Stećci u Višegradu
Stećci u Višegradu su srednjovjekovni nadgronmi spomenici čija geneza i razvoj se mogu pratiti od sredine XII do početka XVI stoljeća.
Prostor današnje opštine Višegrad ušao je u sastav srednjovjekovne bosanske države 1373. godine, kada su oblasni gospodar Lazar Hrebeljanović (oko 1370. do 1389.) i bosanski ban, kasnije kralј Tvrtko I Kotromanić (1353–1391) u borbama pobijedili Nikolu Altomanovića i podijelili njegovu zemlјu. Sjeverna oblast do samog ušća Lima u Drinu sa utvr+enim gradovima Dobrunom, Rudnikom i Užicem pripala je knezu Lazaru, a ban Tvrtko pripojio je bosanskoj državi srednji dio zemlјe, Podrinje i Polimlјe, sve do iza Prijepolјa. Nakon smrti kralјa Tvrtka I vlast u gornjem Podrinju i donjem Polimlјu su preuzela dva oblasna gospodara: knez Pavle Radenović Pavlović, osnivač vlastelinske porodice Pavlovića i veliki vojvoda Sandalj Hranić Kosača, član porodice Kosača. Pavlovići su držali uski pojas s desne strane Drine od ušća Lima sa Višegradom i Dobrunom.
U Prostornom planu BiH do 2000. godine na području Višegrada, kao spomenik III kategorije uvršten je 31 lokalitet nekropola sa stećcima (1015 stećaka) bez preciznije identifikacije. Dvije nekropole su Nacionalni spomenik BiH. Istraživačke radove u smislu popisa i obilaženja lokacija na području općine Višegrad vršio je Šefik Bešlagić.[1]
Nacionalni spomenik se nalazi u središtu Drinjačkog polјa na lokalitetu Grebnice, gdje je evidentirano 78 stećaka: 74 sanduka i 4 slјemenjaka. Na dva sanduka se nalaze ukrasi; antropomorfni i jednakokraki krst. Ukrasi rađeni su tehnikom relјefnog ispupčenja.[2] Stećci su uglavnom obrasli mahovinom i lišajevima i dijelom ili u cijelosti utonuli u zemlјu, dok je prostor nekropole dijelom obrastao raslinjem i travom.[3]
Naselje Kaoštice se nalazi na desnoj strani Drine u blizini Međeđe, od Višegrada udaljeno je 12,24 km vazdušne linije u pravcu jugozapada.
Lokalitet Raonići su zaseok iznad Kaoštica. Stećci su poredani u nizu od sjevera ka jugu, a orijentirani su u pravcu zapad – istok. Pripadaju vrsti položenih kamenih monolita, relativno velikih dimenzija, razvrstanih u tri forme; 4 ploče, 2 sanduka i 6 sljemenjaka. Tri stećka su sa ukrasima izvedenim u visokom reljefu i udubljivanju. Njihovi ukrasni motivi su: cik-cak linija, bordura od povijene loze, dvostruka spirala, vodenica, polumjesec, jabuka, figuralna predstava konjanika koji kopljem ubija velikog zmaja koji je napao prestrašenu žensku osobu, motiv zmaja u krugu, djedovski štap i simbol za koji je moguće pretpostaviti da se radi o nekoj vrsti simetrično postavljenih spirala sa ručkama. Stećci su fino obrađeni, dijelom utonuli u zemlju i prevrnuti. Nekropola ja nacionalni spomenik BiH[4]
Lokalitet Čaplja sadrži 15 stećaka. Na jednom je natpis na bosančici, kojim se spominju Juraj i brat Radoje, članovi porodice Vladimirić-Radosalić. Natpis u transliteraciji glasi;
+ A se leži Juraj Radoja kod svoga gospodičića[4]
- ↑ „Šefik Bešlagić: STEĆCI, KATALOŠKO-TOPOGRAFSKI PREGLED”. Sarajevo: Veselin Masleša, 1971. Pristupljeno 9. 2. 2017.
- ↑ „Šefik Bešlagić: STEĆCI – KULTURA I UMJETNOST”. Sarajevo: Veselin Masleša, 1971. Pristupljeno 9. 2. 2017.
- ↑ „Nekropola Grebnice”. Komisija za nacionalne spomenikekons. Pristupljeno 13. 9. 2016.[mrtav link]
- ↑ 4,0 4,1 „Nekropola u Kaošticama”. Komisija za nacionalne spomenike. Arhivirano iz originala na datum 2022-08-04. Pristupljeno 13. 10. 2019.