Zastava M84
| Zastava M84 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Mitraljez M84 sa optičkim nišanom. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zastava M84 je mitraljez razvijen u fabrici „Zastava Oružje“ iz Kragujevca. Osnova za projekat je bio ruski mitraljez PKM razvijen u tadašnjem Sovjetskom Savezu. Osnovna namena ovog mitraljeza je dejstvo po ljudstvu, tehnici, lako i neoklopljenim vozilima a u nekim situacijama može se koristiti i za dejstvo po niskoletećim vazdušnim ciljevima kao što su helikopteri. Teoretski može da dejstvuje brzinom ispaljivanja od skoro 700 metaka u minuti, mada se u praksi dostiže 250 do 300. Predstavlja standardni mitraljez Vojske Srbije.
Razvoj[uredi | uredi kod]
Mitraljez M84 je razvijan tokom Hladnog rata kao standardizovana zamena starijih sistema u tadašnjoj JNA, na osnovu ruskog mitraljeza PKM. U odnosu na PKM poseduje neznatne izmene kao što je drugačiji oblik kundaka. Izrađen je na principu Kalašnjikova, uz korišćenje pozajmice barutnih gasova. Od Kalašnjikova se razlikuje pozicijom mehanizma pozajmice barutnih gasova koji se nalazi ispod cevi što olakšava zamenu cevi u slučaju potrebe.
Varijante i konstrukcija[uredi | uredi kod]
Mitraljez je razvijen u dve osnovne varijante: puškomitraljez (sa nožicama) i mitraljez (sa postoljem koje je trokrako). Takođe je razvijena i verzija na istoj osnovi koja se koristi kao spregnuti mitraljez kod tenkova M-84 sa oznakom M86.
U pešadijskim vodovima se koristi verzija puškomitraljeza dok se verzija mitraljeza sa tronošcem koristi kao vatreno ojačanje voda. Uz mitraljez postoje i tri verzije nišana:
- pasivni PN 5X80 nišan (sličan PKM mitraljezu i celoj porodici Kalašnjikov)
- optički ON M80 (za nišanjenje na većim daljinama sa uvećanjem do tri puta)
- noćni (za dejstvo u noćnim uslovima ili uslovima smanjene vidljivosti)
Takođe ovaj mitraljez ima nekoliko vrsta hranilaca magacina, redenike od 50, 100, 250, 350 metaka i dalje. U osnovi se koristi redenik sa 50 metaka koji se može nadovezati na drugi redenik te napraviti redenike kapaciteta 250 metaka. Redenici se mogu složiti u municijskim kutijama kapaciteta 100 i 250 metaka koje olakšavaju kretanje, transport i korišćenje municije. Kutija manjeg kapaciteta (100 metaka) može se postaviti sa donje strane mitraljeza i olakšati kretanje tokom dejstva. Kutije su izrađene od presovanog lima. Poslugu čine tri člana: nišandžija, njegov pomoćnik i donosilac municije.
Borbena upotreba[uredi | uredi kod]
Tokom ratova u bivšoj Jugoslaviji mitraljez M84 su koristile sve sukobljene strane. Postao je izuzetno popularan pružavši sigurnost, preciznost i pouzdanost svojim korisnicima. Tokom rata na Kosovu 1999. godine, koristile su ga masovno jedinice Vojske Jugoslavije i posebne jedinice policije. Nakon toga je korišćen tokom sukoba na jugu Srbije kao i tokom rata u Makedoniji. Na mnogim slikama sukoba se mogu videti pripadnici sukobljenih strana sa verzijom puškomitraljeza M84. Svoju pouzdanost M84 je naročito iskazao tokom dejstava u graničnom pojasu prema Republici Albaniji 1998.-1999. godine. U teškim meteorološkim i terenskim uslovima M84 je zajedno sa puškomitraljezom M72 predstavljao najjaču pešadijsku vatrenu podršku Vojske Jugoslavije na tom prostoru.
Spoljašnje veze[uredi | uredi kod]
- M84 na sajtu Zastava Oružje
- Moderna oružja - Kalašnjikov PK / PKS / PKM / PKMS mašinka Arhivirano 2005-08-01 na Wayback Machine-u
- Moderna oružja - Pečeneg Arhivirano 2008-04-08 na Wayback Machine-u
- „Ruska vojna oprema”. Arhivirano iz originala na datum 2008-02-27. Pristupljeno 2016-03-01. - [PDF]
