Šesnaest kraljevstava

Šesnaest kraljevstava Tradicionalni kineski 十六國 Pojednostavljeni kineski 十六国 Transliteracije Mandarinski - Hanyu Pinyin Shíliù Guó

Historija Kine Historija Kine DREVNA 3 Suverena & 5 Careva Dinastija Xia 2100–1600 pne. Dinastija Shang 1600–1046 pne. Dinastija Zhou 1045–256 pne.  Zapadni Zhou  Istočni Zhou    Period Proljeća i Jeseni    Period Zaraćenih država CARSKA Dinastija Qin 221 pne.–206 pne. Dinastija Han 206 pne.–220 n.e.   Zapadni Han   Dinastija Xin   Istočni Han Tri kraljevstva 220–280   Wei, Shu & Wu Dinastija Jin 265–420   Zapadni Jin 16 kraljevstava 304–439   Istočni Jin Južne & Sjeverne dinastije 420–589 Dinastija Sui 581–618 Dinastija Tang 618–907   ( Drugi Zhou 690–705 ) 5 dinastija & 10 kraljevstava 907–960 Dinastija Liao 907–1125 Dinastija Song 960–1279   Sjeverni Song Z. Xia   Južni Song Jin Dinastija Yuan 1271–1368 Dinastija Ming 1368–1644 Dinastija Qing 1644–1911 MODERNA Republika Kina 1912–1949 Narodna Republika Kina 1949– Republika Kina (Tajvan) 1945– Srodni članci  Kineska historiografija Kronologija kineske historije Dinastije u kineskoj historiji Lingvistička historija Historija umjetnosti Ekonomska historija Historija obrazovanja Historija nauke i tehnologije Pravna historija Kine Medijska historija Vojna historija Pomorska historija

Šesnaest kraljevstava, također Šesnaest država, je naziv za niz kratkotrajnih država koje su postojale na području Kine od 304. do 439. One su nastale nakon što je u Wu Hu ustanku 316. došlo do kolapsa vlasti dinastije Jin čiji su se ostaci povukli na područje južne Kine. Period je formalno završio 439. kada je područje Sjeverne Kine ujedinjeno pod vlašću dinastije Sjeverni Wei.

Izraz "Šesnaest kraljevstava" se prvi put upotrijebio Cui Hong u svojoj knjizi Shiliuguo Chunqiu (Anali Proljeća i Jeseni Šesnaest kraljevstava) te ga je koristio za sljedeće države: Han Zhao, Kasniji Zhao, Cheng Han, Raniji Liang, Kasniji Liang, Sjeverni Liang, Zapadni Liáng, Južni Liang, Raniji Yan, Kasniji Yan, Sjeverni Yan, Južni Yan, Raniji Qin, Kasniji Qin i Zapadni Qin te Xia. Kasniji historičari su ga koristili i za druge države koje su postojale u periodu od 304. do 439.

Gotovi svi vladari tih država su pripadali Wu Hu narodima, ali su se nazivali carevima. Četiri od šesnaest država su, pak, formirali Kinezi, a to su Sjeverni Yan, Zapadni Liang, Raniji Liang i država Wei. Mnoge od tih država nisu bile formalnopravno samostalne, odnosno nalazile su se u vazalnom odnosu sa drugim državama pa je tako Raniji Liang bio vazal dinastije Jin. Iako je osnovana u istom periodu, država Sjeverni Wei se tradicionalno ne smatra dijelom Šesnaest kraljevstava.

Kratki historijski pregled

Prije perioda Šesnaest kraljevstava je nad tadašnjim Kineskim Carstvom vlast držala dinastija Jin. Među njenim članovima su, međutim, izbili žestoki sukobi za vlast kasnije poznati kao Rat Osam prinčeva (291 - 307), a koji su za posljedicu imali opustošenje velikih dijelova sjeverne Kine, na koje su se doselili Wu Hu nomadi, dijelom da bi služili kao najamnici u vojskama zaraćenih prinčeva. Jedan od njihovih vođa, Liu Yan, koji je kao vazal vladao Xiongnuima u današnjoj provinciji Shanxi, je godine 304. iskoristio slabost kineske vlasti kako bi proglasio nezavisnost i osnovao državu Han Zhao, koje se smatra prvim od Šesnaest kraljevstava. Dinastija Jin ne samo da nije uspjela ugušiti ovu pobunu, nego je Liu Yan, prije svega koristeći vojnički talent Shi Lea, vazalnog vojskovođe iz naroda Jie, njoj nanio katastrofalni poraz kod Yongjie, a koji je za posljedicu imao gubitak prijestolnice Luoyang, a nekoliko godina kasnije i Chang'ana. Dva cara su zarobljena i kasnije likvidirani, a preživjeli članovi dinastije su se povukli na jug gdje su osnovali tzv. Istočnu dinastiju Jin. Odatle će sljedećih nekoliko decenija pokušavati povratiti vlast nad sjevernom Kinom, ali bez nekih većih ili trajnijih rezultata.

Kina godine 376. godine; područja države Raniji Qin označena plavo; područja dinastije Jin označena žuto

Država Han Zhao, međutim, nije uspjela nametnuti svoju hegemoniju drugim Wu Hu narodima i entitetima, uključujući Shi Lea koji je godine 329. uništio Han Zhao i osnovao državu Kasniji Zhao, prvu koja je, iako privremeno i uz mnogo nasilja, uspjela ujediniti nekadašnja carska područja sjeverne Kine. Shi Leove metode vladavine su, međutim, izazvale omraženost Jiea kako među drugim Wu Hu narodima, tako i među na sjeveru preostalim Kinezima koji su postali njegovi podanici. Shi Leova smrt i krvava borba za vlast među njegovim nasljednicima je dala priliku kineskom velikodostojniku Ran Minu da 350. preuzme vlast, osnuje državu Ran Wei i otpočne kratkotrajni, ali krvavi rat protiv Jiea u kome je taj narod gotovo istrijebljen, i koji se smatra jednim od prvih zabilježenih genocida u svjetskoj historiji.

Ran Wei, međutim, nije imala snage da se suprotstavi drugim Wu Hu narodima, prije svega Xianbeima na sjeveroistoku, koji su osnovali državu Raniji Yan, kao i Dijevima sa zapada koji su osnovali državu Raniji Qin. Između ta dva entiteta se sljedećih nekoliko decenija vodila borba za prevlast nad sjevernom Kinom. Na kraju je kao pobjednik iz te borbe, koristeći dijelom i unutrašnje sukobe u Ranijem Yanu, izašao Fu Jian, vladar Ranijeg Qina, koji je godine 370. uništio i anektirao Raniji Yan, a do godine 376. pokorio ne samo područje Sjeverne, nego i dio Jugozapadne Kine.

Izvori

• Shiliuguo Chunqiu
• Li Bo, Zheng Yin, "5000 years of Chinese history", Inner Mongolian People's publishing corp , ISBN 7-204-04420-7, 2001.

Prethodi: Zapadna dinastija Jin

Dinastije u kineskoj historiji 304 – 439

Slijedi: Južne i Sjeverne dinastije