Kneževo (Bosna i Hercegovina)
| Kneževo |
|
|---|---|
.svg) |
|
| Osnovni podaci | |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo ((1991)) | 19.418 (1991.) |
| Geografija | |
| Koordinate | 44°28′16″N 17°22′44″E / 44.471111°N 17.378889°E |
 Kneževo
Kneževo (BiH)
|
|
| Ostali podaci | |
Koordinate: 44° 28′ 16" SGŠ, 17° 22′ 44" IGD
Kneževo (do 1992. Skender-Vakuf), gradić i općina u Bosni i Hercegovini, na obroncima planine Vlašić. Administrativno pripada Republici Srpskoj.
Sadržaj/Садржај
Geografija[uredi - уреди | uredi izvor]
Opština Kneževo se nalazi 50 km jugistočno od Banja Luke s kojom je povezana magistralnim putem m56. Prostire se na površini od 25000 km2, na kojoj je nastanjeno 17350 stanovnika. Nalazi se na nadmorskoj visini od 864 m, i vrlo je bogata kao crnogoričnom tako i bjelogoričnom šumom.
Istorija[uredi - уреди | uredi izvor]
Kneževo je osnovan u isto vrijeme kada i Prusac, dakle 1463. godine. Osnivačem grada se smatra Ali-dedo Skender, po kojem je grad i dobio ime. Skender Kneževo je bio dio Osmanskog carstva sve do njegovog raspada u 1923 gdje je preko 90% stanovništva pripadalo Islamskoj vjeroispovijesti. U 1918 Kneževo postaje dio Jugoslovenskog kraljevstva sve do 1943 kada se kraljevstvo raspada i reformiše se u Republiku Jugoslaviju.
U Skender-Vakufu se nalazila jedna od najstarijih džamija u Bosni i Hercegovini, džamija Ali-dede Skendera, u narodu poznata kao Stara džamija, jedina džamija na Balkanu koja je u unutrašnosti sadržavala kabur.
Dio područja opštine sa naseljenim mjestima: Bregovi, Brnjići, Bunar, Čarići, Davidovići, Dobratići, Donji Orašac, Gornji Orašac, Kostići, Kričići-Jejići, Melina, Mijatovići, Milaševci, Pavlovići, Prisika, Slipčevići, Vitovlje Malo, Vukovići, Zapeće, Zasavica i Zubovići Dejtonskim sporazumom pripao je Srednjobosanskom kantonu u FBiH.
Stanovništvo[uredi - уреди | uredi izvor]
| Stanovništvo općine Skender Vakuf; Popis 2013: Ukupno 9793 stanovnika. | ||||||
| Godina popisa | 1991. | 1981. | 1971. | |||
| Srbi | 13.263 (68,30 %) | 15.953 (69,51 %) | 15.926 (74,35 %) | |||
| Hrvati | 4770 (24,56 %) | 5395 (23,50 %) | 4431 (20,68 %) | |||
| Muslimani | 1071 (5,51%) | 1141 (4,97%) | 947 (4,42%) | |||
| Jugoslaveni | 169 (0,87 %) | 318 (1,38 %) | 9 (0,04 %) | |||
| Ostali i nepoznato | 145 (0,74 %) | 141 (0,61 %) | 106 (0,49 %) | |||
| Ukupno | 19.418 | 22.948 | 21.419 | |||
Skender Vakuf (naseljeno mjesto), nacionalni sastav[uredi - уреди | uredi izvor]
| Skender Vakuf; Popis 2013.: Ukupno 3.958 stanovnika. | ||||||
| Godina popisa | 1991. | 1981. | 1971. | |||
| Srbi | 2484 (66,08 %) | 1491 (51,23 %) | 723 (42,83 %) | |||
| Muslimani | 1063 (28,27 %) | 1118 (38,41 %) | 923 (54,68 %) | |||
| Hrvati | 42 (1,11 %) | 45 (1,54 %) | 17 (1,00 %) | |||
| Jugoslaveni | 111 (2,95 %) | 205 (7,04 %) | 5 (0,29 %) | |||
| Ostali i nepoznato | 59 (1,56 %) | 51 (1,75 %) | 20 (1,18 %) | |||
| Ukupno | 3759 | 2910 | 1688 | |||
| Nacionalnost | 1991. |
| Srbi | 2.484 |
| Muslimani | 1.063 |
| Hrvati | 42 |
| Jugosloveni | 111 |
| ostali | 59 |
| Ukupno | 3.759 |
Stanovništvo po općinama Sreza Kotor Varoš, 1953.[uredi - уреди | uredi izvor]
| Popisno područje | Ukupno | Srbi | Hrvati | Slovenci | Makedonci | Crnogorci | Jugoslaveni neopredijeljeni |
Česi | Poljaci | Rusini – Ukrajinci |
Ostali Sloveni | Ostali nesloveni |
| SREZ KOTOR VAROŠ | 37898 | 25008 | 6485 | 4 | 4 | 10 | 6375 | 2 | – | 2 | – | 8 |
| Kotor Varoš | 4715 | 805 | 2640 | 2 | 3 | 6 | 1253 | 1 | – | 1 | – | 4 |
| Maslovare | 4574 | 3966 | 8 | – | – | – | 600 | – | – | – | – | – |
| Previle | 4576 | 3537 | 696 | – | – | – | 342 | – | – | – | – | 1 |
| Skender Vakuf | 7100 | 6566 | 16 | – | – | – | 518 | – | – | – | – | – |
| Šiprage | 7746 | 6036 | 24 | 1 | 1 | – | 1682 | – | – | – | – | 2 |
| Vrbanjci | 4919 | 1678 | 1728 | 1 | – | 4 | 1505 | 1 | – | 1 | – | 1 |
| Zabrđe | 4268 | 2420 | 1373 | – | – | – | 475 | – | – | – | – | – |
Privreda[uredi - уреди | uredi izvor]
U bivšoj Jugoslaviji Općina Kneževo poznata je po Vazdušnoj banji a.d. Kneževo.
 |
Ovaj dio članka je u začetku. Pogledajte kako uređivati članak i pomozite Wikipediji u njegovom proširenju. |
Kultura[uredi - уреди | uredi izvor]
Skender Vakuf je Tursko ime. Skender ili Iskender znači „Aleksandar“ a Vakuf znači „mjesto.“ Tako da je značenje Skenderovo Mjesto. Rijeka što teče u blizini Skender Vakufa zove se Ugar a Ugar je isto Tursko značenje što se dobija od riječi Ugur što znači „dobra sreća.“ U Skender Vakufu isključujući okolna sela, bila je samo jedna kuća preko puta sadašnje crkve koja je pripadala Pravoslavnoj familiji, ostale su sve pripadale većinom Muslimanima i neke Katolicima. Tek u 1950im su naseljavanja krenula sa sela kao Bastaji, Bokani, Borak, Bregovi, Čarići, Ćukovac, Golo Brdo, Imljani, Javorani, Kobilja, Kostići, Mokri Lug, Paunovići, Rađići, Šolaji, Vlatkovići i Živinice. U 1970tim se kreće mješovita etnička populacija.
Na području opstine Kneževo, nalazi se veliki broj stećaka, kamenih spomenika iz srednjovijekovne Bosne. Najpoznatiji su oni na Vukovoj baštini, nedaleko od grada. Iz 17. i 18. vijeka nalazimo veći broj drvenih crkava, zanimljive lokalne arhitekture. Najpoznatije su one u Javoranima (Sv.Nikole) i u Imljanima (Sv.Ilije), koje je zavod za zaštitu spomenika kulture BiH uknjižio kao kulturnu baštinu. U crkvi Sv.Ilije u Imljanima čuva se vrijedna relikvija, poznata kao đedovski štap, za koju lokalno stanovništvo vjeruje da je štap svetitelja po kome je crkva dobila ime.
Obrazovanje[uredi - уреди | uredi izvor]
U Kneževu postoji jedna osnovna i jedna srednja škola. Poslije srednje škole, učenici nastavljaju obrazovanje u Banjoj Luci.
Sport[uredi - уреди | uredi izvor]
Fudbalski Klub iz Kneževa "Progres", je osnovan u junu 1971 godine.
Slavni ljudi[uredi - уреди | uredi izvor]
Najpoznatije starosjedujuće familije u Skender Vakufu su Krikić, Šapan, Ćelić, Mušanović.
- Prof. dr. Momir Ćelić je među najpoznatijim elektrotehničarima i matematičarima na Balkanu.
- Ljubomir Vranješ - proslavljeni švedski rukometni reprezentativac
- Željko Kopanja je osnovao Nezavisne Novine.
- Nevenko Vranješ, oficir, doktor pravnih i doktor političkih nauka, univerzitetski profesor.
