Tri Uzvišena i Pet Careva
 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| DREVNA | |||||||
| 3 Suverena & 5 Careva | |||||||
| Dinastija Xia 2100–1600 pne. | |||||||
| Dinastija Shang 1600–1046 pne. | |||||||
| Dinastija Zhou 1045–256 pne. | |||||||
| Zapadni Zhou | |||||||
| Istočni Zhou | |||||||
| Period Proljeća i Jeseni | |||||||
| Period Zaraćenih država | |||||||
| CARSKA | |||||||
| Dinastija Qin 221 pne.–206 pne. | |||||||
| Dinastija Han 206 pne.–220 n.e. | |||||||
| Zapadni Han | |||||||
| Dinastija Xin | |||||||
| Istočni Han | |||||||
| Tri kraljevstva 220–280 | |||||||
| Wei, Shu & Wu | |||||||
| Dinastija Jin 265–420 | |||||||
| Zapadni Jin | 16 kraljevstava 304–439 | ||||||
| Istočni Jin | |||||||
| Južne & Sjeverne dinastije 420–589 | |||||||
| Dinastija Sui 581–618 | |||||||
| Dinastija Tang 618–907 | |||||||
| ( Drugi Zhou 690–705 ) | |||||||
| 5 dinastija & 10 kraljevstava 907–960 |
Dinastija Liao 907–1125 | ||||||
| Dinastija Song 960–1279 |
|||||||
| Sjeverni Song | Z. Xia | ||||||
| Južni Song | Jin | ||||||
| Dinastija Yuan 1271–1368 | |||||||
| Dinastija Ming 1368–1644 | |||||||
| Dinastija Qing 1644–1911 | |||||||
| MODERNA | |||||||
| Republika Kina 1912–1949 | |||||||
| Narodna Republika Kina 1949– |
Republika Kina (Tajvan) 1945– | ||||||
Trojica Uzvišenih i pet careva (kineski: 三皇五帝; Hanyu Pinyin: Sānhuáng wǔdì; Wade-Giles: San-huang wu-ti) su bili mitološki vladare Kine od oko 2850. pne. do 2205. pne., što je doba koje prethodi dinastiji Xia.
Trojica Uzvišenih[uredi | uredi kod]
Trojica Uzvišenih, za koje se ponekad koristi izraz Tri Suverena, su po predaji bili bogovi-kraljevi odnosno polubožanstva koja su svojim magičnim moćima poboljšavali život svog naroda. Zahvaljujući svojoj uzvišenoj vrlini doživjeli su duboku starost i vladali u periodu velikog mira.
Trojici Uzvišenih se pripisuju različiti identiteti u različitim kineskim historijskim tekstovima. Zapisi velikog historičara Sime Qiana kao njihova imena navode:
- Nebeski suveren (天皇), koji je vladao 18.000 godina
- Zemaljski suveren (地皇), koji je vladao 11.000 godina
- Ljudski suveren (泰皇 or 人皇), koji je vladao 45.600 godina
Yundou shu (運斗樞) i Yuanming bao (元命苞) za njih navode da su:
Fuxiju i Nüwi, odnosno bračnom paru boga i božice, se pripisuje da su bili praoci čovječanstva nakon katastrofalne poplave, isto kao što se za Shennonga navodi da je izmislio zemljoradnju i prvi koristio biljke u ljekovite svrhe.
Shangshu dazhuan (尚書大傳) i Baihu tongyi (白虎通義) su Nüwu zamijenili sa Suirenom (燧人), pronalazačem vatre. Diwang shiji (帝王世紀) je Nüwu zamijenio sa Žutim carem (黄帝), mitskim pretkom Han Kineza.
Pet Careva[uredi | uredi kod]
Pet Careva su bili legendarni, moralno savršeni kraljevi-mudraci. Po Zapisima velikog historičara to su bili:
Yao i Shun su također poznati kao Dva Cara, a, zajedno s Yuem Velikim (禹), osnivačem dinastije Xia, se smatraju uzornim vldarima i moralnim primjerima koje su u kasnijoj kineskoj historiji koristili konfucijanci. Shangshu Xu (尚書序) i Diwang shiji uvode Shaohaoa (少昊) umjesto Žutog cara.
Pjesma Chua (楚辭) kao Pet Careva navodi bogove - strane svijeta:
- Shaohao (istok)
- Zhuanxu (sjever)
- Žuti car (centar)
- Shennong (zapad)
- Fuxi (jug)
Knjiga obreda (禮記) izjednačuje Pet Careva s Pet Loza (五氏), koje tvore:
- Youchao-shi (有巢氏)
- Suiren-shi (燧人氏)
- Fuyi (伏羲氏)
- Nüwa (女媧氏)
- Shennong (神農氏)
U određenom smislu, prvi historijski Car Kine bio je Qin Shi Huang (秦始皇), koji je uveo novi izraz za "Cara" (huangdi 皇帝) kombinirajući nazive "uzvišeni" (huang 皇) i "bog-kralj" (di 帝).
