Srbi u Severnoj Makedoniji
| Srbi u Severnoj Makedoniji | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||
| Ukupna populacija | ||||||||||||||||||||||||
| Regioni sa značajnim brojem pripadnika | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
| Jezik/ci | ||||||||||||||||||||||||
| srpski | ||||||||||||||||||||||||
| Religija | ||||||||||||||||||||||||
| Srpska pravoslavna crkva | ||||||||||||||||||||||||
| Srodne etničke grupe | ||||||||||||||||||||||||
| Južni Slaveni |
Srbi su autohton narod sa statusom nacionalne manjine u Severnoj Makedoniji.
Srbi imaju dugu istoriju na teritoriji današnje Severne Makedonije. Deo Stare Srbije i antičke Makedonije (koji čine današnju Severnu Makedoniju) je bio deo srednjevekovnog Srpskog carstva. Izuzetan primer srednjevekovne srpske arhitekture, Crkva Sv. Georgi (zadužbina kralja Milutina), nalazi se u selu Staro Nagoričane.
Posle pada većeg dela Balkana pod osmansku vlast svi pravoslavni hrišćani na poluostrvu našli su se u okviru jedne države. Kako su hrišćani bili u podređenom položaju i bez načina očuvanja mnogih tradicija iz ranijih vekova, u mnogim krajevima gubi se ili slabi sećanje na srednji vek i srednjovekovnu srpsku državu. Stoga u 19. veku mlade države Srbija i Bugarska ulažu mnogo sredstava kako bi pridobile hrišćane na prostoru Vardara.
Poslednjih decenija uviđa se stalni pad broja Srba, najviše prouzrokovan asimilacijom u većinske i etnički bliske Makedonce. Prema poslednjim popisima tempo smanjivanja je bio sledeći (u zagradi udeo u ukupnom stanovništvu Severne Makedonije):
| 1971. | 46.465 (2,85%) |
| 1981. | 44.613 (2,30%) |
| 1991. | 42.755 (2,10%) |
| 1994. | 39.620 (2,04%) |
| 2002. | 35.939 (1,78%) |
Po popisu iz 2002. u Severnoj Makedoniji živi približno 36.000 Srba i oni se mogu podeliti u tri skupine:
- autohtono ("staro") srpsko stanovništvo živi mahom na severu države, oko Kumanova i severno od Skoplja, gde postoji niz sela u kojima čine većinu ili značajnu manjinu. Između datih Srba i okolnih Makedonaca ne postoji oštra razlika, a mesni govor je na razmeđi srpskog i makedonskog jezika (tj. torlački);
- planski kolonizovani Srbi živi i u nekoliko malih seoskih zajednica u dolini Vardara, naročito u oblasti Đevđelije i Negotina. Dato stanovništvo je naseljeno posle Prvog svetskog rata iz delova današnje Južne Srbije namesto iseljenog turskog stanovništva;
- Značajan broj Srba živi i po značajnijim gradovima, gotovo svuda u zanemarljivom udelu. Dato stanovništvo je različitog porekla i sa izrazitom tendencijom asimilacije u Makedonce (posebno po pitanju jezika). Veoma je brojna srpska zajednica u Skoplju (oko 5% ukupnog stanovništva), gde su se Srbi tokom celog 20. veka veka naseljavali kao kadrovi u brojnim upravnim službama. Slično tome, i po drugim gradovima su Srbi najčešće dolazili kao kadrovi (naročito vojni), pa su oni danas obično obrazovaniji i "urbaniji" od proseka za datu sredinu.
Srbi u Severnoj Makedoniji su pravoslavne veroispovesti. Mada je Srbima priznato pravo nacionalne manjine, oni ne uživaju i verske slobode. Verska tolerancija u odnosu na srpsku zajednicu gotovo da ne postoji. Zbog raskola koji se dogodio, sveštenstvu Srpske Pravoslavne Crkve je zabranjeno vršenje crkvene službe.
-
Istorijske statue pre 1941, na levoj, Petar I Karađorđević(natpis je: Kralj Petar I, Oslobodilac). -
-
-
-
-
-
Porečki манастир -
Zebrnjak somen obeležje danas -
-
-
-
- Kulturno–informativni centar Srba u Makedoniji „Spona“ Arhivirano 2016-06-10 na Wayback Machine-u (sh)
- Među Srbima u Makedoniji Arhivirano 2007-03-10 na Wayback Machine-u
- Srbi više ne žive u getu Arhivirano 2007-03-10 na Wayback Machine-u
- Srpski narod u Makedoniji
- Za trećinu ih je manje[mrtav link]
- Staronagoričanska crkva