Popis nematerijalne svjetske baštine u Evropi.[6]
Štule su bile obavezni rekvizit pastira u Regiji Landes na jugozapadu Francuske. Mladi pekar iz Landesa Silvain Dornon je u proljeće 1891. prevalio na štulama put do Moskve za pedeset i osam dana.[5]
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ „Stilt” (engleski). Merriam Webster. Pristupljeno 01.06.2022.
- ↑ „Hodulje” (hrvatski). Hrvatski jezični portal. Pristupljeno 01.06.2022.
- ↑ „Installoo” (engleski). Stelzen Shop. Arhivirano iz originala na datum 2022-05-25. Pristupljeno 01.06.2022.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 „Stilt” (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 01.06.2022.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 „Stilt” (engleski). Arktofile. Pristupljeno 01.06.2022.
- ↑ „Namur stilt jousting” (engleski). Unesco. Pristupljeno 01.06.2022.
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- Kako Napraviti štule (sh)
- Stiltwalking (en)